نشست گویش شناسی زبان کُردی با موضوع فرصت ها و توانایی ها با حضور دکتر یادگار کریمی زبان شناس و دانشیار دانشگاه کردستان و دکتر زانیار نقشبندی عضو هیات علمی رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه کردستان، گروه زبان و ادبیات کردی و انجمن علمی دانشجویان زبان و ادبیات کُردی در ادامه فعالیت‌های خود، نشست گویش شناسی زبان کُردی را با حضور اساتید زبان شناس دانشگاه کردستان، برگزار کردند.
یادگار کریمی، دانشیار زبان شناسی دانشگاه کردستان در این نشست اظهار کرد: زبان شناسی علمی است که در خدمت هیچ زبانی نبوده و همچون سایر علوم اهداف معرفت شناسانه دارد و همه کارهای آن در خدمت پیشبرد علم زبان شناسی است.
وی زبان شناسی را علمی محض برای شناخت ماهیت زبان دانست و افزود: این علم از همه زبان‌ها برای شناخت ماهیت آن بهره می‌گیرد اما می‌توان دستاوردهای آن را برای خدمت به یک زبان به کار گرفت.
این استاد دانشگاه عنوان زبان شناسی کُردی را غیرفنی دانست و گفت: زبان کُردی در دو کشور ترکیه و عراق به دلیل همسایگی با دو زبان که هیچ ارتباطی با خانواده زبان‌های ایرانی ندارند، تقدیری برایش رقم زده شده که با وضعیت زبان کُردی در ایران بسیار متفاوت است.
وی این همسایگی ناهماهنگ را دلیلی برای تلاش زبان کُردی برای حفظ بقا در این کشورها دانست و یادآور شد: تنوع زبانی در دو کشور عراق و ترکیه به هیچ عنوان دیده نمیشود و تنها تلاش زبان کُردی در این کشورها حفظ بقا بوده نه توسعه این زبان.
کریمی با اشاره به اینکه در ایران وضعیت کاملا برخلاف ترکیه و عراق است، تصریح کرد: زبان کُردی در ایران نه تنها بقای کامل داشته بلکه بیشترین تنوع گویشی را نیز داشته است به نحوی که در ایران لهجه‌های اصلی زبان کُردی وجود دارد در حالیکه چنین تنوعی به هیچ عنوان در دو کشور ترکیه و عراق دیده نمیشود.
وی زبان فارسی را موجب پویایی زبان کُردی و سایر زبان‌های ایران دانست و گفت: همسایگی زبان کُردی در ایران با دیگر زبان‌های ایرانی باعث پویایی بیشتر این زبان شده و به این شرط که به تنوع زبانی به عنوان یک مزیت بنگریم نه چالش.
این استاد دانشگاه در پاسخ به ادعایی مبنی بر در معرض خطر بودن زبان کُردی، اظهار کرد: زبان کردی در اوج شکوفایی خود قرار دارد و جدا کردن زبان کُردی از دیگر زبان‌های ایرانی در حکم تیشه به ریشه زدن این زبان است.
وی در ادامه به مزیت‌های تنوع زبانی اشاره کرد و یادآور شد: از نظر زبان شناسی توسعه زبان کردی نه تنها در یکدست سازی آن نیست بلکه در تنوع و حفظ این تنوع است.
در ادامه نیز دکتر زانیار نقشبندی به فراز و نشیب‌های گویش شناسی در طول زمان اشاره کرد و گفت: در آغاز علم زبان شناسی، زبان و لهجه در تقابل هم بودند اما امروزه تعریف‌ها تغییر یافته و گویش هم به مفهومی زبان شناسانه تبدیل شده است که نه در تقابل با زبان بلکه همراه با زبان تعریف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه قرن ۱۹ دوره شکوفایی زبان شناسی تاریخی و آغاز گویش شناسی است، عنوان کرد: قرن بیستم که زبان شناسی اجتماعی توسعه یافت، گویش شناسی هم به عنوان بخشی جدا از زبان شناسی مطرح شد و اکنون در سال ۲۰۱۹ میلادی گویش شناسی بخشی از زبان شناسی است که صاحب روش و متد, ابزار تحلیلی و متخصصین و صاحبنظران ویژه می‌باشد.
نقشبندی در ادامه به مثال‌هایی از تغییر واج در گویش‌های مختلف کُردی اشاره و به بررسی تفاوت‌های موجود در این زمینه پرداخت.
