همراه با روند جهانی گسترش میل به مهاجرت‌های بین‌المللی، تمایل به مهاجرت در میان ایرانیان نیز افزایش یافته است. در پژوهشی که در سال ۲۰۱۵ توسط «موسسه گالوپ» درباره «برنامه برای مهاجرت» و آماده شدن برای مهاجرت صورت پذیرفت، ایران در رتبه بندی از میان ۲۰ کشور برتر با بالاترین میزان میل به مهاجرت در میان اتباع آن‌ها در رتبه نهم قرار گرفت.
براساس این گزارش یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از ایرانی‌ها ابراز علاقه و تمایل به مهاجرت داشته‌اند، درحالی که از این تعداد فقط ۴۰۰ هزار نفر اعلام کرده‌اند که برای مهاجرت برنامه‌ریزی داشته و یا درحال آماده شدن برای مهاجرت هستند.
براساس همین گزارش، با توجه به افزایش تمایل برای مهاجرت در جهان، کشور ایران با در نظر گرفتن شاخص تعداد افراد دارای برنامه مهاجرت نسبت به تعداد کل جمعیت کشور در میان ۲۰ کشور اول قرار ندارد و کشورهای آفریقایی و حوزه کارائیب بیشترین نسبت افراد دارای برنامه مهاجرت را دارند. از این میان کشورهای خاورمیانه، عراق در بین ۲۰ کشور اول و در جایگاه دهم این فهرست قرار دارد.
حال براساس آخرین آمار و مستندات رسمی، نگاهی داریم به چند دهه مهاجرت دانشجویان ایرانی.
بیشترین خروج دانشجویان ایرانی از کشور طی دهه‌های ۵۰ و۶۰ شمسی اتفاق افتاده است.
چند دلیل در رابطه با این موضوع می‌توان بیان کرد: تحولات سیاسی آن زمان مانند پیروزی انقلاب اسلامی و اتفاقات پس از آن دوره مانند انقلاب فرهنگی و در پی آن تعطیل شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور و همچنین شروع جنگ تحمیلی.
پس از این دوره (دهه ۵۰ و ۶۰)، در دهه ۷۰ شمسی روند خروج دانشجو از کشور سیر نزولی به خود گرفت تا این که در اواخر همین دوره و اوایل دهه ۸۰ همزمان با افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها و افزایش تعداد دانشجویان در ایران شمار دانشجویانی که برای ادامه تحصیل از کشور خارج شدند افزایش پیدا کرد.
روند افزایش طی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ بسیار به کندی پیش رفت و در سال ۲۰۰۶ اندکی نسبت به سال‌های قبل‌تر کاهش پیدا کرد. تا این که در سال ۲۰۰۷ روند رسد تعداد دانشجویان بین‌الملی ایران در خارج از کشور سرعت و شدت بالایی را نسبت به سال‌های قبل به خود گرفت.
اما با این حال آمارها نشان می‌دهد که سیر صعودی تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور در مقایسه با رشد تعداد کل دانشجویان در ایران بسیار پایین‌تر بوده است. به طوری که از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۹۴ شمسی افزایش تعداد دانشجویان در ایران بیش از سه برابر شده است، این درحالی است که تعداد دانشجویان خارج شده از کشور در همین مدت زمان تقریبا ۲ برابر بوده است.
مقصد اصلی دانشجویان ایران کدام کشورها بوده است
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) آماری از مقاصد اول دانشجویان ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی منتشر کرد که بر این اساس، ۵۱ هزار و ۸۲ نفر از دانشجویان ایرانی در کشورهای آمریکا، ترکیه، کانادا، آلمان، ایتالیا، مالزی، امارات، استرالیا، انگلستان و فرانسه ثبت نام کرده‌اند که کشورهای نام برده بالا به ترتیب بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی را مورد پذیرش قرار داده‌اند.
براساس آمار رسمی و مستندات موجود، طی سال‌های ۱۹۹۹ میلادی ( ۱۳۷۸ شمسی) تا ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ شمسی) تعداد دانشجویان خارج شده از کشور همواره کمتر از ۲ درصد از تعداد کل دانشجویان کشور بوده است. و در همین بازه زمانی با توسعه آموزش عالی در ایران نسبت دانشجویان خروجی به تعداد کل دانشجویان کشور همواره روند کاهشی داشته است.
