روز جهانی بهداشت قاعدگی؛
روزی برای افزایش آگاهی و شکستن تابو ها
روز ۲۵ می هر سال
، (۷ خرداد) روز جهانی بهداشت قاعدگی یا پریود است. این روز برای افزایش آگاهی درباره بهداشت دوران قاعدگی، کمک به بهبود شرایط و از بین بردن تابوی قاعدگی، نام‌‌گذاری شده‌است
.
قاعدگی یک پدیده طبیعی بوده که متضمن حفظ بقاء بشر است و در بسیاری از کشورهای دنیا به دلیل فاصله ارتباطی بین مادران و معلمان با دختران و زنان به صورت عادی در مورد آن صحبت نمی‌شود و حتی گاهی یک تابو محسوب می‌شود. رعایت بهداشت قاعدگی نه تنها برای حفظ سلامت جسمانی و روانی دختران و زنان مهم است بلکه بر رشد و نمو فرزندان آینده آنها نیز اثر می‌گذارد. مهم ترین نکته این است که به دختران نوجوان قبل از شروع اولین قاعدگی حتما آموزش های لازم توسط مادران و معلمان بهداشتی داده شود.
چرخه طبیعی قاعدگی از
۲۱
تا
۳۵
روز متغیر است به این معنی که ممکن است فاصله اولین روز قاعدگی تا قاعدگی بعدی در یک دختر یا زن ۲۱ روز و در زن دیگر این فاصله ۳۵ روز باشد و مدت خونریزی زنان در سن باروری معمولا
۳ تا ۵
روز طول می‌کشد، اگرچه در برخی از دختران و یا زنان این مدت تا ۱۰ روز نیز ممکن است طول بکشد. این چرخه هر ماه یک بار رخ می¬دهد. از سن بلوغ (معمولا
۱۱
تا
۱۴
سالگی) تا سن یائسگی (معمولا
۵۱)
هر ماه بدن زنان برای باردار شدن خود را آماده می‌کند.
دلیل خونریزی، فرو ریختن دیواره داخلی رحم است که در اثر هورمون زنانه استروژن که باعث رشد این دیواره شده بوده است، با پایین آمدن سطح این هورمون دیگر نگهداری نخواهد شد که باعث ریزش این دیواره می شود. در برخی از دختران به ویژه در نوجوانی با شروع خونریزی و گاهی قبل از آن دردهای کرامپی که به طور اتقباضی است منجر به آزارشان می شود. که به طور مرسوم با شروع خونریزی بوده و تا ۲ الی ۳ روز طول خواهد کشید. برای رهایی از این دردها توصیه می شود از مفنامیک اسید و از خانواده این قبیل داروها استفاده شود. همچنین استفاده از کیسه آب گرم در ناحیه کمری و یا دوش آبگرم کمک کننده خواهد بود. استحمام به بهبود آزار جسمی و روحی زنان کمک خواهد کرد و بهتر است به صورت ایستاده دوش گرفته شود و از نشستن در کف حمام خودداری شود.
استفاده از انواع نوارها، پارچه و دیگر موارد بهداشتی برای جمع‌آوری باید مورد توجه قرار گیرد. آب و شوینده برای تمیز کردن بدن و داشتن دسترسی به امکانات دفع زباله‌های قاعدگی باید مدنظر باشد
.
روش دفع نوار بهداشتی آغشته به خون باید به صورت مناسب و بهداشتی انجام شود و در مدارس با آموزش دادن به دختران از رها کردن نوارهای بهداشتی کثیف در داخل سرویس‌های بهداشتی خودداری گردد.
افزایش میزان ابتلا به عفونت‌های آمیزشی در دوران قاعدگی وجود دارد خون خارج شده از بدن محیط مناسبی را، جهت ورود باکتری‌ها به رحم ایجاد می‌کند. استفاده از پارچه
های کهنه و غیر تمیز به ویژه زمانی که وارد واژن می‌شوند خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهند
.
شستشوی ناحیه تناسلی یکی از موارد حفظ بهداشت قاعدگی است که باید مورد توجه قرار گیرد و با هر بار دفع ادرار و مدفوع باید شتشو داده شود سپس با یک پارچه یا حوله تمیز خشک گردد و بعد از آن نوار بهداشتی استفاده شود همچنین هنگام شستشوی مدفوع از جلو به عقب تمیز شود که باعث انتقال میکروب های روده به ناحیه واژن نشود. در زنان هنگام رابطه جنسی در این دوران بهتر است به صورت محافظت شده با وسایلی مانند کاندوم انجام گیرد. در استفاده
از
تامپون واژینال زود به زود تعویض انجام شود که از التهاب پوستی جلوگیری شود.
نکات قابل توجه در رعایت بهداشت قاعدگی:
-رژیم غذایی مناسب و مصرف غذا‌های سالم در برنامه غذایی هنگام درد شدید می تواند در بهبود آن نقش داشته باشد. به همین منظور از مصرف غذا‌های پرادویه و شور باید پرهیز کرد از سیزیجات و میوه های تازه استفاده کرد.
-قبل و بعد از تعویض پدها، تامپون و کاپ
های قاعدگی دست‌های با آب و صابون شسته شوند. از مواد معطر و اسپری استفاده نشود.
-فعالیت بدنی افزایش داده شود. حرکات کششی در کاهش فشار بر قسمت‌های تحتانی بدن موثر است
.
-پدهای بهداشتی با توجه به حجم خونریزی انتخاب شود
.
-
در صورت استفاده از پدهای پارچه‌ای حتما آنها به خوبی شسته شوند و در مقابل نور خورشید خشک گردد
.
-در صورت پس دادن خون به لباس زیر حتما آنها تعویض شوند.
-سعی گردد از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده شود
.
- وسایل بهداشت قاعدگی را در فواصل مناسب باید تعویض کرد
.
-
هرگز برای رهایی از بوی نامطبوع از اسپری و عطرها در ناحیه تناسلی استفاده نشود.
دکتر منصوره جمشیدی منش
؛
مدیر گروه آموزشی مامایی، بهداشت باروری و بارداری دانشگاه علوم پزشکی ایران
