رویکردی پایدار برای درآمدزایی سبز با پایهگذاری اولین اسکرچ محیطزیستی
انتخاب شغل یکی از مهمترین تصمیماتی است که دوران دانشآموزی و دانشجویی بهترین فرصتی است که آیندهسازان در حین آموزش میتوانند مقدمات کسب و کار خود را فراهم سازند. یکی از مهمترین موارد در خصوص انتخاب شغل آینده، مربوط به سطح پایداری مشاغل میباشد. تجارب بینالمللی نشان میدهد که چهار عامل اصلی در انتخاب شغلی پایدار کلیدی میباشد رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی، کاهش مصرف منابع پایه و کاهش تبعات محیط زیستی این چهار عامل کلیدی میباشد.
دکتر محمدرضا فرزانه عضو هیاتعلمی و مشاور ریاست تنها کالج دانشگاهی محیطزیست سازمان حفاظت محیطزیست و مجری برنامه صیانت از منابع آب و محیط زیست معاونت آموزش و مشارکت سازمان حفاظت محیطزیست در خصوص این چهار عامل و نقش کلیدی آن در این برنامه سخن میگوید. محور این برنامه طرحی است که با عنوان "سفیران سبز فن آور(سفا)" نامگذاری شده است.
این واحدها را دانشآموزان و دانشجویانی تشکیل خواهند داد که از سنین پایه قدم در راهی برمیدارند که کشورهای توسعهیافته در این زمینه پیشتاز هستند و در کشور ما بسترسازی بسیاری لازم است که آمار ناچیز کمی و کیفی ما در حد و شان استعداد ایرانیان رشد کند. اولین مصداقی که در این خصوص مورد توجه قرار گرفت مرتبط با کسب و کارهایی است که در خصوص فن آوری اطلاعات مطرح میباشد.
کسب و کارهایی که در کشورهای توسعه یافته از طریق توسعه "انیمیشن"، "بازی کامپیوتر"، "برنامه نویسی تحت وب و موبایل"، "نرم افزارهای کاربردی" و... درآمدزایی چندین برابر نسبت به درآمد نفتی کشور ما را رقم زده است.
مزیت اصلی این قبیل درآمدزایی، وابستگی ناچیز آن به مصرف منابع پایه و سهم ناچیز و حداقلی آن در ایجاد تبعات محیط زیستی میباشد و بدین دلیل سطح پایداری بسیار متفاوتی را با کسب و کارهای عمده فعلی در کشور رقم زده است.
فرزانه چنین ذکر کرد که مطالعات و پژوهشهایی که در طی ۵ سال اخیر با محوریت " توسعه پایدار منطقه ای" داشته است؛ نشان میدهد که یکی از دلایل اصلی که کشورهای توسعه یافته در این مسیر موفق بوده اند،تاکید بر ترمینولوژی کودکان برنامه نویس میباشد. از بین آمار ۴۰ میلیون نفری کودکان برنامه نویسی که دانشگاه MIT ارائه کرده است؛ حدود ۱۸میلیون کودک برنامه نویس در ایالات متحده آمریکا هستند.
افغانستان ۱۸۰هزار و ایران کمتر از ۱۴هزار کودک برنامه نویس دارد و حتی نرخ رشد کودکان برنامه نویس افغانستان ۴ برابر بیشتر از کل آمار کودکان برنامه نویس کشور ما میباشد و این مسئله نگرانی ما را برای آینده کشور دو چندان کرده است.
بدین منظور در برنامه صیانت از منابع آب و محیط زیست یک محور اصلی به برنامه نویسی اسکرچ معطوف گردید. پژوهشهای انجام شده در دانشکده محیط زیست سازمان حفاظت محیطزیست یک مرحله بصورت عمیقتر انجام شد و مشخص گردید که تمرکز بر ترمینولوژی کودکان برنامه نویس میتواند ابزار قدرتمندی را در اختیار ارگانهایی که بدنبال آموزش، پرورش و تربیت کودکان و دانش آموزان میباشند بگذارد.
بدین دلیل در سطح پایلوت برنامه صیانت در استان البرز و در سال ۱۳۹۷ با همکاری آکادمی فرنیا بعنوان تخصصی ترین مرجع برنامه نویسی اسکرچ از بین ۶۰۰ دانش آموز و دانشجو منتخب استان البرز، ۶۵ نفر انتخاب و پس از طی چندین دوره آموزشی در نهایت ۳۱ نفر بعنوان مدرس اسکرچ انتخاب شدند. تعامل بین معاونت آموزش سازمان حفاظت محیط زیست، دانشکده محیط زیست سازمان حفاظت محیطزیست و آکادمی فرنیا باعث گردید که برای اولین مرتبه در سطح ملی و بین المللی اصطلاح "اسکرچ محیط زیستی" مطرح و ۳۱ مدرس اسکرچ محیط زیستی پس از طی دورههای تئوری آموزش برنامه نویسی(زیر نظر آکادمی فرنیا-با سابقه همکاری با ژئوپارک جهانی) و آموزشهای غیر مستقیم مبانی محیط زیستی (زیر نظر سرکار خانم دکتر نجم السادات موسوی و تیم ایشان بعنوان بهترین گروه با سوابق تالیف کتب آموزش محیط زیست به کودکان)، وارد کانونهای پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز شوند.
"کانونهای پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز بهترین و بیشترین تعامل با محیط زیست"
انتخاب کانونهای پرورش فکری یکی از بهترین انتخابهایی بود که بعلت تمرکز کانونها بر رویکرد آموزش غیر مستقیم اتفاق افتاد و باعث گردید در طی مردادماه ۱۳۹۸ بیش از ۶۰۰ عضو فعال کانونها با این رویکرد آموزش محیط زیست ببینند و از این میان ۱۰۰ عضو منتخب کانونها و زیر نظر مدرسین اسکرچ محیط زیستی برنامه صیانت، کلید ورود کسب و کار سبز آینده خود را در دست بگیرند و به دنیایی معرفی شوند که بتوانند با ۴۰ میلیون کودک برنامه نویسی که آمار MIT است به رقابت بپردازند. البته با افزودن سایر آمار مشخص میشود که تعداد کودک برنامه نویس در دنیا بسیار فراتر از این آمار میباشد.
سه موفقیت اصلی برنامه صیانت در سطح پایلوت
در شهریورماه ۱۳۹۸ با افزودن ۲۷ زنگ آموزش به ۱۱ زنگ آموزش مردادماه، تعداد دانش آموزانی که آموزشهای محیط زیستی در خصوص ضرورت توجه به کسب و کارهای سبز(با محوریت توسعه آب اندوز) را فراگرفتند به بیش از ۱۰۰۰ نفر در استان البرز رسیدند این آمار که تنها در طی کمتر از دو ماه اتفاق افتاد؛ به میزان ۷درصد کل آمار کودکان برنامه نویسی است که از سال ۲۰۰۷ تا کنون برنامه نویسی اسکرچ را در کشور فراگرفته اند و حاکی از موفقیت این برنامه در سطح استان البرز میباشد.
فرزانه ذکر کرد که تنها به این مورد بسنده نکردیم و موفقیت دوم این برنامه را افزودن مبانی محیط زیستی در فرآیند یادگیری برنامه نویسی اسکرچ بیان کرد که باعث گردید اولین مرتبه در سطح بین المللی اصطلاح اسکرچ محیط زیستی با تعامل سازنده دانشکده محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست و آکادمی فرنیا تحقق یابد. بدین دلیل این برنامه و طرح سفا بوسیله معاونت ریاست جمهور و ریاست سازمان حفاظت محیط زیست بطور رسمی در اولین جشنواره ملی آب رونمایی گردید و وارد سطح میانی گردید تا در کنار استان البرز در استانهای کرمانشاه، مرکزی، گلستان، هرمزگان، قم، سیستان و بلوچستان و تهران نیز در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ اجرایی گردد تا مقدمات موفقیت سوم این برنامه که تغییر رویکرد سنتی آموزش محیط زیست به آموزش مجازی است فراهم گردد؛ رویکردی نوین که مبتنی بر فن آوری روز دنیا میباشد و نسل جدید با این رویکرد نه با اجبار، بلکه با اشتیاق مفاهیم محیط زیستی را فرا میگیرند و از سوی دیگر بجای اعتیاد به بازی های کامپیوتر بیگانه با فرهنگ، خالق بازی های محیط زیستی و بومی خواهند شد.
رویکردی متفاوت در سطح میانی برنامه صیانت معاونت آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست که بسترساز اشتغال سبز آینده سازان در کشور خواهد شد
در سطح میانی برنامه صیانت، پس از اینکه اولین پلت فرم آموزش مجازی "اسکرچ محیط زیستی" رونمایی خواهد شد؛ بطور همزمان در ۷ استان آموزشهای مجازی مبتنی بر اولین اسکرچ محیط زیستی در دو سطح آموزش "کاربران برنامه نویسی اسکرچ" و "مدرسین اسکرچ" در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ آغاز میگردد و از این طریق امکان فروش محتواهای آموزشی تولید شده برای جامعه هدف این برنامه فراهم خواهد شد.
تاکید این برنامه بر دو جامعه هدف اصلی میباشد که "دانش اموزان مدارس تیز هوشان-اعضا فعال کانونهای پرورش فکری" و "کودکان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی" میباشد. با این رویکرد میتوان امیدوار بود که تا انتها سال ۱۳۹۸ آمار کودکان برنامه نویس کشور که نسبت به سایر کودکان برنامهنویس دنیا مزیت و برتری محیط زیستی بودن را خواهند داشت؛ به مرز صدهزار نفر در کشور رسیده و با ملی شدن برنامه صیانت از منابع آب و محیط زیست میتوان امیدوار بود آینده ای بهتر برای آینده سازان این سرزمین و محیط زیست کشور از طریق ایجاد و پایدار سازی مشاغل با رویکرد ترویج کسب و کارهای سبز ایجاد گردد.
بینالمللی شدن رویکرد اسکرچ محیط زیستی
قابلیت رویکرد بکارگرفته شده از منظرهای آموزشی، پژوهشی، تربیتی، ترویجی و ایجاد اشتغالهای سبز در حدی است که بتوان مشابه با افتخارات گذشتگان این مرز و بوم که در دنیا سرآمد بوده است مسیری متفاوت از ایران آغاز گردد و با تمرکز بر رویکرد آموزش مجازی و غیر مستقیم صیانت از منابع آب و محیط زیست با ابزار اسکرچ محیط زیستی، به دنیا معرفی گردد اما تحقق این هدف با آمار نگران کننده موجود نیاز به تلاش مضاعف و روز افزون دارد که در معاونت آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست-مدیریت مشارکتهای مردمی و مسئولیتهای اجتماعی و با مشارکت دانشکده محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست و آکادمی فرنیا برنامهریزیهای لازم جهت ملی شدن و بین المللی شدن این رویکرد اتخاذ گردیده است.