رشته زمین شناسی، رشته ای است دانشگاهی که در زمینه پیدایش زمین، وضعیت زمین در فضا، تاریخ زمین شناسی، شکل و ابعاد زمین، مشخصات فیزیکی و شیمیایی زمین و مواد تشکیل دهنده آن، بررسی عواملی که در شکل زمین دخیل هستند و... مطالعه و بررسی می کند.
رشته زمین شناسی، رشته ای است دانشگاهی که در زمینه پیدایش زمین، وضعیت
زمین در فضا، تاریخ زمین شناسی، شکل و ابعاد زمین، مشخصات فیزیکی و شیمیایی زمین و
مواد تشکیل دهنده آن، بررسی عواملی که در شکل زمین دخیل هستند و... مطالعه و بررسی
می کند.
هدف مهم این رشته، شناخت کلی سیاره زمین، به عنوان سیاره زندگی انسان و اهداف کاربردی شناخت خاصیت شیمیایی و فیزیکی سنگهای سازنده زمین و شناخت خواص خاستگاههای زمین است.
اهداف یاد شده دارای اهمیت زیادی است، چون انسان را در کشف منابع زیرزمینی و استفاده استراتژیک، همچون حاملهای انرژی و موادی همچون طلا و نقره و نیز سنگهای ساختمانی یاری می کند. آشنایی خاصیتهای فیزیکی مواد درون زمین در شناسایی زلزله و وقوع آن موثر است و آشنایی خاصیتهای شیمیایی سنگها به شناسایی و استحصار مواد استراتژیکی موجود در مواد پرارزش، کمک می نماید. سرانجام آشنایی با سنگهای موجود در پوسته زمین و خواص فیزیکی آنها در زمینه های مهمی همچون سدسازی دارای اهمیت است.
زمین شناسی در حال حاضر جایگاه ویژه ای را در بین رشته ها، پیدا کرده است و کاملاً تخصصی شده است و اقتصاد بیشتر کشورها به زمین شناسی بستگی دارد. مخصوصاً در ایران، مثلاً در زمینه نفت که بیشتر موادی که از نفت گرفته می شود و از زمین گرفته می شود، مربوط به زمین شناسی است.
نوع استفاده از علم زمین شناسی در دانشگاهها فرق می کند، با توجه به وسعت زمین و فراگیری علم زمین شناسی، زمین شناسی شاید پر شاخه ترین و پر تخصص ترین رشته باشد.
·
درس‌های رشته زمین شناسی در طول تحصیل
دروس پایه
ریاضی، فیزیک، شیمی، مبانی کامپیوتر
.
دروس اصلی
زمین شناسی فیزیکی، زمین شناسی تاریخی، بلور شناسی هندسی، بلور شناسی نوری، کانی شناسی، رسوب شناسی، سنگ شناسی رسوبی، سنگ شناسی آذرین، سنگ شناسی دگرگونی،دیرینه شناسی (ماکرو فسیل)، چینه شناسی، زمین شناسی ساختمانی، زمین ساخت، فنوژئولوژی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک، نقشه‌برداری
.
دروس تخصصی
زمین شناسی ایران، زمین‌شناسی اقتصادی، زمین شناسی نفت، آب‌های زیرزمینی، زمین شناسی مهندسی، پترولوژی، زمین شناسی صحرایی، متون علمی زمین شناسی. (بسیاری از درس‌های این رشته همراه با آزمایشگاه است.
-
زمین شناسی فیزیکی که به بررسی خصوصیات کلی زمین می پردازد
-
زمین شناسی تاریخی که به مطالعه تاریخچه پیدایش کره زمین می پردازد.
-
بلورشناسی هندسی و بلورشناسی نوری که شناخت ویژگیهای هندسی و مشخصات نوری بلورها را مورد توجه قرار می دهد.
-
کانی شناسی که به بررسی کانیها یعنی اجزای تشکیل دهنده سنگها می پردازد.
-
سنگ شناسی رسوبی و آذری و دگرگونی که در مورد تشکیل انواع سنگها بحث می کند.
-
زمین شناسی ایران که به بررسی ویژگیهای زمین ایران می پردازد.
-
زمین شناسی نفت که به بررسی در نحوه ایجاد نفت به بحث می پردازد.
کاربرد زمین شناسی
امروزه زمین شناسی در تمام شئون زمین، مثل کشاورزی، صنایع گوناگون و... نقش اساسی دارد. زمین شناسی در مسائل اقتصادی کشورها نقش دارد و ما می توانیم برای استفاده از منابع مهم کشورمان و استفاده درست از آن، از علم زمین شناسی استفاده کنیم.
از نظر روحی، دانشجویان می بایست، متعادل باشند و از نظر جسمی می بایست کامل باشند، چون باید مطالب را در روی زمین یاد بگیرد و مطالعه کنند. رشته زمین شناسی به دلایل نوع گرایشها، مجموعه ای متنوع را برای دانشجویان این رشته، به همراه دارد که مهمترین آنها از این قرار است:
مقطع کارشناسی
-
دبیری دبیرستان، در دروس زمین شناسی
-
کارشناس در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی
-
فعالیت در آزمایشگاههای بخش خصوصی
مقطع کارشناسی ارشد:
-
فعالیت در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی
-
فعالیت در شرکت ملی نفت
-
فعالیت در موسسه ژئوفیزیک و وزارت مسکن
-
فعالیت در موسسه زمین شناسی و زلزله
-
فعالیت در وزارت کشاورزی و وزارت راه و ترابری
-
همچنین امکان کار به عنوان کارشناس سنگهای قیمتی برای فارغ التحصیلان این رشته امکان پذیر است.
به لحاظ فراوانی منابع طبیعی در کشور و وجود ذخائر با ارزش در اعماق زمین، دانش زمین شناسی از نظر علمی و اقتصادی دارای ارزش های ویژه ای است و نقش موثری را در زمینه شناخت منابع معدنی، اکتشاف، بهره برداری از آنها و به طور اخص منابع نفتی دارد. این رشته ارتباط بسیار نزدیکی با علوم زیستی و شیمی داشته و استفاده از نقشه های ماهواره ای، سیستم های اطلاعات جغرافیایی و نقشه برداری در آن واجد اهمیت زیادی می باشد.
بسیاری از علوم از جمله آب، خاک و هواشناسی و جغرافیا در ارتباط تنگاتنگ با علوم زمین هستند.
گرایش های رشته زمین شناسی
۱.
زمین شناسی مهندسی
(Engineering Geology)
زمین شناسی مهندسی به روشهای اکتشافی متنوع، تاثیر محیط زمین شناسی اطراف را بر سازه مهندسی یا پروژه عمرانی تعیین می کند.
۲.
سنگ شناسی رسوبی رسوب شناسی
مهمترین کاربرد رسوب شناسی در ارتباط با اکتشاف منابع طبیعی از قبیل نفت و گاز می‌باشد.
۳.
زمین شناسی اقتصادی
زمین شناسی اقتصادی درباره شرایط تشکیل مواد معدنی، مورفولوژی و ریخت شناسی آنها، بافت و ساخت آنها، عوامل کنترل کننده پراکندگی مواد معدنی، توجیه فنی و اقتصادی آنها و بلاخره تقسیم بندی ژنتیکی مواد معدنی بحث می‌کند.
۴.
زمین شناسی ساختمانی
(Structural Geology)
زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته زمین، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث می‌کند.
۵.
زمین شناسی نفت
Petroleum Geology
زمین شناسی نفت از زیر شاخه های علم زمین شناسی می باشد که به بررسی عوامل و شرایط مرتبط با تشکیل ذخایر هیدروکربنی و شناسایی ذخایر نفت و گاز می پردازد.
۶.
زمین شناسی زیست محیطی
زمین شناسی زیست محیطی" از جمله شاخه های جدید زمین شناسی است که به همراه "زمین شناسی نواحی شهری"، نقش بسیار مهمی در ایمنی انسان و تامین منابع مورد نیاز او بازی می کند.
۷.
چینه و فسیل شناسی
مطالعات چینه شناسی مبتنی بر شناخت توالی طبقات رسوبی در زمانهای مختلف زمین شناسی به منظور پی بردن به تاریخ حوادث زمین و تکامل موجودات است.
۸.
سنگ شناسی یا پترولوژی
پترولوژی یا سنگ شناسی علم مطالعه سنگها است و کم و بیش به ساختارهای زمین نیز می پردازد.
۹.
گرایش آب شناسی
(hydrology)
هیدروژئولوژی دانشی است که از آب های زیرزمینی بحث می کند و به عنوان شعبه ای از زمین شناسی، منشا، ترکیب، خواص، کیفیت، گسترش و حرکت آب را در داخل قشرهای زمین مورد مطالعه قرار می دهد.
