نشست تخصصی بررسی سیلاب‌های اخیر کشور در دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد
در این نشست که اعضای هیئت علمی دانشکده‌های مهندسی کشاورزی، مهندسی عمران و منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان حضور داشتند، ابعاد گوناگون سیلاب‌های اخیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی در این نشست با اشاره به این که سیل، زلزله، خشک‌سالی و طوفان از مهم‌ترین بلایای طبیعی در جهان هستند، گفت: این در حالی است که از دهه ۹۰ میلادی، سیل، رتبه اول بلایای طبیعی در جهان را داشته است.
دکتر عابدی، پدیده تغییر اقلیم و اثرات آن بر نوسانات جوی را یکی از مهم‌ترین چالش‌های بشر در قرن بیست و یکم عنوان کرد و افزود: از جمله اثرات گازهای گلخانه‌ای، افزایش دما است که وقوع خشک‌سالی‌های مکرر، افزایش شدت خشک‌سالی و همچنین وقوع سیلاب‌های ناگهانی را به دنبال دارد.
وی به تشریح انواع سیل بر اساس منشا به وجود آمدن پرداخت وگفت: باران‌های شدید و کوتاه مدت، باران‌های طولانی، سونامی ، شکست سدها، رانش زمین و آتشفشان از جمله دلایل بوجود آمدن سیل محسوب می‌شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان به بررسی خسارات ملموس و ناملموس سیل پرداخت و گفت: خساراتی مانند تخریب بناها که امکان ارزیابی آن ها به صورت اقتصادی وجود دارد به راحتی ارزیابی می‌گردد، اما خساراتی مانند اثرات روانی و اجتماعی، مشکلات اقتصادی و مسائل فرهنگی جوامع در معرض سیل، مشکلات زیست محیطی و بیماری‌ها وزیان های ناشی از بروز اختلال در تولید کالاها و خدمات، تولیدات کشاورزی و صنعتی مستقیماً قابل سنجش نیستند و جزو خسارات غیرمستقیم محسوب می‌گردند.
عابدی، عوامل هواشناسی، هیدرولوژیکی و انسانی را از جمله مهم‌ترین علل سیل‌خیزی شهری عنوان کرد و ادامه داد: انسان‌ها با دخالت در کاربری اراضی و تغییر پوشش اراضی، سیستم‌های زهکشی نامناسب و تصرف نواحی دشت سیلابی به این موضوع دامن می زنند.
وی، با تاکید بر این که سیلاب‌های شهری از جمله سیل شیراز، ناگهانی و برق آسا هستند، گفت: در اراضی غیر شهری اکثر اراضی نفوذ پذیر هستند در حالی که در اراضی شهری به علت وجود جاده های آسفالته، سنگفرش و ساختمان ها و مراکز بزرگ تفریحی، شاهد نفوذ اندک باران هستیم که این مسئله احتمال وقوع سیلاب را زیاد می کند.
استاد گروه مهندسی آب دانشکده مهندسی کشاورزی، در ادامه به مسائل و مشکلات ناشی از بارش زیاد در مناطق شهری اشاره کرد و گفت: مهار سیلاب و زهکشی رواناب شهری، خسارات مالی، فرسایش خاک، رسوب مواد فرسایش یافته ، آلودگی اراضی و اختلال در حمل و نقل از جمله این مسائل است و ساکنان این مناطق با آلودگی منابع آب زیرزمینی، صدمات به زندگی شهری و اختلالات تاسیسات زیربنایی نیز رو به رو هستند.
عابدی با بیان این که کنترل بر روی رودخانه و کنترل بر روی زمین از جمله راهکارهای تخفیف سیل محسوب می‌شوند، افزود: می توان با رهاسازی تدریجی آب از سدها، محصور نمودن آب توسط خاک‌ریزها و دیوارهای سیل‌بند، بهسازی رودخانه‌ها، رعایت شرایط استاندارد در ایجاد دهانه پل‌ها و احداث سدهای آشغال گیر، موجب کاهش خسارات سیل شد.
وی با تاکید بر نقش مهم آبخیزداری و رعایت استانداردها در احداث ساختمان‌ها و سازه‌های دیگر در حفاظت سیلاب، اضافه کرد: نباید اجازه داد در مسیل‌ها هیچ‌گونه ساخت و ساز یا احیای اراضی صورت گیرد تا از این طریق خسارت به ساختمان‌ها در مناطق مستعد سیل کاهش یابد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، ایجاد استخرهای مصنوعی و استفاده از تالاب های طبیعی در کنار رودخانه ها را یکی دیگر از اقدامات مهم برای کاهش شدت سیلاب و مهار آن عنوان کرد و افزود: می توان با اجرای قانون توزیع عادلانه آب و تعیین پهنای بستر و حریم نیز در این راستا اقدامات مهمی انجام داد.
عابدی، با بیان این که متاسفانه از روش های سازه ای کنترل سیل، بیشتر برای سدسازی هزینه شده است، گفت: سایر روش های سازه ای مانند ساماندهی رودخانه ها، ساخت دیواره های گابیونی، احداث سیل بندها، احداث دایک ها، حفاظت پایه پل ها در مقابل آب شستگی، عمیق سازی و عریض سازی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی، بروز مناقشات اجتماعی را یکی از عوامل مسکوت ماندن تعیین حریم و آزادسازی حریم رودخانه ها، عنوان کرد و افزود: وجود رسوبات در سیل های اخیر کشور نمایانگر توجه بیشتر به آبخیزداری و جلوگیری از فرسایش شدید اراضی کشاورزی مستعد و غنی شمال و غرب کشور است که تاثیر زیادی در امنیت غذایی کشور دارند.
رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، با تاکید بر لزوم مطالعه و طراحی حوضچه های نگهداشت طبیعی و مصنوعی برای تعدیل اوج سیل، در حوضه های آبخیز و در داخل شهرها، گفت: امکان انتقال بین حوضه ای ذخیره سدها در زمان وقوع سیل نیز باید مورد مطالعه قرارگیرد و در صورت امکان پذیری، زیرساخت های لازم برای آن فراهم شود.
عابدی با اشاره به تفاوت های سیلاب های اخیر کشور در مناطق گوناگون ایران، گفت: بازنگری در نظام‌نامه مدیریت سیلاب کشور با بررسی امکان بومی‌سازی و تدوین حوزه آبخیزی آن براساس ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی هر منطقه ضروری است.
در ادامه این نشست علمی، دکتر علیرضا گوهری، دکتر عبدالرضا کبیری و دکتر فاطمه فرشی از اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز نیز به ارایه موضوعات"سیل‌های برق‌آسا در ایران، دخالت‌های انسانی تغییر اقلیم" و " نقش ابنیه هیدرولیکی در مدیریت سیل: عوامل مدیریت بحران یا تشدید بحران!" پرداختند.