مصاحبه با دکتر سیدکاظم ملکوتی در روز پزشک
روابط عمومی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان- انستیتو روانپزشکی تهران ضمن تبریک به همه پزشکان و مدافعان سلامت، در روز پزشک، گفتگویی با دکتر سیدکاظم ملکوتی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام داده که متن آن به شرح زیر است:
لطفا خودتان را معرفی کنید
.
من سیدکاظم ملکوتی، استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران هستم.
چه شد که به رشته پزشکی علاقمند شدید؟
یکی از دلایل علاقمندی من به این رشته به دوران کودکی برمی گردد و تشویق، ترغیب و چشم‌اندازی که خانواده ایجاد کرده بودند. از سوی دیگر در دوران کودکی و بازی های کودکانه همراه پسردایی عزیز و مرحومم که چند سال پیش به دلیل تومور مغزی فوت کرد و او هم پزشک بود، همیشه در مورد نیازمندان صحبت می‌کردیم و فیلم‌هایی که از درد و رنج‌های مردم آفریقا می دیدیم باعث شد فکر کنیم که در رشته پزشکی می توانیم کمکی برای نیازمندان باشیم.
سخت ترین لحظه در زندگی یک پزشک چیست؟
لحظه‌ای است که بیمارش در شرایط سختی قرار می گیرد و با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند، پزشک سعی دارد به بیمار کمک کند تا بهبود یابد و فوت نکند، در این لحظه حساس، پزشک دلش می‌خواهد مرتب بالای سر بیمار باشد و مدام نتیجه درمان و آزمایش‌ها را پیگیری می‌کند و لحظه سختی است که شاهد دست و پازدن بیمار بین مرگ و زندگی باشی. در این لحظات سخت، پزشک همه کاری می‌کند و لحظه به لحظه رصد می‌کند تا بیمارش زنده بماند و سلامتیش را به‌دست آورد و حتی به‌صورت تیمی از همکاران کمک می‌گیرد. حال اگر زحماتش به ثمر نرسد و بیمار فوت کند، واقعا لحظه سختی است که فکرش درگیر این مساله می شود که شاید در این امر کوتاهی کرده باشد.
چند نکته کلیدی که در دوران طبابت به آنها دست یافته اید، بیان کنید.
مهم‌ترین نکته حاذق‌بودن پزشک و دستیابی او به جدیدترین یافته‌های علمی است.
نکته بعدی رابطه انسانی است که پزشک با بیمار برقرار می‌کند، همدلی و همفکری که بین پزشک و بیمار برقرار می‌شود، توسط بیمار درک می‌شود و بیمار متوجه دلسوزی پزشکش می‌شود و منجر به همکاری وی می‌گردد و دستورات پزشک را با دل و جان می‌پذیرد.
نکته دیگر تجربیات و درس‌هایی است که از بیماران آموختم و من مدیون تک تک آنها هستم و باید این درس‌ها را به همکاران جوان هم منتقل کرد.
توصیه شما به پزشکان جوان تازه فارغ التحصیل شده چیست؟
بیمار به اندازه لازم برای پزشک احترام قائل است، بنابراین رفتار پزشک نباید حاکی از فخرفروشی یا خودبزرگ‌بینی باشد. بیماران از همه سطوح اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هستند و این هنر پزشکان است که رابطه انسانی را متناسب با روحیات، سطح تحصیل و دانش آنها برقرار کنند. پزشکان راه طولانی را برای پزشک شدن طی می‌کنند و پزشک‌شدن و متخصص شدن تازه شروع تلاش آنهاست و این راه تمام شدنی نیست.
توصیه می‌کنم که همواره دانش خود را به روز کنند، چرا که گنجینه‌ای از تجربه که همان مراجعان هستند در اختیار آنهاست و باید برای روبه‌روشدن با چالش‌های متعدد تحصیلی، مالی، خانوادگی و چالش‌های مرگ و زندگی، پیشرفت و ناکامی که در مسیر آنهاست و تمام‌شدنی نیست، آماده باشند.
بهترین و تلخ ترین خاطره خود را از دوران پزشکی یا دوران سربازی بگویید.
لحظات شیرین من زمان اینترنی بود که تازه در شهرستان های کوچک اطراف اصفهان که محل تحصیلم بود، شروع به کار کردم و خوشحال بودم که باتوجه به تحصیلی که دارم، هم می توانم کار کنم و هم درآمد اندکی داشته باشم که در حال حاضر شاید به خاطر شرایط سخت اقتصادی کنونی مساله درآمدزایی پررنگ تر باشد.
یادم هست زمانی که در مشهد امتحان بورد تخصصی روانپزشکی داشتیم، در شب امتحان فشار زیادی را تحمل می کردیم و حتی بعد از امتحان، سوالات را با دوستان مرور می کردیم که به کدام سوالات پاسخ درست یا اشتباه دادیم و موقعی که مشخص شد من رتبه اول را به دست آوردم برای من لحظه شیرینی بود، به خصوص که همسرم در آن لحظه همراه من بود و بدون کمک های ایشان به وجود آمدن این لحظه شیرین ممکن نبود.
در دوران سربازی ما لحظات سختی را در زمان جنگ داشتیم، بعد از طی دو هفته آموزش وارد صحنه های جنگ شدیم و دیدن صحنه های کشته شدن، حملات، آسیب ها و جراحت هایی که به عزیزان وارد می شد و به اورژانس منتقل می شدند دردناک بود، به خصوص وقتی که با جوانی در اورژانس آشنا شده بودم که با من کار می کرد و بعد از یکی از این حمله ها، ایشان را از خط مقدم با پای قطع شده به اورژانس آوردند که درمان شد و بعد هم به تهران اعزام شد و هنگامی که من به مرخصی آمدم، بعد از چند روز متوجه شدم که این آفاپسر همسایه دیوار به دیوار ما در تهران است. از این خاطرات و لحظه های تلخ خیلی زیاد بود، دوران پزشکی پر از چالش، دردسر و گرفتاری هایی است که ما پزشکان از قبل متوجه هستیم که قطعا با این چالش‌ها روبه‌‌رو می‌شویم.
لطفا در مورد علائق شخصی خود توضیح بدهید
.
علاقه من به خصوص در این سالهای اخیر قولی بود که به خودم و به دانشگاه داده بودم، که بخش سالمندی دانشگاه را ایجاد کرده و توسعه بدهم. خدا را شکر در کنار سایر همکاران موفق به ایجاد چهار حلقه سالمندی شدیم:
اولین حلقه فلوشیپ سالمندان و دومین حلقه رشته سالمندشناسی در دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان بود، حلقه سوم رشته طب سالمندی در دانشکده پزشکی و آخرین حلقه هم مرکز تحقیقات سلامت روان سالمندی است که امیدوارم ایجاد این فرصت ها، منبع ارتقا دانشگاه علوم پزشکی ایران باشد.
با توجه به اینکه شما روانپزشک هستید لطفا نکاتی در زمینه بیماری کرونا که لازم است خوانندگان بدانند بفرمایید.
از یک طرف نکاتی که مردم باید رعایت کنند، در حالی که با درد بزرگی روبه رو هستیم و روزانه شاهد فوت صدها نفر از عزیزان و هم وطنانمان هستیم، همان رعایت پروتکل های بهداشتی است، چرا که بی توجهی گروهی را می بینیم که همچنان به مسافرت می روند، یا در مراسم عزا و عروسی شرکت می کنند و باعث گسترش بیماری و عفونت و در نتیجه فوت عزیزان می شوند. مردم در همه جای دنیا خسته شده اند، ولی متاسفانه این بحران به این زودی تمام نمی شود و مرتب سویه های جدیدی از ویروس کرونا را می بینیم که شدیدتر می شود، بنابراین جز با همفکری و همدلی و کمک کردن و رعایت شیوه نامه های بهداشتی از سوی مردم چاره دیگری نیست.
از سوی دیگر دولتمردان نباید سیاست را در سلامت دخالت دهند، مشکلات سیاسی همه جای دنیا هست، ولی سلامت و امنیت مردم و تامین بهترین نوع واکسن باید در الویت قرار گیرد.
اگر ما از مردم می خواهیم که پروتکل ها را رعایت کنند و تاب آوری بیشتری داشته باشند، از آنطرف هم از دولتمردان می خواهیم که تمهیدات سریع و کارآمدی را بیندیشند.
چه توصیه ای به کسانی که می خواهند پزشک شوند دارید.
یک پزشک باید سینه فراخی داشته باشد، یک پزشک نه تنها به IQ بلکه به EQ احتیاج دارد که باید آن را برای مدیریت رفتار و هیجاناتش و توانایی حل مساله برای مقابله با چالش ها و پیداکردن راه حل های شخصی و اجتماعی برای چالش ها در وجود خود پرورش دهد.
یک پزشک باید از لحاظ شخصیتی و دانش، فردی قوی باشد، پزشکی فقط خواندن کتاب ها، جزوه ها و مباحث تئوری نیست و فرد باید برای مواجه شدن و به استقبال رفتن چالش ها توانمند بار بیاید. با هر چالشی یک توانایی و یک پتانسیل ایجاد می شود.
کسانی که می خواهند پزشک شوند باید جرات، شهامت، توانایی حل مساله، مدیریت بحران، برنامه ریزی، آینده نگری، مقاومت، تاب آوری و شجاعت داشته باشند و یا آنها را کسب کنند.
خبرنگار و تهیه خبر: زهره راخ؛ مسئول روابط عمومی دانشکده
