معرفی کسب و کارهای پردرآمد و زودبازده در دنیا از دید معاون پژوهش و فناوری واحد اردبیل
گفتگوی سرویس اقتصادی خبرگزاری فارس با فرزاد ستاری اردبیلی؛ معاون پژوهش و فناوری واحد اردبیل:
امروزه با توجه به نیاز جوامع، کسب درآمدهای پایدار با سوددهی بالا یکی از مهمترین دغدغه‌های مردم و مسوولان است و در این خصوص هر فردی حوزه‌های مختلفی هم چون؛ کشاورزی، صنعت، گردشگری و ... را با ذکر دلایلی برتر از دیگر کسب و کارها جهت کسب درآمد پایدار و رشد و توسعه اقتصادی جامعه می‌داند.
در این که توجه ویژه به موارد ذکر شده می‌تواند سبب رشد اقتصادی جوامع شود شکی نیست و با برنامه‌ریزی دقیق و مناسب می‌توان به سودهای بسیار زیادی در حوزه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و ... دست یافت اما سوال اینجاست که کدام یک از بخش‌های اقتصادی دارای سوددهی بالا در کمترین زمان هستند؟
برای توسعه منطقه و ایجاد اشتغال فارغ از بخش‌های ذکر شده در حوزه اقتصادی یکی از بخش‌هایی که می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر توسعه اقتصادی جامعه داشته باشد حوزه آی تی (فناوری اطلاعات) است که امروزه به یکی از سودآورترین صنایع برای کشورهای پیشرفته در جهان تبدیل شده است.
Information Technology یا همان فناوری اطلاعات با نام اختصاری IT یکی از پرطرفدارترین و جذاب‌ترین مباحثی است که از حدود ۶۰ سال پیش مورد توجه کشورهای توسعه یافته قرار گرفته و به یکی از پردرآمدترین مشاغل در سطح دنیا مبدل شده است و در مجموع حوزه آی تی دربردارنده مباحثی مانند؛ اینترنت، دیتا، موبایل فون، کامپیوتر، بیزینس، شبکه و ... است که نشان از گستردگی این حوزه دارد.
برای تعریف آی تی می توان به این موضوع اشاره کرد که یک فرد آشنا به آی تی فردی است که با علم برنامه نویسی، سخت افزار، نرم افزار، شبکه‌های کامپیوتری، تجارت الکترونیک، مدیریت و مباحث نوین تکنولوژی آشنا است و با تجمیع این علوم در راستای اهداف خود تلاش می‌کند.
برخی از مشاغلی که یک فرد متخصص در حوزه آی تی می‌تواند داشته باشد عبارت است از؛ برنامه نویسی، طراحی وب سایت، مدیریت سایت، کار با شبکه‌های کامپیوتری، تجارت الکترونیک و راه‌اندازی کسب و کار و ... که هر یک از این موارد قابلیت گسترش بیشتری داشته و در آمدزایی بسیاری را برای جامعه ایجاد می‌کند.
بسیاری از کشورهای توسعه یافته در حوزه آی تی سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند و امروزه درآمدهای هنگفتی از این بخش دارند اما این حوزه در کشور در ابتدای راه است.
استان اردبیل نیز علی‌رغم پتانسیل‌های موجود در این حوزه و وجود افراد با استعداد آن‌طور که باید و شاید نتوانسته است از این موضوع بهره گرفته و به کسب در آمد پایدار برسد.
به سراغ فرزاد ستاری، معاون پژوهشی و فناوری و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل رفیتم تا گفت‌وگویی داشته باشیم در خصوص اهمیت حوزه فناوری اطلاعات در رشد و توسعه اشتغال در استان اردبیل.
فارس: معرفی مختصری از حوزه آی تی و نحوه گسترش این حوزه بفرمایید؟
ستاری: استفاده از بسترهای اینترنت و ابزارهای داده از حدود ۵۰ الی ۶۰ سال گذشته آغاز شده و به مرور زمان با گسترش این حوزه و نیاز جوامع به اطلاعات، درآمدها از این حوزه افزایش یافته است به‌طوریکه اکنون بالاترین میزان حاشیه سود و ارزش افزوده در جهان از فناوری‌هایی به دست می‌آید که مبتنی بر اطلاعات و خدمات آن است و برای مثال جستجوگرهای موجود در دنیا دارای سوددهی بسیار زیادی هستند.
فارس: مزیت های فناوری اطلاعات چیست؟
ستاری: یکی از مهمترین مزایایی که حوزه آی تی دارد این است که الزاما به مکان فیزیکی نیاز نداشته و ساعت کاری مشخصی هم ندارد و در هر زمان و مکانی می‌توان فعالیت کرد و علاوه بر آن افراد علاقمند به فعالیت در این حوزه نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه کلانی ندارند و با هزینه کم نیز می‌توانند وارد این صنعت سودآور شوند.
این حوزه اکثراً مبتنی بر ایده بوده و با یک ایده متفاوت و خلاقانه در عرض دو تا سه سال می‌تواند به سوددهی مناسب برسد در حالی که اکنون تقریبا هیچ صنعتی غیر از آی‌تی وجود ندارد که چرخه استارت تا سوددهی آن به ۲ سال برسد.
حوزه آی تی با کل جهان در ارتباط بوده و بازار تمامی کشورها را مورد هدف قرار می‌دهد به نظر بنده استان اردبیل می‌تواند در حوزه آی‌تی تمرکز کرده و به پیشرفت مناسبی برسد چرا که استان اردبیل به دلیل عدم رشد مناسب در حوزه صنعت و صنایع مادر و با توجه به شرایط اقتصادی کشور ایجاد صنایع مادر در استان و توسعه آن نیازمند زمان و هزینه‌ی بسیار بالایی است.
به هر حال در این شرایط کنونی باید در زمینه‌هایی سرمایه‌گذاری انجام گیرد که علاوه بر زودبازدهی، سوددهی بالایی نیز داشته باشد که از مهمترین حوزه‌ها می‌توان به صنایع گردشگری و آی‌تی اشاره کرد که دوره بازدهی کوتاه مدت و بازه درآمدی طولانی‌تری نسبت به سایر صنایع دارند.
فارس: چرا اردبیل مکان مناسبی برای توسعه آی تی است و برای حرکت در این سمت به چه مواردی باید توجه کرد؟
ستاری: به نظر بنده در استان اردبیل باید تمرکز بر این موضوع قرار گرفته و برنامه‌ریزی‌های لازم جهت رسیدن به این هدف در این حوزه انجام گیرد و از لازمه‌های آن می‌توان به آموزش به دانش آموزان در مدارس استان در حوزه کامپیوتر و آی تی اشاره کرد تا افراد آی تی من در این استان پرورش داده شوند و علاوه بر آن چون استان اردبیل منطقه سردسیر بوده و در مناطق سردسیر کسب و کارهای مبتنی بر تولید همانند ساخت و ساز، معادن و کارگران فصلی به تعطیلی می‌روند و به دلیل شرایط جوی مردم زمان بیشتری را در داخل خانه و فضای بسته سپری می‌کنند، در این شرایط بهترین راه کسب درآمد و ایجاد کسب و کار حوزه آی تی است.
برای مثال کشورهایی همانند ایسلند که شرایط آب و هوایی مشابه با استان اردبیل را دارند در این حوزه سرمایه‌گذاری بسیاری کرده و درآمدزایی زیادی از این حوزه دارند کشورهای اسکاندیناوی نیز سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در این حوزه انجام داده‌اند و برای مثال ساخت یک بازی رایانه‌ای ساده در کشورهای توسعه یافته درآمد بسیار زیادی را برای این کشورها به ارمغان آورده به‌طوری که در برخی موارد درآمد این بخش در برخی از کشورها بسیار بالا است و چون این نرم‌افزارها نیازمند بروزرسانی‌هایی نیز هستند سوددهی آن به یک بیزینس لایتناهی تبدیل شده است.
فارس: به نظر شما اکنون برای شروع کار در استان اردبیل باید چه کرد؟
ستاری: اکنون باید این سیاست‌گذاری در داخل استان انجام گیرد و اگر منتظر باشیم تا سیاست‌گذاری از سطوح بالا آغاز شده و مسیری برای استان تعریف شود دچار اشتباه و اتلاف وقت خواهیم بود و باید قبل از جهت‌دهی سیاست‌گذاری‌های کلان با تفکر بالا برای آینده استان برنامه‌ریزی شود و اردبیل را به عنوان استان پیشرو در حوزه آی تی معرفی کنیم.
با توجه به این که حوزه آی تی در کشورهای حوزه قفقاز توسعه آن چنانی نداشته است هر کشور و به طبع آن هر استانی که در این حوزه ورود جدی و تخصصی داشته باشد خود به خود می‌تواند خدمات خود را صادر کرده و درآمد ارزی بالایی داشته باشد به همین دلیل باید تمرکز بر روی حوزه آی تی انجام گیرد، البته این موضوع نیازمند یک برنامه ۲۰ ساله است اما تبعات آن را می‌توان تا چهار یا پنج سال دیگر در استان مشاهده کرد.
باید مراکزی در استان اردبیل وجود داشته باشد تا مردم بتوانند به این مراکز مراجعه کرده و آموزش لازم در حوزه آی تی را ببینند و سوال‌های فنی خود را بپرسند، متاسفانه اکنون سطح دانش از آی‌تی در حد بسیار پایینی است به طوری‌که اغلب مردم حتی برای نصب ویندوز نیز به مراکز کامپیوتری مراجعه می‌کنند به همین دلیل باید سطح اطلاعات در این حوزه بالا رفته و باعث ارتقای این حوزه شود.
فارس: وضعیت کنونی کشور و استان اردبیل در زمینه فناوری اطلاعات چگونه است؟
ستاری: حوزه آی‌تی در کشور ما بدون برنامه خاص و به صورت خودجوش انجام می‌گیرد و بیشتر بر حسب علاقه خود جوانان است و ساختاری برای آموزش مدون وجود نداشته و جهت‌دهی مناسب برای آن انجام نمی‌شود در استان اردبیل نیز آی تی من‌های بسیار خوبی حضور دارند اما نکته اینجاست که هیچ کدام از آنها برای اردبیل و در داخل استان مشغول نیستند زیرا به بستر و فضای مناسب در استان اردبیل برای استفاده از دانش آنها وجود ندارد به همین دلیل جذب شرکت‌های دیگر در استانهای همجوار و یا تهران می‌شوند و متاسفانه این سرمایه‌های علمی از استان خارج می‌شوند.
فارس: برای توسعه این حوزه چه فرآیندی نیاز است؟
ستاری : فرآیندی که می تواند باعث توسعه حوزه آی تی در استان اردبیل شود دارای ورودی و خروجی خاصی است فرآیندی که باید از مدرسه آغاز شود بدین ترتیب که مراکزی در مدرسه برقرار شود و به آموزش به دانش آموزان بپردازند و در کنار آن وجود مراکز شهری در استان که متولی ایجاد آن استانداری، اداره کار، اداره فناوری اطلاعات استان و سایر دستگاه‌های مربوطه هستند و در آخر نیز وجود مراکز آموزش عالی مورد نیاز است اجرای آن نیز بر عهده دانشگاه‌ها باشد که این سه مرکز می‌توانند پشتوانه توسعه حوزه آی تی در استان بوده و در صورت توسعه این حوزه در عرض پنج سال اشتغال‌زایی بسیار زیادی برای استان ایجاد خواهد کرد، توجه ویژه به حوزه آی تی تنها مربوط به حوزه کامپیوتر نبوده و یک انتقال دانش و مدیریت دانشی که منجر به کسب و کار و اشتغال می شود، است.
ارزش افزوده ناشی از این کار بدین گونه است که یک برنامه نویس کامپیوتری در کشورهای توسعه یافته با ۲ ساعت کار در روز سوددهی و ارزشی برابر با یک سال قالی بافی مینیاتوری ابریشمی در ایران را دارد که نشان از میزان سود بالای این حوزه است.
گفتگو از: مهران عقلمند