امروز چهارشنبه ۱۸ مهرماه، به مناسبت آغاز هفته سلامت روان و بزرگداشت سی امین سالگرد ادغام خدمات سلامت روان و نظام مراقبت های اولیه بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، طی همایشی میزبان معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مدیران کل بهداشتی وزارت متبوع بود.
در این همایش که با حضور مسئولین وزارت بهداشت، رییس و معاونین دانشگاه و جمعی از مسئولین و کارکنان معاونت بهداشتی و مراکز بهداشت شماره ۱ و ۲ برگزار شد، رییس دانشگاه طی سخنانی اظهار کرد: خوشحال هستیم که فرزند ادغام خدمات سلامت روان در نظام مراقبتهای اولیه بهداشتی به سن ۳۰ سالگی رسید، سال ۶۷ این ادغام در شهرضای اصفهان رقم خورد و بهداشت روان همانند عرصه های دیگر فراز و نشیبهایی در این ۳۰ سال داشته است
.
خانم دکتر چنگیز افزود: با اجرای طرح تحول نظام سلامت و گسترش خدمات به حاشیه شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک مردم دسترسی بیشتری به ارائه دهندگان خدمات روان پیدا کردند و در حال حاضر در استان اصفهان تعداد ۱۰۳ نفر به ارائه خدمات بهداشت روان می پردازند
.
وی ادامه داد: در شرایطی که مشکلات اقتصادی گریبانگیر دنیا و کشور ماست و از طرفی هم باید بجنگیم تا دولت را بزرگ نکنیم، سهم سلامت از جی دی پی به خصوص در حوزه سلامت روان به حد مطلوبی رسیده است
.
خانم دکتر چنگیز تصریح کرد: کیفیت این خدمات در دست ارائه دهندگان آن است که مسوولیت سنگینی هم به دوش دارند، اما ارائه خدمات ما هنوز در دوره جنینی به سر میبرد و شکل گیری کامل روابط و ارگانها را هنوز نداریم؛ یکی از بحثهایی که الآن جای گفتگو دارد مدیریت کردن و سرمایه گذاری در این حوزه است
.
رییس دانشگاه با اشاره به اینکه شعار هفته سلامت روان «سلامت روان جوانان و نوجوانان: جهان در حال تغییر» است، گفت: امید داریم این سرمایه گذاری به دیدگاه تحول گرایانه در حوزه سلامت روان و عزم جدی جهت کار بزرگتر در این حوزه منجر شود.
دکتر رییسی معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این مراسم، با اشاره به اینکه موضوع بهداشت روان و توسعه آن یکی از نیازهای مهم جامعه امروزی می باشد گفت: وزارت بهداشت در توسعه بهداشت روان نقش مهمی دارد ولی نمی تواند به طور کامل تامین کننده بهداشت روان باشد و عوامل اجتماعی موثر در سلامت نیز در توسعه بهداشت روان نقش دارند.
وی با بیان اینکه موضوع بهداشت روان فقط یک موضوع علمی و تئوریک نیست و عوامل زیادی در این حوزه دخیل هستند ادامه داد: بی انضباطی یک فرد، پارک نابجا، بوق زدن بی مورد، تابوهای موجود در جامعه، مشکلات حوزه اقتصادی و صدها مورد دیگر می تواند باعث برهم زدن بهداشت روان شوند، لذا با توجه به پیچیده بودن موضوع، بایستی توجه خاصی در این حوزه صورت پذیرد.
دکتر رییسی بهداشت و سلامت جوانان و نوجوانان را بسیار مهم تلقی نمود و تصریح کرد: سن نوجوانی و جوانی به خصوص سنین ۱۹-۱۴ سالگی، بسیار حساس بوده و اگر مدیریت درست روی آن انجام شود، آینده سلامت روانی فرد، خانواده و به تبع آن جامعه نیز تحت کنترل خواهد بود.
وی شعار امسال سازمان جهانی بهداشت را موضوع جوانان و نوجوانان عنوان نمود و افزود: در این سنین شخصیت روانی فرد در حال شکل گیری است، شروع گفتن بایدها و نبایدها ازسوی خانواده می باشد، این سنین دوران شور و انرژی و پویایی است که می تواند برای فرد به صورت فرصت یا خطر بروز نماید، و با توجه به اینکه دنیا نیز در حال تغییر است مانند همه گیری فضاهای مجازی، لذا این سنین برای سلامت روان بسیار مهم و حیاتی بوده و بایستی در خصوص آن برنامه ریزی نمود.
معاون بهداشت وزارت متبوع تمام عوامل موجود در محیط و در جامعه را موثر و تهدیدکننده روح و صفحه پاک ضمیر نوجوانان عنوان کرد و ادامه داد: جنگ، ویرانی، زلزله، تروریسم، حوادث طبیعی، فقر، خشم و خشونت و... همه این عوامل باعث آسیب رساندن به روح و روان این گروه از جامعه می شود.
وی به آمار تکان دهنده ای از مشکلات بهداشت روان نوجوانان و جوانان اشاره نمود و گفت: متاسفانه ۱۶ درصد از بار بیماریهای این سنین مربوط به اختلالات روانی می باشد و ۵۰ درصد از این اختلالات از ۱۸ -۱۴ اتفاق می افتد و اکثر آنها هم نه تشخیص داده می شوند و نه درمان می شوند.
دکتر رییسی اضطراب، افسردگی، اختلالات دوران کودکی، اختلالت عاطفی و خلقی، اختلالات خوردن و خودکشی را از علل های مهم بار این بیماری ها عنوان کرد و تاکید نمود: اگر سنین ۲۵-۱۴ را در نظر بگیریم، طبق آمار موجود، ۷۵ درصد کل اختلالات مربوط به این سنین می باشد و بنابراین با یک پروتکل صحیح و یک مدیریت درست در این سنین می توانیم جلوی بیش از دو سوم اختلالات روانی جامعه را بگیریم.
وی مواردی مانند محیط زندگی، تبعیض و طرد شدن، عدم حمایت و نداشتن حمایت بویژه حمایت های اجتماعی، داشتن خانواده های طلاق، داشتن بیماری های مزمن، معلولیت، ازدواج در سنین پایین، بارداری در سنین کم، یتیم شدن، به زور ازدواج نمودن، در اقلیت بودن و بسیار موارد دیگر را از جمله مواردی عنوان نمود که ریسک آسیب پذیری افراد را بالا می برند.
دکتر رییسی راهکارهایی را برای جلوگیری از اختلالات روانی نوجوانان و جوانان عنوان کرد و تشریح نمود: تربیت جوانان به تعهد داشتن در کارها، اتکا و اعتماد به نفس، کسب مهارت های بین فردی، مدیریت عاطفه و خلق و خو، تاب آوری و تحمل آوردن و نیز همراهی والدین با فرزندان به جای ایستادن در مقابل آنها، در سلامت روان این گروه سنی بسیار موثر است.
معاون بهداشتی وزارتخانه در پایان سخنان خود پیشگیری و ارتقای آگاهی افراد را در همه سطوح خانواده، مدرسه و جامعه و نهایتاً تشخیص زودهنگام و درمان به موقع را یکی از مهمترین چالش ها و برنامه های معاونت بهداشتی وزارتخانه عنوان نمود و گفت: اضافه نمودن بیش از ۱۵۰۰ کارشناس بهداشت در سراسر کشور یکی از اقدامات بسیار ارزنده در این خصوص از زمان شروع طرح تحول نظام سلامت بود که در ارتباط با موضوع سلامت روان جامعه اقدامات بسیار مفید و موثری را انجام داده اند.
در ادامه مراسم دکتر حاجبی مدیر کل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، هفته سلامت روان در ایران را از قدمتی بیشتر از روز جهانی سلامت در دنیا بیان کرد و گفت: قبل از اینکه فدراسیون جهانی بسلامت روان در سال ۱۹۹۲، روز ۱۰ اکتبر مصادف با ۱۸ مهرماه را روز جهانی سلامت روان اعلام نماید، در کشور ما ۳۰-۲۴ مهرماه به عنوان هفته سلامت روان نامگذاری شده بود و بعد از آن تنها به دلیل نزدیکی این دو تاریخ آن را به ۲۴-۱۸ مهرماه تغییر دادیم تا شروع هفته با روز جهانی سلامت روان یکسان باشد و امروز نیز روز اول از هفته ملی سلامت روان می باشد.
وی تعداد مبتلایان به اختلالات اضطراب و افسردگی را روز به روز در حال گسترش عنوان کرد و گفت: تعداد مبتلایان به اختلالات اضطراب و افسردگی در سال جاری در دنیا ۶۱۵ میلیون نفر می باشد، در حالی که در سال ۱۹۹۰ این تعداد ۴۱۵ میلیون نفر بودند و این نشان میدهد که طی کمتر از سه دهه، حدود ۵۰ درصد به مبتلایان به اختلالات روانی اضافه شده است. در کشور ما نیز به دلیل تغییر سبک زندگی مردم و همچنین مهاجرت تعداد زیادی از روستایان به شهرها و قرار گرفتن در حاشیه شهرها و ایجاد مشکلات سلامت روان در این مناطق و مسائل دیگر، باعث گردید در طرح تحول نظام سلامت به این موضوع به صورت کاملا جدی توجه شود و کارهای جدیدی و اقدامات موثری در این خصوص و بر حسب نیاز جامعه صورت پذیرد.
دکتر حاجبی همچنین گفت: طبق آمار بدست آمده در سال های اخیر در کشورمان ۵/۱۲ میلیون نفر در گروه سنی ۶۴-۱۵، مبتلا به اختلالات روانپزشکی هستند. همچنین طبق اطلاعات بدست آمده در سال ۹۱، حدود دو سوم مبتلایان به اختلالات روانی در طی یک سال هیچ گونه خدمتی دریافت نکردند.
وی افزود: سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی معتقدند سرمایه گذاری در حوزه سلامت روان، تنها به سلامت کمک نمی کند بلکه به اقتصاد نیز کمک میکند و کارشناسان معتقدند آنچه که به عنوان توسعه پایدار می شناسیم بدون سلامت روان امکان پذیر نیست.
این مسئول وزارتی ادامه داد: طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی، به طور متوسط در دنیا ۳ درصد از بودجه سلامت در تمام کشورها به سلامت روان اختصاص پیدا میکند و درصورتی که در کشورهای پیشرفته ۱۰ تا ۱۵ درصد و به طور میانگین ۷ درصد از بودجه سلامت به سلامت روان اختصاص دارد و در کشور طبق آخرین تخمین در سال ۹۶ حدود ۵۸/۳ درصد است و درحالی که بار بیماری در حوزه سلامت روان ۱۶ درصد می باشد، پس نتیجه میگیریم بایستی سرمایه گذاری بیشتری در این خصوص صورت پذیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به کارگیری بیش از ۱۵۰۰ کارشناس سلامت روان در کشور را یک اتفاق بسیار بزرگ عنوان کرد و تصریح نمود: با توجه به این اتفاق بزرگ از هم اکنون بایستی ببینیم در شاخص ها چه تغییری صورت می گیرد و باید توجیه منطقی برای این بار مالی بزرگ به کار گیری این تعداد نیرو داشته باشیم.
دکتر حاجبی در پایان سخنان خود به عملکرد قابل توجه اصفهان در این زمینه اشاره نمود و گفت: در غربالگری که در اصفهان طی کمتر از یک سال توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است حدود ۲۲۰ هزار مورد شناسایی که از این تعداد ۱۲۰ هزار نفر آنها تحت مراقبت قرار گرفته اند و این در حالی است که در سال ۹۱ و قبل از برنامه تحول نظام سلامت در کل کشور تنها ۴۰۰ هزار مورد به عنوان مبتلایان به اختلال روانپزشکی شناسایی شده بودند که این نشاندهنده اقدامات ارزنده ای بوده است که در طول دوره برنامه تحول نظام سلامت صورت گرفته است و انشاا.... در آینده بتوان تمامی مبتلایان را شناسایی و تحت مراقبت و کنترل درآوریم.
گفتنی است در ادامه مراسم تاریخچه برنامه ادغام سلامت روان در نظام مراقبت های اولیه و فرایند پایلوت ادغام سلامت روان در نظام
PHC
در شهرضا به ترتیب توسط دکتر محیط و دکتر حسن زاده اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان گردید.
در پایان مراسم نیز از پیشکسوتان این حوزه توسط مسئولین قدردانی شد.
