به گزارش روابط عمومی دانشگاه مفید، دکتر محمود شفیعی (عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه مفید) بمناسبت فرارسیدن ایام رحلت بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره)، در روزنامه ایران روز شنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۷ مطلبی باعنوان «تکیه بر قدرت ملت» یادداشت کردند.
ایشان در یادداشت خود، گذر از گردنههای نفسگیر مشکلات امروز جامعه را با توسل به مشی عملی حضرت امام(ره) و
تکیه بر قدرت «ملت» مورد توجه قرار داده و نتیجه گرفتند که
بههر میزان «مشروعیت سیاسی» را افزایش دهیم به همان میزان «امنیت ملی» ما تامین میشود.
حضرت امام خمینی(ره) مبارزه را در شرایط سیاسی و اجتماعی آغاز کردند که به ظاهر هیچگونه ابزار و امکاناتی برای پیروزی و مبارزه نداشتند. در این فضا، مهمترین سرمایه خود را بر «ایمان» و «تکیه بر قدرت لایزال الهی» قرار دادند و بر این اعتقاد بودند که بالای دست هر قدرتی یک قدرت برتری بهنام قدرت خداوندی وجود دارد که اگر ما به این قدرت تکیه کنیم هیچ قدرت ظاهری قادر نخواهد شد که ما را از اهداف و ارادهمان باز دارد.
«ما افتخار میکنیم که در این نبرد طولانی و نابرابر فقط با تکیه بر سلاح ایمان و توکل بر خدای بزرگ و دعای بقیهالله- عجلالله تعالی فرجه- و اعتماد به نفس و همت دلاورمردان و شیرزنان صحنه کارزار به پیروزی رسیدهایم و خدا را سپاسگزاریم که منت هیچ قدرت و کشوری و ابرقدرتی در جنگ، بر گردن ما نیست و مردم کارآزموده و متوکل ما با استعانت از ذات مقدس کبریا، یکه و تنها و مظلومانه بر مشکلات بسیاری؛ از طرح و عملیات و بسیج و آموزش نیروها تا نیاز تسلیحاتی کشورمان فائق آمده است.» (صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۲۰، ص ۳۱۱ تا ۳۴۷)
بر این اساس، تکیهگاه حضرت امام(ره) در دوران مبارزاتیاش «ایمان» و «فرارفتن از ظواهر مادی» و «امیدوار بودن بر قدرت لایزال الهی» بود. علاوه بر اینکه امام خمینی(ره) در مبارزات سیاسی- اجتماعی بر «انسجام و وحدت اسلامی» تاکید بسیار داشتند و بر این عقیده بودند که اصلیترین سرمایه شکلگیری یک قدرت در یک جامعه نه صرف تفنگ و فشنگ و اقتدارهای ظاهری، بلکه «همدلی و اتحاد مسلمانان» است.
«و اگر خدای نخواسته، این طور نباشد و فرض کنید ما با زور شمشیر و با زور تفنگ پیروز بشویم و پیروزی را از خودمان بدانیم، این پیروزی نیست، این شکست است، حالا شما خیال میکنید پیروزی است اما اگر پرده برداشته بشود، میبینید یک شکست بزرگ است. باید باهم باشید. برای اطاعت خدا که فرموده است باید باهم باشید، وحدت باید داشته باشید، اختلاف نباید داشته باشید. ما باید وحدت داشته باشیم، یعنی حفظ کنیم وحدت را. وحدت هست، لکن ادامه میخواهد. ادامه باید بدهیم ما این وحدت را؛ و او این است که به حرف کسانی که خدای نخواسته میخواهند تفرقه بیندازند، به حرف آنها گوش ندهیم اصلش.» (صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۱۹، ص ۲۰۱ تا ۲۰۹)
بنابراین من اگر بخواهم با تکیه بر تجارب مبارزاتی حضرت امام(ره) برای گرهگشایی از موانع امروز جامعهمان توصیهای داشته باشم بر «امکانات امروز» در مقایسه با گذشته تاکید میکنم. در گذشته امکانات امروز به هیچ وجه برای جامعه اسلامی وجود نداشت، اما همانطور که در گذشته تکیهگاه دینی ما «قدرت لایزال الهی» بود همچنان باید فراموش نکنیم که در متن و بطن قدرت ظاهری، قدرت عمیق الهی وجود دارد و نباید آن را نادیده بگیریم.هرگونه اختلاف سیاسی که صفوف ملت و دولت را از هم جدا میکند باید کنار گذاشته شود. باید خوشبینانه به یکدیگر اعتماد کنیم و مردم را در مدیریت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مشارکت دهیم. در این فرآیند، بدون تردید یک قدرت عمیق اجتماعی-سیاسی شکل خواهد گرفت که خود یکی از سرمایههای اصلی یک مبارزه سیاسی است.
«ما هم که حکومت اسلامی میگوییم، میخواهیم یک حکومتی باشد که هم دلخواه ملت باشد و هم حکومتی باشد که خدای تبارک و تعالی نسبت به او گاهی بگوید که اینهایی که با تو بیعت کردند با خدا بیعت کردند؛ انما یبایعون الله، یک همچو دستی حاکم باشد... دست او را دست خدا بداند، ظلالله باشد، یدالله باشد، حکومت، حکومت الهی باشد.» (صحیفه امام، ج۴، ۲۱/ ۸ /۵۷)
فرمایشات حضرت امام(ره) و ایده عملی ایشان در این خصوص این است که «مشروعیت سیاسی» را افزایش دهیم؛ چراکه به هر میزان «مشروعیت سیاسی» را افزایش دهیم به همان میزان «امنیت ملی» ما در داخل و خارج تامین خواهد شد.
مشروعیت سیاسی یک حکومت به معنای «اتکا بر قدرت ملت» است و ملت امری دائمی و نابود نشدنی است. بنابراین، در مقابله با مشکلاتی که از داخل و خارج بر ما هجوم میآورند باید «عیار مشروعیت سیاسی» را افزایش داد. حضرت امام(ره) دائماً در دوران مبارزاتی خود خصوصاً بعد از تحقق جمهوری اسلامی ایران تکیهگاه اصلی خود را «ملت» قرار داده بودند و در همه بحثهای خود بر «ملت» تکیه میکردند. ایشان ملت را سر منشا مشروعیت حکومت در نظر میگرفتند و امروز هم ما به شکل واقعی نه نمایشی باید به قدرت ملت برگردیم و خواستههای آنان را در سطوح مختلف درنظر بگیریم تا ضمن آن، هم «مشروعیت حکومت» افزایش یابد و هم به تبع آن «امید اجتماعی» تقویت شود.
حضرت امام خمینی(ره) در مشروعیت یک حکومت اسلامی بر دو امر اصرار داشتند؛ از یک طرف، بر این اعتقاد بودند که در حکومت اسلامی معیار باید «فرامین الهی» باشد، حاکم و حکومت حتماً «اسلامی» باشد اما از طرف دیگر، مشروعیت یک حکومت از نظر دینی و شرعی باید وابسته به «رضایت توده مردم» نیز باشد. بر این اساس، حضرت امام(ره) مشروعیت دینی حکومت را صرفاً بر مجموعهای از آموزههای پیشین الهی وابسته نمیکردند و معتقد بودند که مادامی که مردم از حکومت رضایت نداشته باشند، مشروعیت نیز تضمین نخواهد شد.
«اما جمهوری، به همان معنایی است که همهجا جمهوری است؛ لیکن این جمهوری بر یک قانون اساسی متکی است که قانون اسلام است. اینکه ما جمهوری اسلامی میگوییم، برای این است که هم شرایط منتخب و هم احکامی که در ایران جاری میشود، اینها بر اسلام متکی است؛ لیکن انتخاب با ملت است و طرز جمهوری هم همان جمهوری است که همه جا هست.» (صحیفه امام، جلد ۴، ص۴۷۹)
حضرت امام خمینی(ره) که در تاریخ ۲۹ دی ماه ۱۳۶۶ در پاسخ به نمایندگان خویش در دبیرخانه مرکز ائمه جمعه در خصوص سوال «در چه صورت فقیه جامعهالشرایط بر جامعه اسلامی ولایت دارد؟» چنین مرقوم فرمودند: «ولایت در جمیع صور دارد، لیکن تولی امور مسلمین و تشکیل حکومت بستگی دارد به آرای اکثریت مسلمین، که در قانون اساسی هم از آن یاد شده است و در صدر اسلام تعبیر میشده به بیعت با ولی مسلمین.» (صحیفه امام، ج ۲۰، ص۴۵۳)
«رضایت مردم» و «عمل به قوانین» یکی از مهمترین عناصر اندیشه امام خمینی(ره) و سیره عملی ایشان است. در فضای امروز جامعه، مساله گفتوگوی دائمی بین سطوح مختلف جامعه از جمله نخبگان و مردم امری بسیار ضروری است و زمینه این گفتوگو و تعامل را باید حکومت فراهم کند که اگر چنین گفتوگویی صورت گیرد فاصله بین مردم، مردم و سیاستگذاران، نخبگان و جامعه و فاصله بین کارگزاران هم بتدریج کم میشود و به تبع آن انسجام و وحدت ملی بیشتر خواهد شد؛ دقیقاً همان چیزی که میتواند ما را از گردنههای بحرانی امروز عبور دهد. از این رو، میراث حضرت امام خمینی(ره) برای امروز ما «تکیه بر قدرت ملت»، «احترام به قانون»، «توجه کردن به همه ابعاد نظام سیاسی» از جمله جمهوریت و اسلامیت و فدا نکردن یکی برای دیگری است؛ به تعبیری، رابطه صمیمی که امام(ره) با ملت خود داشتند، مهمترین میراثی است که دولتمردان و کارگزاران امروز باید آن را مبنای رابطه تعاملیشان با مردم قرار دهند.