در سال‌هایی نچندان دور زمانی که صحبت از پرینت به میان می‌آمد تنها تفکر چاپ مطلب یا نوشته‌ای روی کاغذ یا چاپ طرحی روی یک شی در ذهن تداعی می‌شد و گمان نمی‌رفت تا علم انسان در عرصه دیجیتال و فناوری تا بدانجا پیشرفت کند که تولید محصولات و حتی تهیه مواد غذایی و پیچیده‌ترین محصولات مکانیکی نیز با استفاده از دستگاه‍‍‌های پرینتر چند بعدی صورت پذیرد.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اما روند پیشرفت این حوزه در سال‌های اخیر به گونه‌ای رقم خورده است که انتتظار می‎رود که پرینترهای سه بُعدی به طور قابل توجهی تولید و الگوهای تجاری را تغییر دهد.

با استفاده از نرم‌افزارهای فرآیند چاپ، پرینترهای سه بعدی این امکان را فراهم می‌آورند که اقلام در هر مکان و زمانی تولید شوند. پرینترهای سه بعدی جایگزین روش قدیمی برش، خرد کردن و اتصال دوباره فلزات و پلاستیک است. این فناوری، بر تجارت بین‎الملل تاثیر خواهد گذاشت و منجر به توسعه صادرات طرح‎ها و نرم‎افزارهای مربوط به آن شده و محصولات فیزیکی نهایی کمتر صادر خواهند شد.

امروزه برخی از کشورهای درحال توسعه از پرینترهای سه بعدی در تولید استفاده می‎کنند. به‌عنوان مثال در هند، بزرگترین سازنده موتورسیکلت، شرکت هیرو موتوکورپ  از پرینترهای سه بعدی، ربات‌ها و مخازن کامپیوتری برای ساخت ۷ میلیون موتور سیکلت در سال در سه کارخانه استفاده می‌کند و امیدوار است تا سال ۲۰۲۰ تا ۲۰ بازار جهانی توسعه یابد. همچنین در جمهوری تانزانیا نیز از بطری‎های بازیافتی پلاستیکی به‌عنوان مواد چاپی برای پرینترهایی سه بعدی استفاده می‌شود.

مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد پرینترهای سه بعدی قادر خواهند بود سود اقتصادی سالانه تولیدات صنایع را تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار افزایش دهند. این فناوری این پتانسیل را دارد که هزینه‎های مواد را کاهش داده، سرعت نمونه‎سازی را تسریع بخشیده و زنجیره عرضه را کوتاه نماید. چاپ سه بعدی قطعات و مونتاژ نهایی آن‎ها، زمان و هزینه مربوط به حمل‌ونقل، توزیع و مدیریت موجودی را حذف می‌کند. ساخت نمونه اولیه سریع و کم هزینه می‎تواند سرعت فرآیند نوآوری را سرعت بخشیده و از تولید محصول همزمان با تقاضا برای زمانی که تقاضا کم یا منحصر است، پشتیبانی کند.

این فناوری با چالش‎هایی نیز همراه است؛ اول آنکه برای استفاده از مزیت‎های پرینترهای سه بعدی، کشورها باید آموزش‎های مناسب در زمینه علمی، فناوری، مهندسی و ریاضیات را فراهم آورند. دوم اینکه چاپ سه بعدی ممکن است تولید سنتی را مختل کند و تقاضا برای کارگران را در کشورهای با صنایع تولیدی قوی کاهش دهد.

سوم، چاپ سه بعدی ممکن است مسائل مربوط به حقوق کپی رایت، طرحهای صنعتی، علائم تجاری و اختراعات را افزایش دهد. همچنین این سوال وجود دارد که سطح حقوق مالکیت معنوی چه میزان باشد تا نوآوری نیز از بین نرود. چهارم، عدم وجود استانداردهای صنعتی است: استانداردهای محصول یا استانداردهای ایمنی و استاندارد برای مواد و روش‎های تست برای محصولات پرینترهای سه بعدی وجود ندارد. پنجم نگرانی حاصل از اثرات زیست‌محیطی پرینترهای سه بعدی است و خطرات اینکه این پرینترها را می‎توان برای تولید سلاح گرم استفاده کرد. با تکامل صنایع، این مسائل و موضوعات دیگر می‌تواند محصولات تولید شده از پرینترهای سه بعدی را برای مصرف‎کنندگان غیرایمن نشان دهد و در نتیجه ممکن است مصرف آن‎ها را کاهش دهد.

*کارشناس حوزه اقتصاد دیجیتال

پایان پیام/۲۶