« مروری بر عملکرد اورژانس هوایی دانشگاه علوم پزشکی همدان از مرداد ماه ۹۳ تا کنون»
مقدمه:
ایران از نظر حوادث غیرمترقبه در بین ده کشور اول آسیا قرار دارد و هزینه های ایجاد شده توسط حوادث ترافیکی معادل ۶% درآمد ناخالص ملی کشور است. همچنین ایران نوزدهمین کشور پهناور جهان است و با دارا بودن ۲۶ هزار کیلومتر جاده اصلی و بزرگراه از نظر حوادث ترافیکی در ردیف کشورهای پرحادثه قرار دارد. همه ساله با بیش از ۹۰۰۰ حادثه پرتلفات روبرو هستیم که در همه این حوادث مداخله چند دستگاه آمبولانس به طور همزمان نیاز بوده است. زندگی عشایری و کوچ نشینی در غالب استان های کشور وجود دارد. همچنین در دسترسی به بیماران و مجروحان در روستاها، جاده های فرعی و روستایی بدلیل پراکنش بسیار وسیع و تنک بودن بافت جمعیتی با مشکل روبرو هستیم.
در سال ۱۳۹۳ سیاست وزارت بهداشت بر توسعه این خدمات قرار گرفت به طوریکه به عنوان یکی از بسته های طرح تحول سلامت مطرح گردید. با تامین اعتبارات لازم از این ردیف تا تیرماه ۹۹، ۴۵ فروند بالگرد مشغول ارائه خدمات آمبولانس هوایی هستند.
تاریخچه: استفاده از خدمات فوریت های پزشکی به صورت هوایی به سال ۱۸۶۶ یعنی ۱۵۲ سال قبل بر می گردد. در آن سال انسان ها با یک بالون به کمک مصدومان یک کشتی غرق شده شتافتند.
در سال ۱۸۷۰ یکصد و شصت مجروح از شهر محاصره شده پاریس تخلیه شد. در سال ۱۸۹۹ اولین آمبولانس هوایی طراحی و ساخته شد و خلبان آن هواپیما یک پزشک بود. اولین اورژانس هوایی مدرن در سال ۱۹۵۰ در جنگ کره بوسیله هلی کوپتر از نوع bell۴۰۷ صورت پذیرفت که طی این عملیات بزرگ در طول جنگ بیش از ۲۰ هزار مجروح به عقب و مراکز درمانی منتقل شدند.
روش انتقال به صورت انتقال با بسکت بود که در این روش هیچ اقدام درمانی روی بیمار حین انتقال انجام نمی شد، اما مطالعات نشان داد، که میزان مرگ و میر سربازان مجروح شده ۵۰% کاهش را نشان می دهد. در ایالات متحده طی سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۹، یعنی ده سال ۱۶۸۰۰۰ مجروح و بیمار توسط بالگرد به مراکز درمانی منتقل شدند و در حال حاضر تعداد انتقال های هوایی در آمریکا از ۴۰ هزار انتقال در سال متجاوز است. امروزه از آمبولانس هوایی برای انتقال مجروح، انتقال تجهیزات و نیرو بر بالین بیماران و مجروحان ارزیابی حوادث از آسمان، انتقال اعضاء پیوندی و تحویل داروهای اورژانسی گرانقیمت و پادزهرها استفاده فراوانی می گردد. در کشورما از هواپیما و بالگرد در انتقال مجروحان در سطح وسیع در جنگ هشت ساله ایران و عراق استفاده شد. اما استفاده از این خدمات در بخش غیرنظامی از سال ۱۳۷۹ با ایجاد یک پایگاه آمبولانس هوایی با همکاری شرکت پشتیبانی و نوسازی هلی کوپترهای ایران (پنها) با اورژانس تهران آغاز گردید.
از سال ۱۳۷۹ تا کنون با فراز و فرودهایی در خدمات آمبولانس هوایی مواجه بودیم که غالباً ناشی از کمبود اعتبارات و مشکلات فنی بوده است، اما از آغاز طرح تحول سلامت تا کنون ۴۵ پایگاه اورژانس هوایی در کشور مشغول ارائه خدمات هستند.
مزیت های آمبولانس هوایی:
v انتقال سریع تر بیماران ( بیشترین تاثیر استفاده از آمبولانس هوایی در کاهش زمان رساندن بیمار به مرکز درمانی است نه در رسیدن بر بالین بیمار).
v انتقال نیروی متخصص بر بالین بیمار.
v انتقال تجهیزات به مکان های مورد لزوم و پشتیبانی از ناوگان زمینی.
v امکان دسترسی به نقاط صعب العبور، مال رو و غلبه بر ترافیک.
v امکان ارزیابی اولیه منطقه آسیب دیده از آسمان در حوادث.
v هدایت و راهبری ناوگان زمینی برای دسترسی راحت و مسیر یابی در حوادث بزرگ.
v استفاده از کادر درمانی ویژه و امکانات ویژه درمانی و حمایتی .
v شعاع عملیاتی وسیع .
v انتقال اعضاء پیوندی، داروهای گران قیمت و غیرقابل ذخیره، کم مصرف اما حساس، خون، فرآورده های خونی و آنتی دوت ها.
تحلیل ماموریت ها
·
براساس ماهیت ماموریت:
ü ماموریت پیش بیمارستانی ۱۰۳ مورد (۳۰%).
ü ماموریت بین بیمارستانی ۲۳۸ مورد (۷۰%).
ü مجموع: ۳۴۱ مورد (۱۰۰%)
·
براساس تعداد مصدومین و بیماران :
ü مصدومین تصادفی ۲۴۳ (۵۸%).
ü بیماران ۱۷۵ (۴۲%).
ü مجموع ۴۱۸ (۱۰۰%)
در برخی ماموریت ها بیش از یک بیمار یا مصدوم جابجا شده است.
·
براساس جنسیت
جنسیت
|
تعداد
|
درصد
|
مرد
|
۲۷۳
|
۶۶%
|
زن
|
۱۴۵
|
۳۴%
|
جمع
|
۴۱۸
|
۱۰۰%
|
·
مسیر ماموریت
مسیر ماموریت
|
تعداد
|
درصد
|
داخل استان
|
۳۲۹
|
۹۶%
|
خارج استان
|
۱۲
|
۴%
|
مجموع
|
۳۴۱
|
۱۰۰%
|
·
درخواست اعزام
شهرستان
|
تعداد
|
درصد
|
شهرستان
|
تعداد
|
درصد
|
فامنین
|
۷۵
|
۲۲
|
رزن
|
۱۵
|
۴
|
کبودرآهنگ
|
۷۰
|
۲۰
|
خارج استان
|
۱۲
|
۴
|
نهاوند
|
۶۲
|
۱۸
|
اسدآباد
|
۱۰
|
۳
|
ملایر
|
۴۹
|
۱۵
|
بهار
|
۸
|
۲
|
همدان
|
۳۳
|
۱۰
|
تویسرکان
|
۷
|
۱
|
جمع
|
۳۴۱
| |
۱۰۰%
| | |
·
گروه سنی:
گروه سنی
|
تعداد
|
گروه سنی
|
تعداد
|
۲۹-۰
|
۱۴۹
|
بالای ۶۰
|
۷۰
|
۶۰-۳۰
|
۱۹۹
|
مجموع
|
۴۱۸
|
·
نوع ماموریت:
نوع ماموریت
|
تعداد
|
درصد
|
تصادفی
|
۱۵۳
|
۴۵%
|
غیرتصادفی
|
۱۸۸
|
۵۵%
|
جمع
|
۳۴۱
|
۱۰۰%
|
ارائه خدمات آمبولانس هوایی در حال حاضر با چالش هایی نیز مواجه است که در حال رفع آنها هستیم. /ب
نادر بزم آرا- کارشناس مسئول اورژانس هوایی دانشگاه.
دکتر حبیب معصومی- رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه.