توجه به زیر ساخت ها یکی از ضروری ترین اقداماتیست که هر کشور نیازمند توجه به آن است، مواردی که از دید عموم کمتر به چشم می آید اما در مواقع بحرانی به داد زندگی مردم می رسد. پیشرفت هایی که امروزه در این خصوص شاهد آن هستیم در سایه ی آرامش و ایمنی ایجاد شده توسط مهندسی عمران حاصل گردیده است. مهار قهر طبیعت همانند سیل و زلزله، هدیه هایی هستند که مهندسی عمران به جامعه ی امروزی عطا کرده است. از طرف دیگر راه های ارتباطی که همچون شریان های حیاتی جامعه هستند، سدهای عظیمی که برق را به ارمغان می آورند، تونل هایی که دل کوه ها را می شکافند و ... همگی شواهدی بر اهمیت این رشته ی مهندسی دارند. در همین خصوص معاون پژوهشی دانشکده ی مهندسی عمران در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی به معرفی برخی از فعالیت های پژوهشی دانشکده ی مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف پرداخته است که در ادامه خواهید خواند.
دکتر همایون استکانچی عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشکده ی مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف در آغاز صحبت های خود به معرفی رشته ی مهندسی عمران پرداخته و می گوید: مهندسی عمران دارای گروه های آموزشی مختلف با تخصص های متفاوت است. به طور کلی مهندسی عمران دارای گرایش هایی چون؛ مهندسی سازه، زلزله، آب و محیط زیست، حمل و نقل، ژئوتکنیک و مدیریت ساخت می باشد.
وی افزود: گرایش های نام برده هرکدام در حوزه های تخصصی مختلفی فعالیت می کنند. به عنوان مثال مهندسی سازه اغلب اسکلت های ساختمانی، سیلوها، پل ها، سدها و به طورکلی هر سازه ی عظیمی که تحت تاثیر نیروهای طبیعی قرار گرفته باشد را در بر می گیرد. مهندسی ژئوتکنیک نیز هر سازه ای که قرار باشد در زیر زمین احداث شود را در حیطه ی فعالیت خود می گیرد و مدیریت ساخت که به تازگی اضافه شده است بر نحوه ی مدیریت و اجرای بهینه پروژه های عمرانی نظارت می کند.
عضو هیئت علمی دانشکده ی مهندسی عمران در خصوص پروژه های انجام شده در این دانشکده گفت: تمامی گروه ها در دانشکده پروژه های متنوعی در حوزه های مختلف را در کارنامه ی خود دارند و در حال حاضر نیز مشغول به انجام فعالیت های پژوهشی متنوعی می باشند. کیفیت و کمیت انتشارات علمی و گردش مالی بالای دانشکده در سال نشان می دهد که سطح فعالیت های پژهشی در دانشکده ی مهندسی عمران مطلوب می باشد.
دکتر استکانچی حل مشکلات ارتباط دانشگاه با صنعت را کلیدی دانست و افزود: ارتباط صنعت با دانشگاه نیازمند توجه و توسعه می باشد. علی رغم وجود پروژه های مختلف و همکاری های موفق با صنعت انتظار می رود دانشگاه صنعتی شریف به عنوان دانشگاه عالی رتبه کشور در امر ارتباط با صنایع قدری قوی تر و فعال تر عمل کند که این مهم با رسیدگی و توجه بیش از پیش مسئولین دانشگاه میسر خواهد بود. وی افزود: ارتباط دانشگاه با صنعت از ابتدا خوب پایه گذاری نشده است لذا همکاری های شکل گرفته کمتر از انتظار است.
وی در خصوص ارتباط صنعت و دانشگاه در دیگر کشورها اذعان داشت: در غالب کشورهای پیشرفته و توسعه یافته رابطه ی دانشگاه با صنعت رابطه ای تنگاتنگ و مداوم است. برای مثال شرکت ها و کمپانی های بزرگ چنانچه سالانه ابتکار و خلاقیتی در محصولاتشان ارائه ندهند قادر به حفظ جایگاه خود نمی باشند و از چرخه ی رقابت خارج می شوند. در نتیجه تولید وابسته به دانشگاه، تحقیقات و پژوهشهای به روز آن ها می باشد. این در حالی است که در کشور ما به دلیل پایین بودن سطح تولید، کمبود و تقاضا برای محصول همیشه وجود دارد و همین امر سبب می شود تولیدکننده علاقه ای نسبت به بروز رسانی محصولات خود و تولید با تکنولوژی روز دنیا را نداشته باشد و همین موضوع باعث کمرنگ تر شدن ارتباط بین صنایع و دانشگاه شده است.
معاون پژوهشی دانشکده ی عمران خاطر نشان کرد: تاکنون ارتباطات پس از احساس نیاز از سوی صنایع شکل گرفته است. در ادامه ی بروز مشکل برای تولیدکننده، موضوع به دانشگاه ارسال می شود و اساتید مربوطه پس از بررسی با صنایع تماس گرفته و در صورت امکان همکاری، قرارداد عقد می شود. در این خصوص بهتر است مساله از سوی دانشگاه تعریف شود.
این پژوهشگر در ادامه اذعان داشت: با هدف توسعه ی ارتباط دانشگاه با صنعت در خصوص معرفی توانایی ها و پژوهش های دانشکده ی مهندسی عمران، به عنوان یکی از دانشکده های شاخص کشور، به دنبال توسعه ی ارتباط با صنعت هستیم. از آنجایی که صنایع شرایط خاصی دارند و مسائل و مشکلاتشان باید در زمان کوتاه حل شود، ایجاد زبان مشترک میان این دو، کار ساده ای نیست. چرا که پژوهش در دانشگاه اصولا زمانبر است و در طول زمان منجر به توسعه و ایجاد راه حل های جدید می شود.
وی عدم افزایش ارتباط دانشگاه با صنعت را نبود علاقه مشترک دانست و گفت: صنعت در نظر نمی گیرد که همکاری با دانشگاه تا چه اندازه می تواند به ارتقای محصولات و رفع مشکلات آن ها کمک کند. در مقابل دانشگاه هم در این زمینه مشابه عمل می کند و در نظر نمی گیرد که سرمایه گذاری صنایع تا چه اندازه می تواند به رشد تحقیقات تسهیل و تسریع روند پیشرفت آن کمک کند.
دکتر استکانچی خاطر نشان کرد: در همین رابطه عده ای معتقدند که شرکت های میانی و مبتنی بر فناوری و دانش بنیان می توانند در این روند بسیار تسهیل کننده باشند و واسطه ای کارا میان دانشگاه و صنایع شوند.
انجام بیش از صد پروژه ی پژوهشی موفق در ارتباط با صنعت
معاون پژوهشی دانشکده ی مهندسی عمران در خصوص پروژه های شاخص دانشکده گفت: یکی از پروژه های ملی دانشکده ی مهندسی عمران پایش وضعیت دریاچه ارومیه می باشد. پروژه ی مذکور در حوزه ی آب و محیط زیست قرار دارد و فعالیتی بین المللی می باشد که به جهت نظارت و بهبود وضعیت دریاچه و جلوگیری از فاجعه ی زیست محیطی دارای اهمیت بسزایی است. پایش وضعیت دریاچه پروژه ای بین دانشگاهی است و دانشگاه صنعتی شریف مدیریت کلان این پروژه را برعهده دارد.
وی در ادامه در خصوص دیگر فعالیت های دانشکده گفت: از دیگر فعالیت های پژوهشی دانشکده می توان به؛ پروژه های سدسازی، پروژه های ترافیکی و پروژه های مربوط به مطالعات بهسازی لرزه ای و فعالیت در حوزه فناوری اطلاعات ساختمان (BMI) اشاره کرد. همچنین فعالیت ها با مرکز تاب آوری شریف در حوزه ی تاب آوری لرزه ای (Seismic Resilience) و ارائه ی روش های صحیح برای مقابله و رفع خطرات لرزه ای یکی دیگر از پروژه های جاری دانشکده است. این پروژه نیز یک فعالیت بین رشته ای است که بخش عمده ی کار به رشته مهندسی عمران مربوط می باشد.
وی خاطر نشان کرد؛ علی رغم چالش های موجود، فعالیت های پژوهشی به صورت مستمر در دانشکده ی مهندسی عمران در حال انجام است و تاکنون در حدود ۱۳۰ پروژه ی موفق در ارتباط با صنعت در حوزه های مختلف انجام گرفته است. در عین حال با وجود همکاری های موفق با صنعت و انجام پروژه های فراوان، هنوز پتانسیل زیادی برای توسعه فعالیت ها وجود دارد.
دکتر استکانچی در خصوص بهبود روند ارتباط دانشگاه با صنعت گفت: اطلاع رسانی مهمترین بخش در ارتباط دانشگاه با صنعت می باشد. در واقع صنایع باید از پژوهش ها و تحقیقات در دانشگاه مطلع شوند. وی افزود: روشها و قوانین مربوط به بخش مالی و اداری در بیشتر مواقع کندکننده هستند تا تسهیل کننده و این امر سبب کاهش پیشرفت پژوهش می شود. در حالی که تامین کامل بودجه پژوهش باعث افزایش پیشرفت و تاثیر حداکثری پژوهش می گردد.
این محقق در ادامه درباره ی میزان تجهیزات پژوهشی موجود در دانشکده گفت: با وجود چالش های مالی و محدودیت بودجه در دانشگاه، اغلب آزمایشگاه های دانشکده از جمله آزمایشگاه های میزلرزان، کف قوی، محیط زیست، روسازی، مکانیک خاک، هیدرولیک و یونیورسال جزو بهترین آزمایشگاه های کشور می باشند. این آزمایشگاه ها غالبا مشغول انجام فعالیت های پژوهشی به روز بوده اما از آنجایی که تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است تجهیزات آزمایشگاه ها دائما نیازمند به روز رسانی و توسعه می باشند.
ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به مسائل علمی و فنی در نتیجه ی ترویج فرهنگ پژوهش
معاون پژوهشی دانشکده ی مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف در ادامه ی صحبت هایش گفت: در کشورهای پیشرفته آگاهی و اطلاعات عمومی مردم نسبت به مسائل علمی و فنی به صورت کلی در سطح بالایی است. برای مثال در کشورهای زلزله خیزی مانند ژاپن، ایتالیا، نیوزلند و آمریکا مردم عادی آگاهی قابل توجهی در رابطه با ماهیت و چگونگی مقابله با خطرات زلزله دارند. در نتیجه¬ی این آگاهی و افزایش توجه، شاهد ارتقای سطح کیفی سازه ها و توجه بیشتر به شناسایی مسائل خطر آفرین هستیم.
دکتر استکانچی گفت: علاوه بر لزوم افزایش آگاهی عمومی نسبت به مسائل علمی و فنی، توجه و استفاده از تخصص های موجود هم برای حل مسائل و مشکلات موجود لازم است. به عنوان مثال، برای رفع مشکل کمبود آب غالبا امیدوار به افزایش میزان بارندگی هستیم، در حالی که اصولا باید به سراغ شاخه ی مدیریت منابع آب رفت. و یا در مورد آلودگی هوا، چاره را وزش باد می دانیم در حالی که برای رفع این مشکل اصولا باید به سراغ متخصصین محیط زیست و رشته های مربوط به این موضوع رفت. حتی در مورد پدیده زلزله هم غالبا، این نکته که تقریبا تمام تلفات و خسارات ناشی از زلزله به علت ساخت ساختمان های نا ایمن بدون توجه به ماهیت این پدیده ی طبیعی می باشد، فراموش می شود و خود پدیده ی زلزله را عامل تخریب و خسارت می دانیم. در حالی که با توجه به پیشرفت دانش مهندسی زلزله، می توان خطرات و خسارت های ناشی از این پدیده ی طبیعی را عملا منتفی نمود.
وی افزود: عمومی کردن فرهنگ پژوهش و اطلاع رسانی از طریق زیرساخت های فناوری اطلاعات، اینترنت و رسانه ای کردن فعالیت های پژوهشی دانشگاه ها باعث ارتقای آگاهی عمومی نسبت به مسائل علمی و فنی می شود. ارائه اطلاعات به شکل قابل درک و استفاده برای عموم مردم با انتشار نتایج تحقیقات به شکل تخصصی باید متفاوت باشد.
دکتر استکانچی در پایان صحبت هایش در خصوص اقدامات انجام گرفته در دانشکده گفت: از سال گذشته در دانشکده ی مهندسی عمران ارتقا تارنمای آزمایشگاه های دانشکده در دستور کار قرار گرفته است. این امر سبب تسهیل دسترسی به امکانات و فعالیت های آزمایشگاه های دانشکده می شود. به این ترتیب افراد می توانند به راحتی با امکانات پژوهشی آزمایشگاه های دانشکده آشنا شده و گزارش مختصری از فعالیت های جاری آزمایشگاه ها را مشاهده نمایند.
