با حضور دکتر علی اصغر میرباقری فرد، دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ؛ نشست هم اندیشی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی و هنر دانشگاه شیراز برگزار شد.
دکتر سید مجتبی زبرجد، معاون پژوهش وفناوری دانشگاه شیراز در ابتدای این نشست با اشاره به تخصصی بودن علوم انسانی اظهار داشت: متاسفانه در علوم انسانی همه خود را صاحب نظر می دانند و غیرمتخصصان نیز درباره ی آن صحبت می کنند.
دکتر بابک شمشیری ، استاد دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز هم گفت : نتایج پژوهش صورت گرفته توسط اینجانب نشان دهنده ی آن است که استادان دانشگاه به ترتیب «آموزش», «مهارت», «صلاحیت ها شخصی», «پژوهش», «خدمات اجتماعی» و «خدمات اجرایی» را از معیارهای مهم در ارتقای استادان در علوم انسانی می دانند.
وی ادامه داد : قرارگرفتن آموزش به عنوان مهمترین معیار برای ارتقای استادان، نشان از اهمیت آن در علوم انسانی دارد؛ زیرا علوم انسانی مربوط به مردم است و ماهیت آن به گونه ای است که ارتباط مستقیم با جامعه دارد و منظور از آموزش، آموزش در دانشگاه و در سطح جامعه است.
دکتر شمشیری، به سه شاخص «پختگی» «خبرگی» و «اثربخشی» برای ارتقای استادان علوم انسانی اشاره و خاطر نشان کرد : جمع شدن این سه، در کنار داشتن خط فکری و برنامه ریزی پژوهشی، باعث ایجاد مرجعیت علمی و اعتمادپذیری برای استاد در سطح جامعه می شود؛ اما متاسفانه ما امروزه تمام این معیارهای مهم را به تولید مقاله تقلیل داده ایم.
دکتر کاووس حسن لی ، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز و دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر در دانشگاه شیراز ؛ سخنران بعدی این نشست بود.
دکترحسن لی اظهار داشت : تاکید بر کمیت و سبقت گرفتن دانش آموزان و دانشجویان از یکدیگر در مسیر علمی خود؛ از جمله ایرادهایی است که به کل نظام آموزش وارد است .
وی گفت: نتیجه ی این سبقت گرفتن این است که اخلاق و معنویت در نظام آموزشی ما ضربه خورده است و اخلاق حرفه ای ما مشکل دارد و ما هیچ وقت فرصت نکردیم به چرایی این ماجرا فکر کنیم.
دکتر حسن لی بیان کرد : هدف ما در علوم انسانی انسان سازی است ولی بحث هایی مانند آیین نامه های ارتقا و غیره، مانع از رسیدن ما به هدف اصلی شده است.
این استاد دانشگاه شیراز گفت: شورای توسعه ی پژوهش و فناوری در علوم انسانی و هنر با هدف ایجاد تغییر و اصلاح به تازگی در دانشگاه شیراز تشکیل شده است.
وی ادامه داد : شورای توسعه قرار است اعضای عیئت علمی را نمایندگی کند و پیشنهادها را در سیستمی کارآمد قرار دهد تا به نتیجه برسد.
دکترحسن لی از استادان علوم انسانی و هنر درخواست کرد پیشنهادهای سازنده ی خود را برای تغییر نگاه به علوم انسانی و هنر به شورای توسعه ارائه نمایند.
دکتر بهمن فیزابی ،استاد دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز نیز به نمایندگی از اعضای هیات علمی این دانشکده ، به بیان دیدگاه ها و دغدغه ها درخصوص وضعیت کنونی هنر در فضای دانشگاه پرداخت.
دکترمیرباقری فرد، دبیرشوای توسعه ی پژوهش و فناوری در علوم انسانی و هنر وزارت علوم, سخنران پایانی این جلسه بود.
وی سخنان خود را با این پرسش آغاز کرد :آیا وضعیت کنونی علوم انسانی، پاسخگوی نیازهای جامعه است و آیا مسئولتی را در برابر جامعه به عهده می گیرد یا نه؟
تولید علم و ارائه یافته های علمی از یک سو و رویکرد فناورانه و کاربردی از سوی دیگر؛ دو شاخصی بود که دکتر میرباقری فرد از آنها به عنوان ملاک سنجش در حوزه علم و فناوری یادکرد.
وی ، به منظور پاسخ دادن به سوال های مطرح شده و تبیین ضرورت شکل گیری شورای توسعه در دانشگاه های مختلف, گزارشی از نتایج تحقیقات این شورا در وزارتخانه ارائه کرد.
به گفته ی دکتر میرباقری فرد، این گزارش نتیجه ی تحقیق دوساله ی شورا با همکاری کارگروه های متخصص است و سهم عمده ی آن به زیرساخت ها و ظرفیت های موجود (تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی, تعداد نشریات علمی پژوهشی, تعداد رساله های دکتری, واحدهای پژوهشی و... ) همراه با ارائه ی تحلیلی از این آمارها و مقایسه ی علوم انسانی با علوم مهندسی و علوم پایه اختصاص دارد.
دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری گفت : از حدود ۴ و نیم میلیون دانشجوی کشور ؛ هم اکنون نزدیک به ۲ میلیون و دویست هزار نفر در رشته های علوم انسانی و هنر مشغول تحصیل هستند که این میزان برابر ۵۸ درصد از کل دانشجویان است.
وی افزود : از حدود ۵۵ هزار اعضای هیات علمی کشور ، بالغ بر ۲۴ هزار نفر را اعضای هیات علمی علوم انسانی و هنر تشکیل می دهند که برابر ۳۷ درصد اعضای هیات علمی کشور است.
دکتر میرباقری فرد اظهار داشت : مقایسه درصد دانشجویان (۵۸ درصد) و اعضای هیات علمی (۳۷ درصد) رشته های علوم انسانی و هنر ؛ نشاندهنده توزیع نامتوازن درصد استاد و دانشجو در این رشته هاست.
دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری گفت : در خصوص انتشار مقالات نیز ، ۹۵ درصد مقالات رشته های علوم انسانی و هنر در ISC و ۵ درصد آنها در ISI قرار دارد و این نمایانگر آن است که در حوزه ی نشریات خارجی وضعیت مطلوبی نداریم.
دکتر میرباقری فرد تصریح کرد : در حوزه فناوری ، وضعیت رشته های علوم انسانی و هنر ، به کلی نامطلوب است و این در حالی است که زیرساخت ها و منابع انسانی فراوانی در این زمینه داریم.
دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ؛ در ادامه سخنانش در جمع اساتید دانشگاه شیراز اظهار داشت : ۴۰ آسیب و آفت جدی در این شورا شناسایی شده و برای آن نیز راهکارهای عالمانه در نظر گرفته شده است.
وی ، برنامه محور نبودن و هدفمند نبودن پژوهش های علوم انسانی و هنر را نخستین آسیب این حوزه اعلام کرد و گفت : هم اکنون علوم انسانی به صورت انتزاعی در دانشگاه هاعمل می کنند و پیوند ساختاریافته ای با جامعه ندارند.
دکتر میرباقری فرد گفت : از نظر کمّی ، شاخص تولید علم در علوم انسانی و هنر از وضعیت خوبی برخوردار است اما علیرغم این کمیّت ، اثربخشی دیده نمی شود.
وی برای اثبات این سخن به ارائه آمار سالانه ی مقالات و پایان نامه های تحصیلات تکمیلی پرداخت گفت : سالی ۱۵ هزار مقاله در حوزه علوم انسانی و هنر در کشور منتشر می شود ، ۷ تا۸ هزار رساله دکتری و ۷۰ تا ۸۰ هزار پایان نامه ارشد در دانشگاه های سراسر کشور دفاع می شود ؛ اما کجا از این فرصت استفاده کرده ایم ؟
دبیر شورای توسعه پژوهش و فناوری علوم انسانی و هنر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تصریح کرد : بر اساس ارزیابی های این شورا ؛ حجم قابل توجهی از این رساله ها و پایان نامه ها در کتابخانه ها مدفون الی الابد می شود و جز فارغ التحصیل کردن دانشجویان ، هیچ فایده ای ندارد.
دکتر میرباقری فرد با تاکید بر ضرورت تغییر نگرش ها و رویکردها، چالش محور کردن پژوهش ها ، ایجاد رویکرد کاربردی و پاسخگویی به نیازهای جامعه ؛ خاطر نشان کرد : این موارد باید به عنوان گفتمان غالب اعضای هیات علمی دانشگاه ها درآید ؛ چراکه مهمترین مسائل جامعه مربوط به علوم انسانی است.
در ادامه، اساتید حاضر در این نشست به بیان دیدگاه ها و نظرات خویش درباره بهبود و ارتقای جایگاه رشته های علوم انسانی و هنر پرداختند.