دوازدهمین دوره جایزه معماری میرمیران
مسابقه طراحی مفهومی : معماریِ نور و سایه

معماری سرزمینی ما دارای وجه مُشخصهها و ویژگیهایی است که جز با سفری عاشﻘانه در ژرفای انتزاعی و معنوی ان درک نمی گردد. معماری ایرانی در عرصههای مختلفی به منصه ظهور رسیده است؛ این عرصهها را میتوان در مهارت های افرینشی و بیان تجریدی یا فنگرا، شکل و فرم و ریختشناسی، ارکیتایپها (کهن الگوهای پایدار بنیادین)، مفاهیم و معانی، مواد و مصالح و زمینه طرحها و بناها و … مشاهده کرد. از انجا که معماری ایرانی، معماری حﻘیﻘت جوست، و حﻘیﻘت ان کمال است، شاید بتوان مفاهیم و معانی را ماناترین و والاترین عرصه در این معماری دانست. مفاهیمی چون محرمیت، سیالیت و انعطاف، شفافیت و تداوم، شادی، وحدت و … که مخاطب را هرچه بیشتر به جوهره این معماری نزدیک میسازد. در این بین تجلی ماهیت وجودی نور و سایه، این دو عنصر را از اصلیترین محورهای زیباشناسی معماری ایرانی در معنا و مفهوم قرار داده است و از اینجاست که جایگاه نور و سایه در این معماری به سان تعبیری شاعرانه از حرکت به سمت حﻘیﻘت، متعالی میگردد.

معماری و نور به همان اندازه به یکدیگر وابستهاند که معماری و سایه. نور سرچشمه تمام هستی است؛ نور در برخورد با سطوح به انها شکل میدهد و با انباشتن سایه در فرای ان به انها عمق میبخشد. زمانی که معماری شکل میگیرد نور پراکنده را در اختیار خود گرفته و ساختاری به نور و فضا میدهد و سایهها از برخورد نور با اثر معماری به عنوان جز مکمل نور پا به عرصه ظهور مینهند. همین تغییر مداوم نور، تنوع رنگ و سایه روشن است که پیامهای بصری کافی و مناسب را به چشم انسان میرساند. به جرات می توان گفت که هیچ یک از دوره های برجسته معماری جهان تا قبل از دوره مدرن، ان چنان که معماری ایران از سایه بهره برده است، نتوانسته اند از این پدیده بهره ببرند. سایه چیزی عَرَضی بر این معماری نیست، بلکه با حﻘیﻘت و ذات ان عجین است. از این روست که معماریِ سایه، مفهوم و تشخص خاص خود را در معماری ایرانی شکل داده است. کاربردهای وسیع نور و سایه، خواه اقلیمی و عملکردی باشد یا نمادین و معنوی، در معماری سرزمینی ما حکیمانه به خدمت گرفته شده است.

مفهوم نور و سایه در طول قرنها تکامل پیدا کرده است و توانسته به این معماری کیفیتی زنده ببخشد و با لطافت و معنویت خود بر معماری اثر بگذارد. معمار ایرانی با دیدگاهی توامان از جهانبینی و عملکرد به نور و سایه، توانسته نوع خاصی از زیباییشناسی را بیافریند. در فضاهای معماری ایرانی به دقت از سلسله مراتب نور و سایه در جهت حرکت و هدایت از فضایی به فضایی دیگر استفاده شده است. در این سلسله مراتب، شدت نور و سایه در فضاهاست که میزان اهمیت انها را مشخص میکند. با تامل در الگوی اصلی معماری سنتی ایران درمییابیم که خانهها، مساجد و بیشتر فضاهای عمومی که با عنصر نور و سایه در امیخته است، به خوبی قادر به انتﻘال یک حس روحانی و معنوی میباشند. انسان در چنین فضاهایی که با نوری ضعیف روشن میشوند با مشاهده سایههای مبهم از اشیاء و احجام در ذهن خود به کامل کردن تصاویر پرداخته و با این عمل حسی نزدیک به منبع وجود و هستی در درونش بیدار میشود.

کیفیت نور و سایه روشن در هر اثر معماری میتواند معنا و کاربردی خاص و در نهایت تاثیری خاص داشته باشد، و این معماری است که از این تاثیرات برای رسیدن به اهداف خود در یک فرایند خلاقانه استفاده میکند. بر این اساس بنیاد معماری میرمیران مسابﻘه ای مفهومی که مبتنی بر اندیشه ای پویا در خصوص رابطه «معماری» با «نور و سایه» است را برگُزار نمود که اختتامیه ی ان طبقِ رسمِ هر سال، سوم اردیبهشت ماه، ضمنِ بزرگداشت روزِ معمار برگُزار و اِهدای جوایزِ برندگان مُسابقه دوازدهمین دوره این مُسابقه که توسط هیئت داوران: دکتر ایرج اعتصام (ریاست هییت داوران) - مهندس سید علی‌رضا قهاری،پروفسور محمود گلابچی،مهندس حمید میرمیران، دکتر داراب دیبا، مهندس فرشاد فرهی و ایدین اغداشلو ،ارزیابی شده بود ،صورت گرفت. دو طرح منتخب مسابقه از بین حدود ۲۵۰ طرح ارائه شده در این دوره، متعلق به دو گروه از دانشجویان دانشگاه معماری و هنر پارس بود.

رتبه نخست:

طرح مشترک مربوط به :

- سرکار خانم مُهندس فریبا بیگدلی

- سرکار خانم مُهندس فاطمه ساعی دهقان

- سرکار خانم مُهندس میترا هادی پور

طرح برگزیده داوران:

طرح مشترک مربوط به :

- سرکار خانم مُهندس اذین بهرام پوری

- جناب اقای مُهندس سجاد جهان‌شاهی

- جناب اقای مُهندس حامد نوروزی

- جناب اقای مُهندس مُجتبی ضیائی

تاریخ ارسال: ۱۳۹۷/۰۲/۰۶