رونمایی از دو اطلس ملی، حاصل نیم قرن فعالیت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مراسم رونمایی از اطلس‌های پتانسیل موادمعدنی ایران و نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی به عنوان حاصل نیم قرن فعالیت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با حضور محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت، راضیه لک رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مهدی کرباسیان رئیس هیات مدیره ایمیدرو و جمعی دیگر از مدیران و معاونان متولی امر معدنی کشور برگزار شد.
توسعه همکاری میان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و ایمیدرو
پیش از رونمایی از این اطلس، مهدی کرباسیان رئیس هیأت عامل ایمیدرو با بیان این‌که اطلس نقشه‌های پتانسیل‌دار معدنی کشور کار مهمی است که فعالیت اضلی آن به عهده سازمان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور بوده، گفت: تهیه این اطلس آغازی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و آگاهی از زمینه‌های توسعه بخش معدن خواهد بود.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: خوشبختانه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نقشه یک‌میلیونیم پتانسیل معدنی کشور را در سال 83 تهیه کرد و امروز از اطلس نقشه‌های پتانسیل‌دار معدنی کشور در مقیاس یکصدهزارم رونمایی کرد و در آینده‌ای نزدیک نیز اطلس یک بیست و پنج هزارم را نیز تهیه خواهد کرد.
به گفته رئیس هیأت عامل ایمیدرو، در این اطلس ذخایر معدنی طلا، مس و سنگ آهن و بیش از 68 نوع ماده معدنی در نقاط مختلف کشور مشخص شده و از این اطلس به عنوان کار ارزنده‌ای یاد کرد که توسط متخصصان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تهیه شده است.
وی با بیان این‌که همکاری بین سازمانی مناسبی میان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و سازمان سازمـان توسعـه و نوسـازی معادن و صنایع معدنی ایران طی دو سال گذشته شکل گرفته تا این اطلس تهیه و تکمیل و امروز رونمایی شود، تصریح کرد: در بخش اکتشافات با توجه به سیاست‌های اکتشافی دولت دوازدهم همکاری وسیعی بین دو سازمان به تازگی شکل گرفته و در قالب کمیته مشرکت و یادداشت تفاهم سه جانبه میان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و سازمان سازمـان توسعـه و نوسـازی معادن و صنایع معدنی ایران و معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال کار هستیم.
نیم قرن فعالیت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور درقالب اطلس‌های پتانسیل موادمعدنی ایران
در ادامه مدیر ژئومتیکس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ضمن اشاره به طرح شناسایی محیط‌های پتانسیل‌دار مواد معدنی کشور درباره اهداف راهبردی این طرح گفت: این طرح در راستای رسالت حاکمیتی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران انجام شده است.
وحید فتوتی، رسالت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور را تولید اطلاعات پایه اکتشافی استاندارد و به روز با استفاده از فناوری‌های نوین عنوان کرد و افزود: رسالت سازمان سازمـان توسعـه و نوسـازی معادن و صنایع معدنی ایران گسترش ظرفیت‌های معدنی با جذب سرمایه‌گذارهای داخلی و خارجی است.
به گفته وی، برای اجرای اطلس‌های پتانسیل موادمعدنی ایران حدود 100 کارشناس زمین‌شناسی، اکتشاف و GIS در قالب 7 تیم تخصصی جهت آماده‌سازی و پردازش بیش از 500 فیلد اطلاعاتی و در نهایت مدلسازی و تولید نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی کشور در مدت 24 ماه در اجرای این طرح شرکت داشته‌اند.
مدیر ژئومتیکس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، لایه‌های اطلاعاتی مورد استفاده در این طرح را حاصل نیم قرن فعالیت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور یاد کرد و گفت: اطلاعات زمین‌شناسی، ژئودینامیک، تکتونیک، ژئوشیمی، معادن و اندیس‌های معدنی، ژئوفیزیک هوایی و دورسنجی در اطلس‌های پتانسیل موادمعدنی ایران وجود دارد که محصول همه این فعالیت‌ها و اطلاعات منجر به تهیه اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی ایران بر اساس تیپ‌های کانساری شده است.
فتوتی در توضیح بیشتر درباره این اطلس تصریح کرد: اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی ایران بر اساس تیپ‌های کانساری با استفاده از داده‌های زمین‌شناسی و اکتشافی در مقیاس یک صد هزارم و در264 صفحه شامل نقشه‌های پتانسیل کانی‌زایی 21 تیپ کانساری موجود در ایران مانند تیپ‌های پورفیری، اپی‌ترمال، اسکارن، پلی‌متال، سولفید توده‌ای، سدکس، سرب و روی کربناته قابل مشاهده است.
وی همچنین به تهیه اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران اشاره کرد و گفت: این اطلس نیز شامل 70 نقشه با نگرش کلی به چگونگی گسترش رخنمون‌های سنگی مختلف از جمله آذرین، آذر آواری، دگرگونی، رسوبی و مجموعه‌های افیولیتی و بر اساس جنس سنگ و سن با استفاده از داده‌های زمین‌شناسی در مقیاس یکصد هزارم در 312 صفحه تهیه شده است.
به گفته مدیر ژئومتیکس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با توجه به نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی به‌طور مثال حدود 7200 کیلومتر مربع (45/. درصد مساحت کشور) منطقه امیدبخش برای تیپ پورفیری، حدود 15000 کیلومتر مربع (1 درصد مساحت کشور) برای تیپ اپی‌ترمال و حدود 14000 کیلو متر مربع (9/. درصد مساحت کشور) برای تیپ سرب و روی کربناته مشخص شده تا در اولویت عملیات اکتشافی قرار گیرد.
فتوتی با بیان این‌که اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران با حفظ محتوای نقشه‌های زمین‌شناسی در مقیاس یکصدهزارم تهیه شده، خاطرنشان کرد: این اطلس دید یکپارچه‌ای از گسترش انواع رخنمون‌های سنگی را به نمایش می‌گذارد.
اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران، حاصل سال‌ها فعالیت پژوهشی زمین‌شناسان برجسته کشور
همچنین راضیه لک در ادامه یکی از ارکان توسعه‌یافتگی کشورها را وجود و میزان زیرساخت‌های اطلاعاتی عنوان کرد و گفت: این اطلاعات تأثیر به‌سزایی بر موقعیت‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی واجتماعی آنها دارد.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با بیان این‌که یکی از مهمترین این اطلاعات داده‌های زمین‌شناختی افزود: این اطلاعات کارآمدترین ابزار در مدیریت، برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت طرح‌های عمرانی، توسعه‌ای، صنعتی، بهداشتی ، کشاورزی، آب، زیست‌محیطی وهرگونه طرح آمایش سرزمین است.
به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اهمیت این گونه اطلاعات به حدی است که عمر سازمان‌های زمین‌شناسی در بعضی از کشورها به بیش از دویست سال می رسد، زیراعدم شناخت دقیق زمین چه از دیدگاه منابع وچه مخاطرات، با اتلاف وهدر رفت منابع مالی وانسانی همراه بوده و هست.
این مقام مسئول با بیان این‌که در کشور ایران با پوسته‌ای جوان و فعال، سازمان زمین‌شناسی دارای قدمت کم و حدود پنجاه سال بوده، خاطرنشان کرد: این مجموعه خوشبختانه از بدو تأسیس، فعالیتی فشرده داشته و همواره تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی در مقیاس‌های مختلف را در اولویت برنامه کاری خود قرار داده است.
لک با اشاره به این‌که در مقیاس یک صدهزارم سطح کشور با 659 نقشه پوشش داده می‌شود که حدود90 درصد آن به استثنای مناطق کویری وگاه مرزی موجود است، تصریح کرد: این نقشه‌ها در سال‌های مختلف به وسیله تعداد بی‌شماری از کارشناسان تهیه شده که خوشبختانه در عصر حاضر با رشد فناوری و وجود سامانه‌های اطلاعات مکانی و بانک‌های اطلاعاتی یکپارچه، در کنار هم قرار دادن آنها و نگاه جامع به تمامی آنها در یک زمان میسر شده است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به این‌که در راستای تهیه اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی کشور، بانک منسجم وهدفمندی از نقشه‌های زمین‌شناسی یکصدهزارم بالغ بر 500هزار رکورد اطلاعاتی تولید شد، یادآور شد: با توجه به بانک مزبور که یک سیستم فعال GIS بوده تهیه نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی با دقتی در مقیاس یک صدهزارم امکان‌پذیر شده و اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی کشور در مقیاس یک صدهزارم شامل حدود 70 نقشه با نگرشی کلی به چگونگی گسترش رخنمون‌های سنگی مختلف براساس جنس و سن است.
به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با چاپ این اطلس، انبوه اطلاعات موجود در نقشه‌های زمین‌شناسی یک صدهزارم که حاصل سال‌ها فعالیت پژوهشی شمار بسیاری از زمین‌شناسان برجسته کشور است، به‌راحتی قابل مشاهده خواهد بود.
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با تهیه و تدوین اطلس پتانسیل‌های اکتشافی
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در مراسم رونمایی از اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی ایران بر اساس تیپ‌های کانساری و اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران، ضمن تبریک سالروز ولادت بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا(س) روز زن را به بانوان حاضر در این نشست تبریک گفت.
به گفته محمد شریعتمداری خوشحالیم اعلام کنیم، امروز توانسته‌ایم نقشه‌هایی بر پایه یکصدهزارم تولید کنیم که به عنوان اطلس پتانسیل اکتشاف معدنی در اختیار سرمایه‌گذاران معدنی در کشور قرار دهیم تا سرمایه‌گذاری در کشور را تشویق کند .
وی، یکی از زمینه‌های تحقق هدف اشتغالزایی توسط دولت را ایجاد زیربناها و بستر مناسب برای ایجاد فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، عنوان کرد و گفت: خوشحالیم امروز این زیربناها فراهم‌تر از گذشته است.
به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در گذشته سرمایه‌گذاران نیاز به اطلسی برای دسترسی به اطلاعات ملی زمین‌شناسی به صورت عمومی و شناسایی پتانسیل‌های معدنی و نیز نقشه‌هایی برای پایین آوردن ریسک سرمایه‌گذاری داشتند و هرچه جلوتر رفتیم این نیاز را رفع کنیم که بر همین اساس درک صحیح از ماهیت و منشا و چگونگی توزیع مواد معدنی و پراکندگی آن درسطح کشور یکی از نیازهای اولیه است .
شریعتمداری با بیان این‌که برای توسعه فعالیت‌های معدنی باید اطلاعات دقیقی از ماهیت و منشا مواد معدنی داشته باشیم، گفت: این هدف با تهیه نقشه پتانسیل اکتشاف با دقتی بیش از ده برابر فراهم است و این امر یک زیر بناست و برای تحقق اهدافی بالاتر باید زمینه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌ها و زمینه‌های سرمایه‌گذاری در فضای کسب و کار و بهبود آن برای فعالیت‌های پرریسک بلندمدت به گونه‌ای که سرمایه‌گذار داخلی و خارجی احساس امنیت کند، فراهم شود.
وی تصریح کرد: برای سرمایه‌گذاری پرریسک این زیر بناها لازم است اما به تنهایی کافی نیست که یکی از زیربناها دسترسی به ماشین‌آلات و امکانات فنی مناسب برای تحقق اهداف معدنی در حوزه اکتشاف و استخراج است.
شریعتمداری با اشاره به شناسایی 400 منطقه امید بخش در حوزه معدن گفت : این یک خبر امیدبخش برای فعالیت‌های معدنی است و امید بخش‌تر این‌که بقیه بخش‌ها در اختیار سایر استان‌ها قرار می‌گیرد تا فعالیت‌های گسترده‌تر در سطوح دیگر مورد استفاده قرا گیرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این‌که کشف 1.5 میلیارد تن ذخایر جدید فلزی و 3 میلیارد تن ظرفیت جدید فلزی که در در پهنه‌های گوناگون در دست بررسی است خبر امیدبخشی برای آینده فعالیت‌های فلزی است، یادآور شد: به کارگیری روش‌های نوین به جای روش‌های منسوخ سنتی گذشته که کار آمدی کمتری دارند مورد توجه بوده است و منشا خدمات خوبی در آینده در حوزه فعالیت‌های معدنی خواهد شد.
رونمایی از دو اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی و نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران
در ادامه از دو اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی و اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین‌شناسی ایران با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، رئیس هیات مدیره ایمیدرو و جمعی دیگر از مدیران و معاونان متولی امر معدنی کشور رونمایی شد.
یادآور می‌شود؛ در راستای درک ماهیت، منشأ و چگونگی توزیع منابع معدنی و پراکندگی آنها در کره زمین، در قرن اخیر کشورهای توسعه یافته بر روی آن متمرکز شده و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کرده‌اند و در کشور ما نیز دولت در سال‌های اخیر بر روی اکتشاف متمرکز شده است.
بر همین اساس، روش‌های نوین اکتشافی بر پایه مدل‌های متالوژنی و تیپ‌های کانساری جایگزین روش‌های قدیمی پی‌جویی منابع معدنی شده و شناسایی محیط‌های زمین شناسی و ساختاری مناسب و فرآیندهای کانه‌ساز در کشف منابع معدنی در اولویت‌های مطالعاتی قرار گرفته است. با این روش‌ها شانس موفقیت در دستیابی به پتانسیل‌های جدید مواد معدنی و مدیریت صحیح و استفاده بهینه از آنها بیشتر شده است. از این رو هر ساله بودجه‌های بسیاری صرف به‌روز رسانی و کسب داده‌های جدید اکتشافی پایه با استفاده از فناوری‌های نوین می‌شود.
از سویی برای سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش معدن کشور، تهیه نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی با نگاهی به یافته‌های جدید متالوژنی در جهان و ایران، از ضرورت‌ها بود و از این رو سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با پشتیبانی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران از سال 1394 مبادرت به تهیه این نقشه‌ها با استفاده از داده‌های زمین‌شناسی و اکتشافی کرد.
بر همین اساس، داده‌های به کار برده شده در تهیه این اطلس در مقیاس یک صد هزارم بوده و نسبت به اطلسی که در سال 1383 تهیه شده دارای دقت ده برابری است.
اکنون اطلسی که امروز در وزارت صنعت، معدن و تجارت از آن رونمایی شد، بیانگر گسترش و مساحت نواحی پتانسیل‌دار برای تیپ‌های مختلف کانساری از جمله تیپ‌های پورفیری، اپی‌ترمال، رگه‌ای، اسکارن برای اکتشاف عناصری مانند مس، طلا، سرب و روی، آهن، منگنز، فسفات و.... است.
با چاپ این اطلس که فراگیرترین و مدرن‌ترین مجموعه استاندارد در نوع خود بوده، می‌توان ادعا کرد که کشور ایران همانند کشورهای توسعه یافته در سطح جهان، توانسته گام‌های موثری در گسترش بخش معدن و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی فراهم آورد.
شایان ذکر است، اطلس پتانسیل‌های مواد معدنی کشور، بهترین ابزار برای برنامه‌ریزی‌های اکتشافی و کاهش ریسک و دستیابی به نتایج مطلوب است.
از سویی، تعیین محیط‌های مناسب جهت اکتشاف مواد معدنی فلزی، کمک به تصمیم‌گیری مدیران در برنامه‌ریزی‌های کلان اکتشاف مواد معدنی، انتخاب دقیقتر روش‌های اکتشافی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه و زمان، امکان افزایش جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی در امر اکتشاف، تولید اطلاعات پایه اکتشافی کاربردی مطابق با استانداردهای جهانی، کمک به توسعه پایدار در بخش اکتشافی کشور و تغییر جایگاه کشور از دیدگاه تحقیقات اکتشافی در زمره کشورهای پیشرفته به عنوان دستاوردهای اطلس ملی نقشه‌های پتانسیل مواد معدنی ایران دربخش اکتشاف معادن یاد شده است.
همچنین برنامه‌ریزی فعالیت‌های پژوهشی آتی زمین‌شناسی در مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، ابزاری قوی برای مجریان پروژه‌های عمرانی و زیرساختی کشور، داده‌هایی مناسب و مفید برای مطالعات پهنه‌بندی و بررسی مخاطرات زمین‌شناختی، داده‌هایی مناسب برای بررسی‌های منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، داده‌هایی با امکان فراهم کردن زمینه‌های بررسی‌های زمین‌شناسی مهندسی، زمین‌ساخت و لرزه زمین‌ساخت، ابزاری برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در سال‌های آتی و تغییر جایگاه کشور از دیدگاه تحقیقات زمین‌شناسی در زمره کشورهای پیشرفته دستاوردهای این طرح بزرگ ملی در بخش زمین‌شناسی است.
استفاده از ظرفیت‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به عنوان سازمان مادر در حوزه معادن و مسائل زمین‌شناختی
وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه این مراسم گفت: با تهیه اطلس نقشه‌های پتانسیل‌دار مواد معدنی و همچنین اطلس ملی نقشه‌های موضوعی زمین شناسی کشور که بسیار دقیق تهیه و تنظیم شده، خطر سرمایه گذاری در بخش معدن کاهش می‌یابد .
شریعتمداری افزود: اطلس نقشه‌های پتانسیل‌دار مواد معدنی که امروز رونمایی شد با دقت "یک صدهزارم" تهیه شده است که 10 برابر دقیقتر از نقشه‌ها و اطلس‌های قدیمی است.
وی از تهیه این دو اطلس به عنوان یکی از موفقیت‌های ثمربخش همکاری بین سازمان‌زمین شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و ایمیدرو یاد کرد و گفت: این کار بزرگ علاوه بر کمک به شناخت دقیقتر از ماهیت، پراکندگی، توزیع، نوع و علل ایجاد مجموعه پتانسیل‌های معدنی ایران، باعث می‌شود تا دقت در تهیه نقشه‌ها که قبلا بر پایه "یک میلیونیوم" و "یک دویست و پنجاه هزارم بود با دقت 10 برابری به "یک صد هزارم" برسد که خطرپذیری کمتر و احتمال موفقیت بیشتر سرمایه‌گذاران را درپی خواهد داشت که در نتیجه آن شاهد سرمایه‌گذاری بیشتر و اشتغال بالاتر خواهیم بود .
وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: این نقشه‌ها که مشخص شده ما در چه محدوده‌ای از پهنه ایران دسترسی بیشتری به چه نوع کانساری داریم به صورت مکتوب و نیز از طریق سایت‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد تا بتوانند فعالیت‌های اکتشافی خود را با تاکید بر توسعه فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی آغاز کنند.
شریعتمداری با بیان این‌که باتوجه به جوان بودن کشور لازم است در زمینه اشتغال گام‌هایی برداشته شود گفت : در برخی عرصه‌ها و رشته‌ها ما به سقف اطلاعات برای جذب سرمایه‌گذاری های داخلی و خارجی رسیده‌ایم و لازم است زیربناهای مورد نیاز را برای توسعه سرمایه‌گذاری ها فراهم کنیم .
وی همچنین با تاکید به توجه به موضوع اکتشاف به عنوان فعالیت پایه‌ای افزود: هرچند در سابقه 50 ساله سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و ایمیدرو روش‌های سنتی جمع‌آوری اطلاعات را داریم ولی برای توسعه فعالیت‌ها نیازمند دریافت اطلاعات دقیق از پهنه ایران هستیم، به همین منظور تلاش داریم دائما این دانش را به‌روز کنیم و از ظرفیت‌های این دو مجموعه به‌ویژه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با توجه به نقش و اثری که به عنوان سازمان مادر در حوزه معادن و مسائل زمین‌شناختی دارد، استفاده کنیم .