بهترین راه جهت تشخیص بهنگام، انجام آزمایشات غربالگری است .
به گزارش روابط عمومی دانشگاه :هپاتیت B و C جز بیماری های ویروسی و از چالش های مهم سلامت به شمار می روند. روز ۲۸ جولای مصادف با ۶ تیر به عنوان روز جهانی هپاتیت نامگذاری شده است.
روابط عمومی معاونت غذاو دارو به این مناسبت گفتگویی با دکتر ولائی، معاون غذا و داروی دانشگاه انجام داده که نظر شما را به آن جلب میکنیم : لطفا در ابتدا مختصری درباره بیماری هپاتیت توضیحاتی بفرمائید.
هپاتیت را می توان به صورت یک بیماری ویروسی با علائم التهاب کبد تعریف کرد که دارای انواعA,B,C,D, E, G است. از این میان، انواع B و C به دلیل مزمن شدن و ایجاد سرطان کبد حائز اهمیت بیشتری هستند که در ادامه به آن ها اشاره خواهم کرد.
آمار جهانی ابتلا به این عفونت ویروسی چگونه است؟
هپاتیت B و C جز بیماری های ویروسی و از چالش های مهم سلامت به شمار می روند که طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، در سطح جهان ۳۲۵ میلیون نفر را مبتلا کرده اند. هپاتیت B و C ریشه های اصلی ابتلا به سرطان کبد بوده که این عارضه هر سال ۱.۳۴ میلیون قربانی می گیرد.
آیا هپاتیت در مراحل اولیه و به سرعت قابل تشخیص می باشد؟
هپاتیت B و C عفونت های مزمن هستند که می توانند برای مدت طولانی حتی گاهی تا سال ها و دهه ها بدون علامت بمانند. بهترین راه جهت تشخیص بهنگام، انجام آزمایشات غربالگری می باشد.
در صورت عدم درمان به موقع چه عوارضی رخ می دهد؟
حداقل ۶۰% موارد سرطان کبد به دلیل تشخیص دیرهنگام و در نتیجه عدم درمان به موقع است. در این راستا پوشش کم جهت تشخیص و درمان از مهم ترین معضلاتی هستند که تا سال ۲۰۳۰ جزو اهداف جهانی برای برطرف شدن قرار گرفته اند.
تاکنون چه اقداماتی در سطح جهان در زمینه هپاتیت صورت گرفته؟
برنامه های WHO با مشارکت مدیران سطح عالی، وکلا و بیماران از سطح جهان صورت می پذیرد. پیام سازمان جهانی بهداشت در روز جهانی هپاتیت در سال ۲۰۱۸ با این شعار تعریف شده است: “Test.Treat. Hepatitis” معادل "آزمایش. درمان. هپاتیت" .
WHO چه فعالیت هایی در زمینه هپاتیت انجام می دهد و آیا بین ایران و سازمان WHO همکاری مشترک وجود دارد؟
فعالیت های WHO موضوعات زیر را در سطح جهانی هدف قرار می دهد:
- جلوگیری از افزایش آمار ابتلا به هپاتیت، ترویج توصیه های WHO در راستای آزمایش، درمان و خدمات مراقبتی
- مناسب ترین فعالیت های اجرایی و افزایش پوشش جهانی بهداشت در زمینه هپاتیت
- بهبود همکاری و سرمایه گذاری در فعالیت های مبارزه علیه هپاتیت
در تاریخ ۱۵ مارس ۲۰۱۷ (۲۵ اسفند ۱۳۹۵)، شبکه هپاتیت ایران به عنوان نماینده رسمی کشور ایران، در سازمان جهانی هپاتیت (WHA) انتخاب شد. این سازمان ارتباط رسمی با سازمان جهانی بهداشت دارد. شبکه هپاتیت ایران در این سازمان دارای حق رای بوده و از فعالیت های آن می توان به موارد زیر اشاره نمود: برگزاری کنگره های بین المللی هپاتیت، برنامه های آموزشی جهت ارتقای دانش عمومی و همکاری با شرکت های دارویی.
آیا مرگ و میر ناشی از هپاتیت قابل جلوگیری است؟
هپاتیت سبب ابتلا به بیماری های تضعیف کننده می گردد هم چنین بار اقتصادی سنگینی بر دوش جامعه می نهد. در سطح جهانی، در ۱۵ سال اخیر تعداد بیشتر و بیشتری از جمعیت بر اثر هپاتیت جان خود را از دست داده اند. در حالی که آزمایش به موقع و درمان هپاتیت B و C می تواند باعث جلوگیری از مرگ و میر گردد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت قرار دارند؟
افرادی که داروهای تزریقی مصرف می کنند، دریافت کنندگان خون آلوده، نوزادان متولد از مادر مبتلا به HCV، روابط جنسی پرخطر، افراد آسیب پذیر مانند مبتلایان به ایدز، افرادی که انواع تاتو و پیرسینگ انجام داده اند در سطح ریسک بالاتری برای ابتلا به هپاتیت C، نسبت به دیگران قرار دارند.
لطفا درخصوص راه های انتقال هپاتیت C توضیح بفرمائید.
راه های انتقال ویروس هپاتیت C شامل استفاده مجدد از سرنگ، سوزن های استریل و تیغ در افراد معتاد به مواد مخدر، هنگام خالکوبی، حجامت غیر بهداشتی و هم چنین از طریق انتقال فرآورده های خونی آلوده به ویروس می باشند. این ویروس از طریق روابط جنسی پر خطر و هنگام زایمان از مادر به فرزند نیز قابل انتقال است ولی راه های اخیر در مقایسه با انتقال از طریق سرنگ و خون کم تر شایع هستند.
آیا روشی برای کاهش انتقال هپاتیت از مادر به نوزاد وجود دارد؟
بله، واکسن هپاتیت B برای تمام نوزادان اجباری شده است و بر اساس آمار شبکه هپاتیت کشور، تزریق واکسن، روش انتقال از مادر به کودک را به میزان بالایی کنترل کرده است. در مقابل تا کنون واکسنی برای هپاتیت C موجود نیست و باید از طریق پیشگیری، با آن مقابله نمود.
آیا هپاتیت C از طریق غذا یا آب آلوده نیز قابل انتقال است؟
هپاتیت C از طریق شیر مادر، غذا، آب و تماس معمولی مانند روبوسی افراد خانواده، در آغوش گرفتن و سهیم شدن غذا قابل انتقال نمی باشد. هپاتیت های نوع A و E از طریق آب قابل انتقال می باشند که در صورت حاد شدن همان طور که گفته شد قابلیت بهبود خود به خود را دارند.
بعد از ورود ویروس به بدن چه مدت زمانی طول می کشد تا هپاتیت C قابل تشخیص باشد؟
دوره کمون هپاتیت C بین دو هفته تا شش ماه می باشد. بروز بیماری در۸۰% افراد بدون علامت است و در باقی افراد می تواند با تب، کاهش اشتها، خستگی، سرگیجه، تهوع، درد شکمی، ادرار تیره، رنگ مدفوع مایل به خاکستری، درد مفاصل و زردی در ناحیه سفیدی چشم و پوست باشد.
چه راه هایی برای غربالگری و تشخیص وجود دارد؟
تشخیص هپاتیت C به دو روش صورت می پذیرد:
۱. غربالگری سرولوژیکال آنتی بادی های ضد ویروس هپاتیت C
۲. در صورتی که نتیجه غربالگری مثبت باشد تست RNA-HCV جهت تایید ابتلا به هپاتیت مزمن انجام می شود زیرا در ۳۰% از افراد مبتلا، به دلیل سیستم ایمنی قوی، عفونت به خودی خود از بدن پاک می شود.
از آن جا که عفونت حاد هپاتیت C بدون علامت است، تنها تعداد کمی از افراد در فاز حاد شناسایی می شوند. در آن دسته افراد که بیماری به فاز مزمن وارد شده است، عفونت بدون علامت است تا زمانی که علائم ثانویه مانند آسیب جدی کبد ظاهر شوند. بروز این علائم معمولاً تا ده ها سال به طول می انجامد.
برای تشخیص به چه مراکزی می توان مراجعه کرد؟
با در دست داشتن نسخه پزشک مبنی بر انجام تست هپاتیت، می توان به آزمایشگاه مراجعه نمود. در وبسایت شبکه هپاتیت ایران نیز لیست تعدادی از آزمایشگاه ها آورده شده که در ایام مشخص شده در هفته، به صورت رایگان این تست را انجام می دهند.
اگر توصیه ای در خصوص این بیماری دارید لطفا بیان کنید .
هپاتیت قابل جلوگیری، تشخیص، درمان با دارو و حتی قابل علاج است و همه افراد می توانند در حذف هپاتیت موثر باشند.
