شرکت پرسا (پردازش و ذخیره سازی سریع داده) یک شرکت تولیدکننده فعال در حوزه شبکه های کامپیوتری و ذخیره سازی دادههای عظیم به شمار می رود. این شرکت به عنوان تنها شرکت داخلی تولیدکننده سامانه های ذخیره ساز داده (SAN Storage) در سال ۱۳۹۴ توسط دکتر حسین اسدی (مدیر مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی شریف) و دکتر حمیدرضا ربیعی (رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف) در دانشگاه صنعتی شریف راهاندازی شد. دکتر حسین اسدی، کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه صنعتی شریف و مدرک دکترا را از دانشگاه نورث ایسترن (Northeastern University) ایالت ماساچوست آمریکا اخذ کرد. سه سال در شرکت بین المللی ای ام سی (EMC) به عنوان طراح و محقق ارشد به فعالیت پرداخت که بزرگترین شرکت فعال در زمینه ذخیره سازی و مجازی سازی دادهها (SAN Storage & Virtualization Platform Provider) در جهان است. حدود ده سال پیش به ایران بازگشت و درحال حاضر مدیر مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی شریف، مدیر مرکز پردازش سریع دانشگاه صنعتی شریف، معاون پژوهشی پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف و رئیس هیئت مدیره شرکت پردازش و ذخیره سازی سریع داده است. آزمایشگاه پژوهشی وی در حوزه سامانه ذخیره سازی داده، جزو پنج آزمایشگاه پژوهشی برتر دنیا در این حوزه و رتبه بندی اول در جست وجوی گوگل با عبارت data storage lab فعالیت دارد و درکنار آن مسوولیت چند شرکت زیر مجموعه نیز در لایه های مختلف مانند پرسا را برعهده دارد. برای آشنایی بیشتری با فعالیت شرکت پرسا و مجموعه آزمایشگاه تحقیقاتی ذخیره سازی، پردازش و شبکه های داده، با او گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.
دکتر اسدی در ابتدا در خصوص لزوم استفاده از سامانه های ذخیره سازی و طراحی و تولید چنین سامانههایی به صورت بومی می گوید: شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات، بانکها، شرکتهای بیمه، سازمانهای نظامی و انتظامی و سازمانهای مخابراتی هر ساله اطلاعات دیجیتال بسیاری تولید و نگهداری مینمایند. نگهداری مطمئن اطلاعات و دسترسی سریع و بدون وقفه به این اطلاعات با روشهای مرسوم ذخیرهسازی (از جمله سرورها) ممکن نیست و امروزه با استفاده از سامانههای ذخیرهسازی داده (SAN Storage) ذخیرهسازی اطلاعات انجام می گیرد. تعداد تولید کنندگان این سامانهها بسیار محدود بوده و تکنولوژی ساخت آن تنها در اختیار چند کشور محدود از جمله امریکا و ژاپن میباشد. ابتدای سال ۱۳۸۸ فرآیند طراحی و پروژههای تحقیقاتی در این زمینه با استفاده از یک تیم ۵ نفره و در دانشگاه صنعتی شریف، تحقیقات اولیه بر روی این پروژه آغاز و در سال ۱۳۹۰ اولین نمونه آزمایشگاهی این طرح تحت عنوان (SAB-SE (Storage Area Network تولید شد. نمونه آزمایشگاهی بیش از ۳ سال زیربار تست ارزیابی عملکردی و کارایی قرار گرفت و در نهایت در سال ۱۳۹۴ نمونه صنعتی این محصول تولید گردید.
وی خاطرنشان کرد: این سامانه در ابتدا به صورت محدود در دانشگاه صنعتی شریف و برخی مراکز تحقیقاتی دیگر مورد استفاده قرار گرفت. سرانجام این محصول بومی در سال۱۳۹۶ به صورت گسترده روانه بازار گردید و در ابتدا سازمان فناوری اطلاعات تعداد ۳۰۰ دستگاه از این سامانه را برای استقرار در دیتا سنترهای خود در سراسر کشور خریداری نمود. علاوه بر سازمان فناوری اطلاعات ایران که از مشتریان اصلی شرکت میباشد، سازمانها و ارگانهای دیگری از جمله شهرداری تهران، بانک ملی ایران، سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، دانشگاه صنعتی شریف، انستیتو ایزایران، شرکت خدمات انفورماتیک، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، آزمایشگاه خدمات ارزش افزوده (وصل) از محصولات شرکت استفاده مینمایند.
دکتر اسدی اذعان داشت؛ در حال حاضر بیش از ۱۰۰ نیروی فنی و متخصص در بخش سختافزار، نرمافزار، تست و پشتیبانی فعالیت می کنند. شرکت پرسا در ادامه فعالیتهای خود در تلاش است تا علاوه بر بینیاز نمودن کشور از واردات دستگاههای ذخیرهساز و جلوگیری از خروج حجم بالای ارز، بتواند به برترین تولید کننده منطقه تبدیل شود و بخش اعظم بازار را در اختیار خود قرار گیرد. همچنین در صدد است تا بتواند در زمینه تولید دستگاههای ذخیرهساز، طی ۵ سال آینده در میان پنج شرکت برتر تولید کننده دستگاههای ذخیره ساز دنیا قرار گیرد.
این استاد دانشگاه شریف در خصوص محصولات شرکت پردازش و ذخیره سازی سریع داده- پرسا گفت: در حال حاضر محصولات شرکت تحت عنوان سه محصول SAB-SE، SAB-All-Flash و SAB-MX به بازار عرضه میگردد که در آیندهای نزدیک تنوع این محصولات افزایش خواهد یافت تا بتواند تمام نیازمندیهای حوزه ذخیرهسازی داده را پوشش دهد. نخستین محصول ذخیرهسازی شرکت پرسا با نام تجاری SAB-SE و تحت برند HPDS شناخته میشود. محصول SAB-SE توانایی ذخیرهسازی فضای خام تا یک پتابایت (۱ PB) را دارا میباشد که در سایر محصولات شرکت پرسا، این مقدار تا ۲ پتا بایت نیز قابل افزایش میباشد.
وی افزود: از جمله ویژگیهای مهم محصولات پرسا میتوان به پشتیبانی از پروتکلهای ارتباطی پرسرعت همچون iSCSI،Fiber Channel و InfiniBand اشاره نمود. از دیگر ویژگیهای منحصربفرد محصولات ذخیرهساز پرسا میتوان به استفاده از ویژگی Caching با استفاده از ماژول اختصاصی شرکت پرسا تحت عنوان RapidStore اشاره نمود که در آن اطلاعات به صورت خودکار میان ردههای مختلف دیسک، ذخیره میشوند. استفاده از این ماژول که به صورت Hot plug در سامانه مورد استفاده قرار میگیرد، منجر به افزایش کارایی سامانه ذخیرهسازی از ۲ تا ۱۰ برابر میگردد و توانایی پاسخدهی به بیش از ۸۰ هزار درخواست را در ثانیه دارا میباشد. سامانه های ذخیرهسازی پرسا که تحت عنوان SAB نام گزاری میشود علاوه بر توانایی استفاده از دیسکهای حالت جامد و دیسکهای سخت، قادر به پشتیبانی از پروتکلهای ارتباطی دیسک همچون SAS و SATA میباشد. همچنین توانایی پشتیبانی از انواع ساختار RAIDاز دیگر قابلیتهای محصولات پرسا میباشد.
دکتر اسدی در پایان به نابرابری های موجود در بازار این محصولات اشاره کرد و افزود: با توجه به وارد کردن محصولات خارجی مشابه و پرداخت ارز دولتی به وارد کنندگان این محصولات، امکان رقابت در چنین فضایی بسیار مشکل است.
علاوه بر این، تمام لایسنسهای دستگاههایی که به کشور وارد می شوند و در سازمانهای دولتی مورد استفاده قرار میگیرد، تقلبی هستند و واردکنندگان لایسنسهای تقلبی هزینهای بابت واردات آن پرداخت نمیکنند. این درحالی است که شرکتهای واردکننده دستگاههای خارجی هزینه ای معادل ۱۰۰ میلیون تا چند میلیارد تومان از مشتری پول دریافت میکنند. بنابراین، امکان رقابت در چنین فضای مسمومی بسیار مشکل است. چون ما تولیدکننده هستیم و لایسنسهای دستگاههای تولیدی تماما اصل است. نکته دوم اینکه ۸۰ درصد دستگاههایی که وارد کشور میشوند و سازمانهای دولتی از آن استفاده میکنند بازیافتنی (Refurbished) هستند. واردکنندگان، دستگاههای بازیافتی را با قیمت بسیار کمی خریداری میکنند و در کشور با قیمت بالایی به فروش میرسانند. بنابراین اینجا هم امکان رقابت در این فضا بسیار کم است.
برای اینکه رقابت سالم ایجاد شود، یا باید از عرضه دستگاههای بازیافت جلوگیری شود و یا حداقل تعرفهای برای واردات تعیین کنند تا این اختلاف جبران شود. در این صورت، ما هم در کنار آنها رشد خواهیم کرد. البته بنده با انحصار نیز مخالفم. اعتقاد دارم که در یک فضای سالم و عادلانه برای رقابت، تولید کننده داخلی نیز بهتر میتواند رشد کند. البته به شرطی که واردات دستگاههای بازیافتی و فروش لایسنسهای تقلبی توسط واردکنندگان دستگاههای خارجی متوقف شود.