سی ام شهریور روز جهانی آلزایمر؛
مطالعه، یادگیری زبان و بازی های فکری موثر در پیشگیری آلزایمر غیر ژنتیکی
به گزارش روابط عمومی دانشکده پزشکی :بیست و یکم ماه سپتامبر (سی‌ام شهریور ماه) روز جهانی آلزایمر نام گرفته است. آلزایمر شایعترین نوع زوال عقل است که حافظه، افکار، مهارت‌های کلامی و قضاوت، درک مطلب و به طور کلی عملکرد شناختی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیمار مبتلا شایسته احترام و درک متقابل است. خانواده فرد مبتلا با موقعیتی ترسناک و دشوار مواجه هستند و واکنش‌های اجتماعی، تمسخر و رفتارهایی دور از شان می‌تواند این افراد را تحت فشار بیشتر قرار دهد.
به همین مناسبت ، با دکتر راحله علیمرادزاده ، متخصص طب سالمندی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگو کردیم .
دکتر علیمرادزاده درباره این بیماری گفت: بر اساس آماری که امروز در دست است ۶۰ تا ۸۰ درصد بیماری دمانس یعنی اختلال شناخت در بیماری آلزایمر است. ۱۱ درصد افرادی که بیماری آلزایمر دارند معمولاً افراد بالای ۶۵ سال و یک سوم کسانی که آلزایمر دارند افراد بالای ۸۰ سال می باشد.
همینطور این بیماری می‌تواند برروی خانواده فرد مبتلا ، آشنایان و پرستاران او نیز تاثیر بگذارند. واین بار روانی بیماری آلزایمر فقط بر روی بیمار نیست، بلکه فشار زیادی بر خانواده و جامعه و بهداشت و درمان آن کشور خواهد گذاشت .
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درخصوص این بیماری افزود: معمولاً مردم دمانس را (آلزایمر) می شناسند، در صورتی که دمانس به هرگونه آسیب شناختی گفته می‌شود که بر زندگی فرد مبتلا تاثیر بگذارد، شایعترین علل دمانس بیماری آلزایمر است .
وی درخصوص عوامل ایجاد آلزایمر و فاکتورهای نشان دهنده این بیماری هم گفت: با این که دانشمندان امروز می دانند که بیماری آلزایمر با زوال نرون ها ایجاد می شود اما همچنان نحوه درگیری فرد با این بیماری و چرایی آن مشخص نیست و به عبارتی ناشناخته است.
دکتر علیمرادزاده درتعریف آلزایمر گفت: بیماری آلزایمر از جمله بیماری هایی است که حافظه، رفتار و روند تفکر یک فرد را دچار مشکل می کند .
وی افزود: بیماری آلزایمر جزء علائم سالمندی نرمال محسوب نمی شود و با گذر زمان شدت می یابد و اگرچه علائم مختلف رفتاری و شناختی دارد، اما شایعترین علائم بیماری آلزایمر فراموشی است و توانایی های فرد از نظر عملکرد در منزل و فضای شغلی او مورد تاثیرقرارمی گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درخصوص علائم این بیماری گفت: شناسایی رفتارهای غیر عادی در طول سالمندی نرمال بسیار ساده است. خصوصا در افرادی که درحال حاضر به لحاظ فیزیکی سالم هستند. این بیماری ممکن است که فرد را دچار سردرگمی و گم شدن در فضاها و مکان های آشنا بکند ویا عدم قرار دادن اشیا در جای درست خود و یا حتی اختلال درتکلم ، توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم این بیماری حتماً به پزشک مراجعه کنند .
متخصص طب سالمندی؛ سابقه خانوادگی (ژنتیک ) وسن را از جمله ریز فاکتورها و عوامل مهم و تاثیرگذار در ابتلا به این بیماری دانست وتصریح کرد: بیشتر افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر هستند، بالای ۶۵ سال سن دارد و این اولین و مهمترین عامل ایجاد بیماری آلزایمر است و از هر ۹ نفر یک نفر در این بازه سنی و یک سوم افراد بالای ۸۰ سال به این بیماری مبتلا می شود.
دکتر علیمرادزاده در ادامه افزود: البته با اینکه سن شایعترین علت ایجاد و ابتلا به بیماری آلزایمر است ولی به این معنی نیست که هر فردی که عمر طولانی داشته حتماً با آلزایمر دچار می شود.
عضو هیئت علمی گروه سالمندی دانشگاه علوم پزشکی ایران درخصوص سابقه خانوادگی یا ژنتیک نیز افزود :علت دیگر ابتلا به این بیماری می تواند سابقه خانوادگی در بیمار باشد، اگر مادر، پدر و یا خواهر و برادر، مبتلا به این بیماری باشند فرد نیز در معرض خطر ابتلاء قرار میگیرد و ریسک مبتلا شدن فرد در خانواده بالاتر می رود. البته باید متذکر شوم که سابقه خانوادگی و ژنتیک فقط ۵ درصد میزان ابتلا را شامل می شود و اگر فردی به علت ژنتیک و سابقه خانوادگی به آلزایمر مبتلا شود معمولاً در سنین پایین تر دچار این بیماری می شوند .
وی در خصوص عوامل تاثیرگذار بر این بیماری گفت : جدا از عوامل غیر قابل کنترل که همان ژنتیک و سن است، عوامل دیگری وجود دارند که قابل تغییرو کنترل هستند ،مانند ترومای سریعنی صدمه و ضربه شدید به سر، استفاده از دخانیات و شروبات الکلی و تغذیه نامناسب.
دکتر علیمرادزاده ادامه داد :درخصوص ترومای سر یعنی صدمه و یا ضربه محکم به سر، می‌توانیم با بستن کمربند در هنگام رانندگی و یا استفاده از کلاه ایمنی در ورزش و فعالیت های کاری که در آن خطر سقوت وسایل سنگین وجود دارد از این موارد جلوگیری کنیم .
این متخصص طب سالمندی، تغذیه سالم ،فعالیت اجتماعی بالاو استفاده نکردن از دخانیات و مشروبات الکلی را از عوامل موثر و قابل کنترل در ارتباط با سلامت مغز و شناخت دانست و افزود: ارتباط مهمی بین سیستم قلبی و عروقی و مغزنیز وجود دارد بیماری آلزایمر و دمانس عروقی باعث ایجاد آسیب قلبی و عروقی نیز می‌شوند ، همچنین بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون و کلسترول بالا هم از مواردی است که باید در دوران میانسالی درمان شود تا خطر ابتلا به آلزایمر سالمندی را کاهش دهد.
عضو هیئت علمی گروه طب سالمندی دانشگاه علوم پزشکی ایران درخصوص این سوال که چگونه به ابتلا شدن به آلزایمر پی ببریم پاسخ داد :اگر فردی هر نوع اختلال حافظه و شناختی را در خود مشاهده کرد کرد باید به پزشک مراجعه کند و پزشک او با گرفتن شرح حال ارزیابی اختلالات روانی و خلقی بیمار، وضعیت حافظه روانشناختی و معاینات فیزیکی و تست های تشخیصی و در نهایت آزمایشات نورولوژیک یا تصویربرداری های مغزی می تواند یقین پیدا کند که فرد مراجعه کننده به آلزایمر مبتلا شده است و یا خیر.
وی در ادامه خاطر نشان کرد که بیماران بالای ۶۵ سال مبتلا به اختلالات حافظه و شناخت باید در ابتدا به متخصصین طب سالمندی مراجعه کنند ودرصورت تشخیص پزشک به متخصص نورولوژیست مغز و اعصاب ارجاع شوند همچنین در کنار ایشان روانپزشکان و روانشناسان نیز خدمات ارزنده ای به بیمار ارائه می دهند.
دکتر علیمرادزاده گفت :باید ابعاد مختلف این بیماری توسط متخصصان مربوطه بررسی شود تا بتوان کمک های بیشتری به فرد مبتلا ارائه کرد بعنوان مثال، روانپزشکان درخصوص عوامل اثرگذار در روحیات فرد سالمند بسیار کمک کننده هستند و در خصوص ارزیابی حافظه ،عملکرد شناختی و انجام تست‌های مربوطه کمک شایانی ارائه میدهند.
وی در پایان شاره کرد: برای اینکه هیچ تست خاصی برای تشخیص بیماری آلزایمر وجود ندارد، تشخیص این بیماری صرفا با گرفتن شرح حال و تصویربرداری های مغزی قابل تشخیص است. همچنین داشتن فعالیت های مغزی در جوانی و میانسالی بسیار موثر است تا ما سالمندی سالم تری داشته باشیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، توصیه کرد: یادگیری زبان دوم و سوم می تواند مسیر های شناختی بیشتری در فرد ایجاد کند. همچنین بازی های فکری مثل حل جدول کلمات و یا جدول اعداد، سودوکو، چیستان، پازل و جورچین ها در دوران میانسالی و سالمندی هم می‌تواند درپیشگیری از آلزایمرموثر باشد و در آخر مطالعه بیشتر و فعالیت ذهنی بیشتر مساوی است با سالمندی با شناخت موثر و پایدار.
تهیه و تنظیم : مرجان خرم
