درمان مکانیکال ترومبکتومی آمبولی ریه با استفاده از کاتتر مخصوص ترومبکتومی مکانیکال برای اولین بار در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد.
به گزارش روابط عمومی
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
؛به نقل از بیمارستان امام حسین(ع) دکتر سید علی اکبرمهدوی متخصص رادیولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: آمبولی ریه به یک لخته خون گفته می شود که درعروق ریه به وجود می آید و می تواند به بخشی از ریه آسیب برساند و یا با انسداد مسیر خروجی خون باعث آسیب قلبی و مرگ بیمار شود.
وی ادامه داد: این آسیب به وسیله محدود شدن جریان خون آن قسمت، کاهش سطوح اکسیژن در خون و تاثیر بر دیگر اندام ها صورت میگیرد. لخته های خونی بزرگ یا متعدد می توانند کشنده باشند. این نوع انسداد می تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. طبق تحقیقات، این انسداد سبب مرگ یک سوم افرادی می شود که در آن ها تشخیص یا درمان لخته صورت نمی گیرد. با این حال، درمان اورژانسی و فوری آمبولی ریه به شدت احتمال ابتلا به آسیب دائمی ریوی یا قلبی را کاهش می دهد.
دکتر مهدوی در مورد علل بروز آمبولی ریه ابراز کرد : لخته های خون می توانند به دلایل متعددی تشکیل شوند. آمبولی های ریوی اغلب توسط ترومبوز ورید های عمقی صورت می گیرند.در این مورد، لخته های خون در سیاهرگ هایی تشکیل می شوند که در عمق بدن وجود دارند. لخته های خونی که اغلب سبب آمبولی های ریوی می شوند در پاها یا لگن تشکیل می شوند. لخته های خون در ورید های عمقی بدن می توانند چندین عامل مختلف داشته باشند که شامل موارد زیر می شوند:
•
آسیب یا جراحت: جراحاتی مانند شکستگی های استخوانی یا پارگی های عضلانی می توانند سبب آسیب به عروق خونی شده و منجر به تشکیل لخته خون شوند.
•
بی تحرکی: در دوره های طولانی بی تحرکی، جاذبه سبب می شود تا خون در پایین ترین قسمت های بدن جمع شود که این حالت منجر به تشکیل لخته خون می شود.این اتفاق می تواند هنگامی رخ دهد که فرد در یک سفر طولانی مدت دائما نشسته و یا در دوره بهبودی پس از یک بیماری در تخت دراز کشیده است.
•
شرایط پزشکی: برخی وضعیت های سلامتی می توانند لخته شدن خون را بسیار آسان کنند که این در نهایت به آمبولی ریه منجر می شود. برخی روش های درمانی بیماری ها مانند جراحی یا شیمی درمانی برای سرطان نیز می توانند سبب تشکیل لخته های خون شوند. عوامل خطر دیگری هم وجود دارند که احتمال ابتلای فرد به نوعی از لخته های خونی را افزایش داده و سبب آمبولی ریه می شوند.
وی در مورد عوامل خطر آمبولی ریه گفت : عواملی که خطر ابتلا به ترومبوز ورید های عمقی و آمبولی ریوی را افزایش می دهند شامل سرطان ، سابقه خانوادگی آمبولی ، شکستگی های استخوان پا یا لگن ، حالات پر انقعادی یا اختلالات ژنتیکی در انعقاد خون از جمله فاکتور V leiden، جهش ژنی پروترومبین و افزایش میزان هموسیستئین ، داشتن سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی ، عمل جراحی بزرگ ، چاقی ، سبک زندگی کم تحرک ، سن بالای ۶۰ سال ، مصرف استروژن یا تستوسترون است.
این عضو هیئت علمی در باره علائم آمبولی ریه چنین گفت: علائم آمبولی ریوی به اندازه لخته و محل انسداد ریه بستگی دارند. شایع ترین علامت آمبولی ریه تنگی نفس است. این تنگی نفس می تواند ناگهانی و یا تدریجی باشد. دیگر علائم آمبولی ریوی شامل اضطراب ، سردی یا آبی رنگ شدن پوست ، درد در قفسه سینه که می تواند تا به بازو، فک، گردن و شانه منتشر شود ، غش کردن ، ضربان غیر عادی قلب ، احساس سبکی در سر، تنفس سریع ، ضربان سریع قلب ، بی قراری ، بالا آوردن خون و ضعیف بودن نبض است.
دکتر مهدوی در مورد روشهای تشخیص امبولی ریه گفت : در برخی موارد، تشخیص یک آمبولی ریوی می تواند دشوار باشد مخصوصا زمانی صادق است که فرد به یک بیماری زمینه ای قلبی یا ریوی مانند آمفیزم یا فشار خون بالا مبتلا باشد.هنگامی که فرد برای علائم خود به دکتر مراجعه می کند، در ارتباط با سلامت عمومی فرد و هرگونه بیماری که از قبل به آن ابتلا دارد سوال می پرسد.
پزشک معمولا یک مورد یا بیش تر از آزمایش های زیر را برای تشخیص علت علائم فرد انجام می دهد:
•
تصویر برداری اشعه ایکس از قفسه سینه :
این آزمایش استاندارد و غیر تهاجمی پزشک را قادر می سازد تا قلب، ریه و هرگونه مشکل در استخوان های اطراف ریه را به همراه جزئیات مشاهده کند.
•
الکترو کاردیوگرافی (ECG): آزمایش الکتروکاردیوگرافی فعالیت الکتریکی قلب را سنجش می کند.
•
سی تی اسکن:
این آزمایش تصویر برداری پزشک را قادر می سازد تا تصاویری را از چند مقطع (زاویه دید) ریه مشاهده کند. همچنین، احتمال دارد انجام یک آزمایش خاص به نام اسکن V/Q درخواست شود.
•
آنژیوگرافی ریوی:
این آزمایش شامل ایجاد یک برش کوچک می شود که از آن طریق پزشک می تواند یک ابزار مخصوص را به درون سیاهرگ های فرد هدایت کند. پزشک یک نوع رنگ مخصوص را تزریق خواهد کرد تا عروق خونی ریه قابل دیدن شوند.
•
سونوگرافی داپلکس عروقی:
این آزمایش از امواج رادیویی استفاده می کند تا جریان خون و وجود لخته ها را در پاها بررسی و قابل دیدن کند.
•
آزمایش دی دایمر:
آزمایش دی دایمر یک نوع آزمایش خون است.
این متخصص رادیولوژی در مورد روشهای درمان آمبولی ریه افزود : درمان آمبولی ریوی به اندازه لخته و موقعیت آن بستگی دارد که درمان دارویی و جراحی می توان استفاده کرد .
•
درمان دارویی :
در صورتی که مشکل جزئی بوده و زود هنگام تشخیص داده شود پزشک می تواند مصرف برخی دارو ها را به عنوان درمان برای فرد در نظر گیرد. برخی دارو ها می توانند لخته های خونی را تجزیه کنند. دارو هایی که پزشک می تواند تجویز کند شامل ضد انعقادها (نمونه هایی از این داروها که بنام رقیق کننده های خون نیز شناخته می شوند، هپارین و وارفارین هستند. این داروها مانع از تشکیل لخته های خونی جدید شده و می توانند در مواقع اورژانسی جان بیمار را نجات دهند ) ، تجزیه کننده های لخته خون (این داروها سرعت تجزیه لخته خون را افزایش می دهند و معمولا برای مواقع اورژانسی استفاده می شوند، زیرا عوارض جانبی آن ها می تواند شامل مشکلات خونریزی خطرناکی شود).
•
جراحی:
ممکن است جهت برداشتن لخته های خونی مشکل ساز، مخصوصا آن هایی که جریان خون قلب یا ریه را محدود می کنند به جراحی نیاز باشد. روش جراحی باز را پزشکان تنها در مواقع اورژانسی استفاده می کنند. در این مواقع شخص در شوک قرار داشته یا داروهای تجزیه کننده لخته پاسخگو نیستند.
•
درمانهای اینترونشنال:
طبق تحقیقات، برخی فرایند های جراحی که ممکن است پزشک در موارد آمبولی ریوی استفاده کند شامل فیلتر وریدی(در این روش، پزشک یک برش کوچک ایجاد کرده و سپس از یک سیم نازک استفاده می کند تا یک فیلتر کوچک را در بزرگ سیاهرگ زیرین بیمار قرار دهد. بزرگ سیاهرگ زیرین، وریدی اصلی است که از پاها به سمت راست قلب منتهی می شود. این فیلتر مانع رفتن لخته های خون از پاها به سمت ریه ها می شود) ، برداشت لخته (یک لوله باریک به نام کاتتر لخته های خونی بزرگ را از درون شریان به بیرون مکش می کند. با روش ترومبکتومی مکانیکال با استفاده از کاتتر مخصوص ، لخته خون خرد شده و با مکش ایجاد شده توسط این دستگاه از جریان خون تخلیه می شود).
وی افزود : بیماری که به این روش تحت درمان قرار گرفت خانم ۳۶ ساله ای بودکه بدون هیچ بیماری قبلی به دلیل درد قفسه سینه و تنگی نفس شدید مراجعه کرد که در سی تی اسکن انجام شده توده بزرگ در مدیاستن قدامی و پریکاردیال افیوژن وسیع تشخیص داده شد . متعاقب آن در بررسی انجام شده مشخص شد بیمار دچار آمبولی massive ریوی در شریان پولموناری راست شده است . پس از گذشت دو روز از ایجاد آمبولی و بستری شدن بیمار در ICU علیرغم درمان ترومبولیتیک به دلیل افت o۲ saturation ، هیپوتانسیون و تاکی پنه و تاکیکاردی مقاوم به درمان و همچنین مشاهده دیس کینزی دیواره قلب راست در اکو و افزایش آنزیمهای قلبی بیمار کاندید آمبولکتومی مکانیکال شد .
دکتر مهدوی ابراز داشت: برای این کار با گاید سونوگرافی از طریق ورید فمورال مشترک راست long sheath ۸F با طول ۱۰۰ سانتی متر قرار داده شد و سر sheath پس از عبور از داخل IVC ، دهلیز راست ، بطن راست و تنه شریان پولموناری اصلی پشت آمبولی قرار گرفت و سپس از داخل آن کاتتر ترومبکتومی Aspirex به پشت لخته هدایت شد. این کاتتر با ایجاد مکش و rotation همزمان تیغه داخلی خود با سرعت ۳۵۰۰۰ دور در دقیقه آمبولی را تکه تکه کرده و آسپیره میکند.
خوشبختانه فرایند فوق که برای نخستین بار در دانشگاه انجام شد با موفقیت همراه بود و مکانیکال ترومبکتومی آمبولی ریه در این بیمار صورت پذیرفت. بیمار مجدداً به ICU منتقل شد و افزایش O۲ saturation و نرمال شدن حرکت دیواره قلب و آنزیمهای قلبی مشاهده شد و پس از بهبود علایم بالینی و ثبات حال عمومی ، بیمار از بیمارستان مرخص شد.
انتهای پیام/