حرف زدن در مورد خودکشی انگ نیست
دهم سپتامبر هر سال به عنوان روز جهانی پیشگیری از خودکشی انتخاب شده تا فرصتی به جوامع بدهد که بتوانند درباره‌ی خودکشی آزادانه‌تر گفتگو کنند. بنابر آنچه مشخص است تشویق افراد دارای افکار خودکشی به گفت و گو کردن با دیگران و در میان گذاشتن نگرانی‌های‌شان و البته در صورت نیاز مراجعه به متخصصان و دریافت خدمات تخصصی می تواند به میزان زیادی از احتمال اقدام به خودکشی بکاهد.
به بهانه این روز با دکتر حسین جلالی ندوشن؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگو کردیم. این روانپزشک معتقد است، روز جهانی پیشگیری از خودکشی فرصتی برای کاهش انگ حرف زدن افراد جامعه در مورد خودکشی است
.
مهمترین عوامل خودکشی و راه های پیشگیری از آن چیست؟
خودکشی تنها یک تشخیص پزشکی یا روانپزشکی نیست و به علاوه زمینه‌های زیستی، پدیده‌ای روانی، اجتماعی و فرهنگی است. تنگناهای اقتصادی و محدودیت‌های اجتماعی خطر اقدام به خودکشی و افزایش شیوع آن را در جوامع مختلف افزایش می‌دهد. بنابراین در وضعیتی که در آن به سر می بریم اهمیت توجه به خودکشی در بین سیاست‌گذاران، رسانه‌ها، جامعه علمی و مردم بیش از پیش است. با این حال باید توجه داشته باشیم که همچنان افسردگی مهمترین علت خودکشی در جوامع مختلف است و تشخیص به هنگام این اختلال و درمان مناسب آن در موارد زیادی می‌تواند، احتمال خودکشی را از بین ببرد
.
جامعه و دانشگاه ها چه رسالتی در این حوزه دارد و چه تحقیقات کاربردی در دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران در ارتباط با این موضوع انجام شده است؟
چنانکه گفته شد وضعیت اجتماعی بر افزایش اقدام به خودکشی یا در کاهش زمینه‌های بروز آن تاثیر جدی دارد. در عین حال خودکشی وضعیتی است که شناخت بیشتر آن توسط جامعه علمی و معرفی بهتر آن به جامعه و سیاست‌گذاران می‌تواند زمینه بروز آن را کاهش دهد. جامعه علمی مسئولیت مهمی در زمینه شناخت زمینه‌های اجتماعی- فرهنگی خودکشی در ایران و کمک به سیاست گذاری در این زمینه دارد. دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان از دیرباز پژوهش در زمینه خودکشی و طراحی برنامه‌های ملی در این زمینه را در دستور کار داشته و اقدام‌های مهمی را با کمک وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در این راستا اجرایی کرده است
.
دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان چه خدماتی در این حوزه ارایه می دهد؟
علاوه بر درمانگاه روانپزشکی عمومی و روان‌شناسی که به افراد دارای افکار خودکشی خدمات می‌دهند، برای اولین بار در کشور در دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان با همکاری سازمان مردم نهاد جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران، درمانگاهی تخصصی برای ارایه خدمات به افراد دارای افکار خودکشی تاسیس شده است
.
لطفا اشاره ای به وضعیت و میزان خودکشی در ایران داشته باشید
.
متاسفانه در یک دهه گذشته میزان اقدام به خودکشی در ایران روند افزایشی داشته، اما خوشبختانه همچنان میزان خودکشی در ایران در قیاس با کشورهای دارای آمار بالای خودکشی در وضعیت پایین تری است. میزان خودکشی را به‌صورت میزان مرگ رخ داده در
۱۰۰
هزار نفر جمعیت می‌سنجند. آمار خودکشی در ایران به نسبت جهان، میزان کمتری را نشان می‌دهد؛ به طوریکه این رقم در ایران حدود پنج نفر به ازای هر
یکصد
هزار نفر بوده، حال آنکه در جهان رقمی بیش از
۱۲
نفر است. البته باید اشاره کرد که در استان‌های غربی ایران متاسفانه میزان خودکشی تا
۱۵
نفر در
یکصد
هزار نفر نیز می‌رسد. به همین دلیل این مناطق نیاز به توجه ویژه دارند.
آیا در زمان کرونا میزان خودکشی ها بیشتر شده است؟ لطفا توضیح دهید
.
در بیشتر کشورهایی که نظام ثبت خودکشی دارند، در چند ماه اول شیوع کووید-
۱۹
به دلایلی چون افزایش همبستگی اجتماعی، فراوانی خودکشی کاهش یافت، اما متاسفانه محدودیت های اجتماعی، سوگواری و تنگناهای اقتصادی از موج دوم و سوم کووید-
۱۹
به این سو باعث افزایش خودکشی در بیشتر کشورها شده است که از این حیث در مورد کشور ما نیز نگرانی وجود دارد و توجه ویژه می‌طلبد
.
پایان گفتگو//
زهره راخ؛ دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان
