طی صد سال گذشته بسیاری از کشورها در معرض تهاجم در اشکال گوناگون و بارزترین آن، حمله نظامی قرار گرفته اند که در موارد متعددی این کشورها از پیش از آمادگی لازم برخوردار نبوده اند.

نمونه بارز آن، حمله غافلگیرانه عراق به حکومت نوپای جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی است. از نمونه های دیگر می توان به حمله غافلگیرانه ژاپن به ایالات متحده در سال ۱۹۴۱به پرل هاربر یا حمله غافلگیرانه مصر و سوریه به رژیم اشغالگر قدس در سال ۱۹۷۳ اشاره کرد.

در اینجا لازم است به تفاوت میان غافلگیری استراتژیک و غافلگیری تاکتیکی اشاره شود.

غافلگیری که پس از وقوع حیات ملی یک کشور را تهدید می کند، غافلگیری استراتژیک نام دارد.

در غیر این صورت، غافلگیری تاکتیکی نامیده می شود. با این تعریف، برای مثال حمله غافلگیرانه عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از نوع غافلگیری استراتژیک بود؛ زیرا با توجه به وضعیت وقت نظام (وجود گروهک های معاند و مسلح داخلی، وجود گروهک های جدایی طلب در برخی مرزهای کشور، غیرمنسجم بودن برخی از ساختارهای حکومتی، عدم آمادگی نیروهای دفاعی و...)، امکان براندازی نظام حداقل از منظر خارجی امری ممکن برآورد شده بود.

در آخر باید ذکر شود که بروز مکرر غافلگیری تاکتیکی می تواند مشکلات برجسته ای را فراهم آورد.

تامین کارشناسی بلندمدت

در نظام های مردم سالار، مدت خدمت سیاست گذارانی که در راس دولت قرار می گیرند، محدود است. یک رئیس جمهور در جمهوری اسلامی ایران برای مدت چهار سال و در نهایت برای دو دوره انتخاب می شود، این میزان ممکن است کمتر از این نیز باشد. به این دلیل، غیرممکن است که سیاست گذاران ارشد در تمامی موضوعات پیشرو، متبحر باشند.

مهم این است که این موضوعات به طور عمده زمینه هایی چندگانه و میان رشته ای دارند؛ موضوعاتی نظیر سیاسی / اقتصادی، امنیتی / زیست محیطی، امنیتی / اقتصادی، توسعه علمی/ فناورانه و...

برای رفع این نیاز، سازوکاری در سازمان های اطلاعاتی تعریف می شود که کارشناسانی با مهارتهای چندگانه و آشنا به زمینه های میان رشته ای که از ثبات شغلی نسبی و بلندمدت برخوردار باشند، در آن تربیت می شوند. به همین دلیل است که در سطح کارشناسی سازمان های اطلاعاتی، انتصابات سیاسی محدود می شود. در واقع، جامعه اطلاعاتی بخشی از یک نظام اداری دائمی است، در حالی که سیاست مداران نقش موقتی دارند.

پشتیبانی از روند سیاستگذاری

سیاست گذاران در همه موضوعات به اطلاعات دقیق، صریح و به موقع نیازمندند تا امکان تصمیم گیری در زمینه های مختلف را برای آنان تسهیل کند. در حقیقت، اطلاعات به منزله قطب نمایی برای سیاست گذاران به عنوان ناخدای کشتی امنیت ملی به شمار می رود تا از این طریق، کشتی امنیت ملی را در دریای پرتلاطم بین الملل به سلامت به سرمنزل مقصود رهنمون سازند.

حفاظت از پنهان ماندن روش ها، نیازمندی ها و اطلاعات

پنهانکاری، ویژگی ذاتی و هستی شناختی اطلاعات است. اینکه کشورها اطلاعات مهمی را از رقبا پنهان می کنند تا از این طریق پیشدستی خود را حفظ کنند، اینکه کشورها نیاز به داشتن برخی از اطلاعات خاص دارند تا بتوانند آمادگی خود را متناسب کرده و افزایش دهند و در ادامه تلاش می کنند نیازهایشان را پنهان نگه دارند و اینکه کشورها به نوبه خود دارای ابزاری هستند که می توانند از طریق آن، اطلاعات خاص مورد نیاز خود را کسب کنند و همچنین تلاش می کنند وجود این ابزارها را از منظر حریفان پنهان بدارند، همه و همه از دلایل وجود سازمان های اطلاعاتی است.