گردهمایی اعضای کارگروه تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش آموزش عالی روز چهارشنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۸ با حضور دکتر سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی در این گردهمایی با گرامیداشت روز جوان و میلاد حضرت علی‌اکبر (ع) طی سخنانی گفت: سخنان بنده حول موضوع "تقویت قدرت اقتصادی دانش‌بنیان و ضرورت تحول در رشته‌های آموزشی و رویکردهای پژوهشی" است.
وی افزود: امروز اگر بخواهیم از آموزش عالی در راستای یک هدف کمک بگیریم این هدف پیشرفت اقتصادی است.
مهم‌ترین و بزرگترین رشد کشور در حوزه علم و فناوری بوده است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در طول این ۴۰ سال کشور ما دائماً در تحریم اقتصادی بوده است ولی در همین ۴۰ سال توانسته‌ایم رشد کنیم و بیشترین پیشرفت را در حوزه آموزش عالی داشته‌ایم و می‌توانیم بگوییم مهم‌ترین و بزرگترین رشد کشور در حوزه علم و فناوری بوده است.
سرمایه انسانی توانمند، اصلی‌ترین منشا قدرت کشور است

وی تاکید کرد: به گواهی آمار و اطلاعات سرمایه انسانی توانمند اصلی‌ترین منبع و منشا قدرت کشور است و اگر عقب افتادگی‌هایی داریم در سایر حوزه‌هاست.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران افزود: در حوزه منابع انسانی کشور رشد معقول و منطقی داشته و امروز اگر صحبت از کیفیت می‌کنیم به این معناست که این منابع انسانی باید از کیفیت بهتری برخوردار باشد.
دکتر عاملی گفت: امروز باید بررسی کنیم بزرگ‌ترین چالش کشور در حوزه علم و فناوری چیست؟.
وی با طرح برخی از چالش‌های موجود افزود: آیا چالش امروز این است که تولید مقالات علمی دارای تناسب نیست؟ آیا چالش این است که تعداد فارغ التحصیلان متناسب نیست؟ آیا چالش ما این است که سهم تحصیلات تکمیلی از آموزش عالی کم است ؟ و ...
جهت‌گیری‌های مهم علم و فناوری باید در مسیر تقویت قدرت اقتصادی باشد

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: به نظر می‌رسد چالش ما این موارد نیست و چالش امروز ما این موضوع است که باید بپرسیم چرا ضرورت دارد جهت‌گیری‌های مهم علم و فناوری در مسیر تقویت قدرت اقتصادی باشد؟.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: این سوال از آن جهت اهمیت دارد که امروز قدرت‌ ملی اعم از قدرت سیاسی و فرهنگی به نوعی متاثر از قدرت اقتصادی است.
وی تاکید کرد: به استناد تمام آمار و اطلاعات و مشاهدات میدانی، بزرگترین چالش کشور، چالش ضعف بنیه اقتصادی است و متقابلا اصلاح این ضعف اقتصادی بزرگترین گام در مسیر توانمند شدن کشور است.
با توجه بیانیه گام دوم؛ اهمیت قدرت اقتصادی بیش‌ از پیش به چشم می‌خورد

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: با توجه به هدف تعیین شده در بیانیه گام دوم که تحقق تمدن نوین اسلامی است، اهمیت قدرت اقتصادی بیش‌از پیش به چشم می‌خورد.
وی افزود: بررسی ارتباط میان قدرت اقتصادی و سایر حوزه‌های قدرت مهم‌ترین موضوع حال حاضر کشور است و همه حوزه‌های قدرت و حتی قدرت تمدنی از قدرت اقتصادی تاثیر می‌پذیرد.
بزرگ‌ترین چالش حوزه علم و فناوری؛ عدم تناسب شغلی فارغ‌التحصیلان و نیازهای اساسی

دکتر عاملی در تشریح اهم مشکلات اقتصادی کشور از منظر آموزش عالی ادامه داد: عدم تناسب شغلی فارغ‌التحصیلان و نیازهای اساسی کشور و کاهش تناسب شغلی فارغ‌التحصیلان بزرگ‌ترین چالش اقتصادی کشور در حوزه علم و فناوری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به آمار اشتغال متناسب فارغ‌التحصیلان کشور گفت: این آمار نشان از عدم تناسب شغل و تحصیلات در بسیاری از رشته ها دارد و این نسبت بین ۷ تا ۷۰ درصد در نوسان است.

اقتصاد قوی عامل مهم نفوذ ناپذیری در کشور است

دکتر عاملی با اشاره به نقش قدرت اقتصادی در اقتدار کشور ادامه داد: اگر پیشرفت اقتصادی نداشته باشیم در حوزه فرهنگ، دین، اخلاق و... هم موفق نخواهیم بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: مقام معظم رهبری ده سال متوالی عنوان سال را اقتصادی اعلام کرده اند و این سئوال برای بعضی مطرح شده است که چرا مثلا عناوین سال ها؛ اخلاق، فرهنگ یا مثلا هنر اعلام نشده است که علت این موضوع را ایشان در محور سوم راهبردهای بیانیه دوم با صراحت بیان کرده اند.
اقتصاد قوی، نقطه‌ی قوّت و عامل مهمّ سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است
وی افزود: "اقتصاد یک نقطه‌ی کلیدیِ تعیین‌کننده است، اقتصاد قوی، نقطه‌قوّت و عامل مهمّ سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه‌ ضعف و زمینه‌‌ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تاکید کرد: فقر و غنا در مادّیّات و معنویّات بشر، اثر می گذارد و اقتصاد البتّه هدف جامعه‌ اسلامی نیست، امّا وسیله‌ای است که بدون آن نمی توان به هدف‌ها رسید.
وی افزود: تاکید بر تقویت اقتصاد مستقلّ کشور مبتنی‌ بر تولید انبوه و باکیفیّت، و توزیع عدالت‌محور، و مصرف به‌اندازه و بی‌اسراف، و مناسبات مدیریّتی خردمندانه است .

دکتر عاملی ادامه داد: اقتصاد قوی و توانا پیشرفت کشور را تقویت خواهد کرد و بالعکس ضعف اقتصادی ضعف کشور در همه حوزه‌ها را در پی خواهد داشت.
هدف گذاری آموزش عالی در رشته های جدید، پیشرفت همه جانبه و اقتصاد باشد

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: بر این اساس هدف گذاری آموزش عالی کشور در رشته های جدید و بازنگری رشته ها، پیشرفت همه جانبه و اقتصاد جمهوری اسلامی ایران باشد و نظام ممیز علم و دانش و نظام های رتبه بندی دانشگاه ها برای این مهم باید اهمیت قائل شود.

تخصص گرایی، یکی از مهم‌ترین عوام ایجاد عدالت است

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: ما راهی جز تخصص گرایی نداریم و یکی مهم‌ترین عوامل ایجاد عدالت نیز تخصص گرایی است که از این مسیر دانش مبنا شدن کارها و مسئولیت ها بصورت فراگیرتری تحقق پیدا خواهد کرد.

تنها راه کاهش فساد؛ کاهش فرآیند دیوان سالاری
وی با تاکید بر لزوم ایجاد دولت هوشمند افزود: تقویت دولت هوشمند و کاهش فرآیند در دیوان سالاری کشور تنها راه کاهش فساد است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: باید با کاهش دیوان سالاری و افزایش اعتماد به مردم، هزینه های این اعتماد را بپذیریم که نتیجه آن افزایش اعتماد مردم به دولت و نظام است.
وی تشریح کرد: به میزانی که فرایندها اداری افزایش پیدا کند به همان میزان در معرض خطر فساد و خستگی اجتماعی قرار می گیریم.
دکتر عاملی گفت: تحول در سازمان‌ها و نهادهای آموزش عالی که در نقشه جامع علمی کشور هم مورد تاکید قرار گرفته باید بیشتر مورد توجه باشد.
وی افزود: تحول شبکه‌ای و ظهور نظام به‌هم‌پیوسته سرمایه انسانی علم و فنآوری، ارزش‌افزوده یکپارچه در شبکه علمی ایجاد می کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ما وارد عصر الگوریتم شده ایم و معنای آن ظرفیت پیدا شدن برای عقلانیت نظام مند است چرا که عقلانیت نظام مند هوشمند، اراده های ما را برای رسیدن به جامعه اسلامی مطلوب امکان پذیر می کند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: مهم‌ترین تحول توسعه‌ای در جهان معاصر تحول در حوزه ارتباطات و ظهور فناوری‌های جدید داده مبنا در بستر دیجیتال است.

تا سال ۲۰۲۵ حدود ۷۰ درصد از مشاغل فعلی از بین خواهند رفت

وی افزود: بر اساس برخی آمارها تا سال ۲۰۲۵ حدود ۷۰ درصد از مشاغل فعلی از بین خواهند رفت و متقابلا مشاغل جدید و نوینی ایجاد خواهد شد که بر بستر فنآوری های جدید است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: در واقع نظام هوشمند و برنامه ای جدید جای مشاغل دستی و مشاغل مبتنی بر کار آنالوگ را می گیرد.
برای آموزش در زمینه‌های نوپدید، برنامه‌ای نداریم

دکتر عاملی تاکید کرد: متاسفانه نظام آموزش عالی در این زمینه چندان موفق نبوده و ما برای آموزش در این زمینه‌های نوپدید که حاصل فناوری‌های نوین هستند، برنامه‌ای فراگیر و نظام مند نداریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: متاسفانه صنعت کشور هم در حوزه ایجاد مشاغل جدید حاصل از ترکیب فناوری‌های مختلف عقب افتاده است و با ورود به صنعت ۴ نیازمند تحول در نظام صنعتی کشور نیز هستیم.
کشور توانایی بالقوه برای یک جهش علمی و فناوری بزرگ کیفی را دارد

دکتر عاملی گفت: خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران امروز دارای ثبات است، سهم تولید علم ایران حدود ۲/۶ درصد علم جهان است و نزدیک به ۱۴ میلیون فارغ‌التحصیل داریم و این آمار نشان می‌دهد کشور توانایی بالقوه برای یک جهش علمی و فناوری بزرگ کیفی را دارد.
رونق تولید هم نیازمند یک کار تحولی است
وی افزود: البته استفاده از این توانمندی‌ها محتاج یک تحول هوشمند در جامعه علمی کشور است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: بر اساس یک سلسله نشست‌های مشورتی با وزیر محترم علوم؛ تحقیقات و فناوری و وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بعضی از روسای دانشگاه ها در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ظرفیت ها و چالش های علم و فنآوری مورد بحث قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: مولفه مهمی مانند توسعه رشته‌های آموزشی با توجه به نیازهای کشور و متناسب با آمایش آموزش عالی، اثربخشی به مقالات در حل مسائل و مشکلات کشور در چارچوب نقشه جامع علمی کشور، توجه به اصالت علم و تولید محصولات فناورانه؛ به عنوان راه حل مشکلات نظام علم و فناوری کشور مورد اشاره قرار گرفته است.
وی گفت: بسط عدالت آموزشی، افزایش ثبت اختراعات، ایجاد کسب‌وکارهای دانش‌بنیان نیز از سایر موارد مورد اشاره در طرح مذکور است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: نتیجه توجه به امور کیفی ذکر شده؛ باید استقلال علمی، مرجعیت علمی، حرکت در مرزهای دانش و تسلط بر دانش‌های بنیادین، بالفعل شدن ظرفیت‌های انسانی  جمهوری اسلامی ایران باشد.
وی در تشریح موضوع مرجعیت علمی تاکید کرد: بر اساس همین راهبرد و با توجه به تصویر مطلوب علم در ایران از نظر رهبر معظم انقلاب «مدظله العالی» قدرت و توانش خلاقانه  تولیدات علمی ایران به گونه ای باید باشد که هر محقق و دانشمندی برای رسیدن به دانش ایرانی و دستاوردهای علمی ایران به یادگیری زبان فارسی متمایل شود که به طور حتم این ظرفیت در علم و اندیشه ایرانی فراهم است.
نظام تعلیم و تربیت و آموزش عالی افراد توانمند در سطح جهانی را تربیت کرده است

دکتر عاملی با اشاره به توانمندی‌های جامعه علمی کشور افزود: ممکن است انتقاداتی به نظام تعلیم و تربیت و آموزش عالی کشور داشته باشیم اما همین نظام تعلیم و تربیت و آموزش عالی توانسته‌ افراد توانمندی را تربیت کنند که در سطح جهانی درخشیده‌اند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با طرح سوال در مورد چرایی ضرورت جهت‌گیری علمی کشور در مسیر تقویت قدرت اقتصادی کشور گفت: اگر این اتفاق حادث شود می‌توانیم کشور را از سخت‌ترین شرایط تحریم عبور دهیم.
حدود ۹۵ درصد داروی مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود

دکتر عاملی تاکید کرد: البته در این زمینه کارهای بزرگی شده و به عنوان مثال کشور ما بر اثر تحریم دارویی تحمیل شده مانند سایر کشورها دچار خسارت نشد، چرا که حدود ۹۵ درصد داروی مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود.
وی اضافه کرد: ما به لطف سرمایه گذاری های صورت گرفته در همه حوزه اساسی نیازهای کشور مثل غذا، سلامت، امنیت، مسکن و درمان قدرتمند هستیم و نیازمند افزایش توان خود در این زمینه ها هستیم.
امروز پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی تولید رفتار می کنند

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشریح نقش فضای دیجیتال در تحولات اجتماعی افزود: امروز پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی تولید رفتار می کنند و متاسفانه این پلتفرم‌ها ارزش‌های فرهنگی غرب را در جامعه ما ترویج می دهند.
دکتر عاملی ادامه داد: بر همین اساس به یک نرم‌افزار و پلتفرم پیام‌رسان بومی متناسب با فرهنگ اسلامی و ایرانی نیاز داریم.
نظام ارزش‌گذاری دانشگاه‌ها باید به رشته‌های جدید اهمیت بیشتری بدهد

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: فضای مجازی از ظرفیت بهره‌وری متمایل به بی‌نهایت برخوردار است و اگر بهره‌وری به بی‌نهایت میل کند؛ سود هم به سمت بی‌نهایت گرایش پیدا خواهد کرد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی در پایان نیز گفت: نظام ارزش‌گذاری دانشگاه‌ها باید به رشته‌های جدید اهمیت بیشتری بدهد و یک نظام یکپارچه مبتنی بر آموزش، پژوهش و نظام‌های حمایتی و تشویقی تحول نظام آموزش عالی برای حرکت به سمت رشته‌های جدید و معطوف به حل مسائل اساسی کشور و تقویت توان اقتصادی و اقتصاد مقاومتی را فراهم آورد.