مصاحبه با دکتر رضا جاویدی صباغیان عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری درخصوص فرصت مطالعاتی خارج از کشور ایشان در دانشگاه ایالتی میشیگان ( Michigan State University ) کشور آمریکا و فرصت تحقیقاتی داخل کشور در شرکت آب منطقه‌ای استان خراسان رضوی وابسته به شرکت مدیریت منابع آب در وزارت نیرو .

* با سلام و تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، لطفاٌ معرفی کوتاهی از خود و سوابق تحصیلی خود داشته باشید.

سلام. من هم متقابلاً از جنابعالی بابت برنامه‌ریزی و تدارک این مصاحبه ان‌شاالله مفید سپاسگزارم. رضا جاویدی صباغیان هستم و در حال حاضر استادیار گروه مهندسی عمران-گرایش مدیریت منابع آب دانشگاه حکیم سبزواری. اینجانب در مقطع تحصیلی دبیرستان، به دلیل علاقه و استعداد در زمینه رشته ریاضی، در آزمون المپیاد ریاضی سال ۱۳۷۷ در بین منتخبین استان خراسان بزرگ قرار گرفته و به آزمون مرحله کشوری راه یافتم. در ادامه راه تحصیلی‌ام به دلیل علایق پژوهشی در مرحله تحصیلات تکمیلی، به دلیل نیاز کشور به مدیریت و برنامه‌ریزی تامین آب و نیز علاقه به تحصیلات تکمیلی در رشته مهندسی عمران-گرایش مهندسی آب، در سال ۱۳۸۵ در آزمون کارشناسی‌ارشد در گرایش مهندسی آب-هیدرولیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تهران پذیرفته شدم و پس از گذراندن بخشی از دوره کارشناسی‌ارشدم در این دانشگاه و نیز ادامه تحصیل در دانشگاه فردوسی مشهد در گرایش آب و هیدرولیک در زمینه مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع آب، پایان‌نامه خودم را با درجه عالی و نمره ۵۰/۱۹ دفاع نمودم. این‌جانب در سال ۱۳۸۹ پس از کسب رتبه سوم آزمون ورودی مقطع دکتری تخصصی، در گرایش آب و هیدرولیک دانشگاه فردوسی مشهد پذیرفته شدم و این دوره را نیز با موفقیت و کسب معدل الف و دفاع پایان‌نامه با درجه عالی و نمره ۸۵/۱۹ به اتمام رسانده و از دوره دکتری تخصصی مهندسی عمران-گرایش آب و هیدرولیک در دانشگاه فردوسی مشهد دانش‌آموخته گردیدم. تخصص اصلی بنده مهندسی مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب است. در دوره دکتری جهت تکمیل مطالعات تحلیلی مرتبط با پروژه دکتری خود در زمینه مدل‌سازی حوضه‌های آبریز به منظور تامین بهینه آب و پیش‌بینی براساس مدل‌های تغییرات اقلیم، یک دوره ۶ ماهه فرصت مطالعاتی خارج از کشور را در دپارتمان مهندسی کشاورزی و بیوسیستم دانشگاه ایالتی میشیگان آمریکا (Michigan State University) که یکی از بزرگترین و معتبرترین دپارتمان‌های مهندسی مدیریت منابع آب و مهندسی کشاورزی در سطح بین‌المللی است، گذراندم. از ابتدای سال تحصیلی ۹۷-۹۶ نیز با حسن اعتماد همکاران ارجمندم در گروه مهندسی عمران دانشگاه حکیم سبزواری و دانشکده فنی و مهندسی و همچنین مسوولین محترم دانشگاه به عنوان عضو هیات علمی گرایش مهندسی مدیریت منابع آب در این دانشگاه مشغول به فعالیت شده‌ام. همچنین در راستای تعامل کاربردی دانشگاه با صنعت، در این دوره عضویت هیات علمی خودم در دانشگاه حکیم سبزواری در تابستان ۱۳۹۷، یک فرصت تحقیقاتی ۳ ماهه داخل کشور را نیز در شرکت آب منطقه‌ای استان خراسان رضوی وابسته به شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو سپری کردم.

* با توجه به گذراندن فرصت مطالعاتی در خارج از کشور و نیز فرصت تحقیقاتی در داخل کشور، لطفاً درباره این فرصت‌ها، کشور و دانشگاه، مباحث مطرح‌شده، اساتید همکار و نتایج بدست‌آمده توضیح دهید؟

این‌جانب در بهار سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴ میلادی) به دعوت آقای دکتر امیرپویان نژادهاشمی، دانشیار گروه مهندسی کشاورزی دانشگاه ایالتی میشیگان (Michigan State University)، جهت گذراندن دوره فرصت مطالعاتی دوره دکتری تخصصی خودم سفری به کشور آمریکا، ایالت میشیگان، شهر ایست لنسینگ (East Lansing) داشتم. با توجه به کاربرد فراوان تامین بهینه آب در حوضه‌های آبریز بر مبنای اهداف توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی و زیست‌محیطی به خصوص در شرایط عدم‌قطعیت‌های مربوط به تغییرات اقلیم و بارش، موضوع اصلی مورد بحث در این دوره فرصت مطالعاتی مدل‌سازی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی حوضه‌های آبریز کشف‌رود و قره‌قوم بر مبنای تحلیل عدم‌قطعیت‌های حاصل از تغییرات هواشناسی و اقلیمی و در شرایط ارزیابی ریسک تصمیم‌گیری و همچنین انتخاب الگوی بهینه کشت در حوضه آبریز Saginaw در ایالت میشیگان بود. این دوره پژوهشی بسیار مفید و ارزشمند با انتشار یک مقاله JCR در ژورنال معتبر Q۱  تحت عنوان Journal of Environmental Management و نیز یک مقاله علمی‌-پژوهشی در مجله تحقیقات منابع آب ایران (جزء ۱۰ نشریه برتر فنی و مهندس کشور) و همچنین سه مقاله کنفراسی در کشورهای آمریکا و آلمان همراه بود. شایان ذکر است که همچنین این‌جانب در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) در شمار پژوهشگران برگزیده در سطح بین‌المللی از سوی جامعه جهانی تصمیم‌گیری چندمعیاره انتخاب شده و موفق به دریافت کمک‌هزینه برای شرکت در دوازدهمین رویداد جهانی MCDA/M Summer School در کشور برزیل گردیدم. همچنین در دوره عضویت هیات علمی در دانشگاه حکیم سبزواری، در تابستان گذشته (تابستان ۱۳۹۷) به دعوت شرکت آب منطقه‌ای استان خراسان رضوی وابسته به شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو، در قالب پروژه توسعه مدل حکمرانی پایدار آب برای مدیریت حوضه آبریز و انتخاب سناریوی بهینه تامین آب بر مبنای حل تعارضات میان ذی‌نفعان و بهره‌برداران آب برای حوضه آبریز کشف‌رود در ایران همکاری‌های پژوهشی خودم را ادامه دادم. از نتایج این پژوهش‌ها، چاپ فصل کتاب تحت عنوان ” Selection of the Best Water Supply Scenario for Urban Demand based on the Risk Analysis in Decision-Making Model ” در کتاب Green Energy and Technology; New Trends in Urban Drainage Modelling توسط انتشارات Springer ، ارائه مقاله به صورت سخنرانی در کنفرانس معتبر بین‌المللی IAHR به دعوت دانشگاه ترنتو (University of Trento) در کشور ایتالیا و نیز دو مقاله در کنفرانس مدیریت منابع آب دانشگاه یزد و کنفرانس حکمرانی دانشگاه صنعتی شریف می‌باشد. همچنین این پژوهش به صورت سایر مقالات که در حال حاضر مشغول به نگارش آن‌ها نیز هستم، ادامه دارد و در حال انجام است. چرا که این نگاه جدید و جامع، امکان حل بهینه مسائل چندمتغیره مدیریت و برنامه‌ریزی آب و کشاورزی و محیط‌زیست را که با عدم‌قطعیت‌های متعدد نیز همراه می‌باشند، ارتقاء می‌بخشد. لازم به ذکر است در این راستا، همچنین تلاش در انعقاد قراردادهای طرح‌های پژوهشی ارتباط دانشگاه با صنعت که اعتقاد راسخ بنده می‌باشد و در اولویت دانشگاه حکیم سبزواری نیز می‌باشد، در جریان است.

* لزوم استفاده اساتید دانشگاه از فرصت‌های تحقیقاتی خارج از کشور و نیز داخل کشور را چگونه تبیین می‌کنید؟

امروزه با توجه به محدودیت منابع مالی دانشگاه‌ها و صنایع داخلی، لزوم تمرکز بر کسب تجربیات بین‌المللی و استفاده از امکانات آن‌ها برای پیشبرد کیفی تحقیقات و حتی اخذ گرنت‌ها و کمک‌هزینه‌های بین‌المللی جهت ارزآوری به کشور بر کسی پوشیده نیست. از طرفی تامین نیازهای پژوهشی و کاربردی صنایع در داخل کشور توسط دانشگاه‌ها برای حل مشکلات و معضلات صنایع داخل کشورمان، نیز در اولویت می‌باشند. بنابراین فرصت‌های مطالعاتی بین‌المللی می‌توانند با کسب تجربیات بین‌المللی توام با اخذ گرنت‌ها و ارزآوری به داخل کشور توسط اعضای محترم هیات علمی در دانشگاه‌های کشورمان همراه باشد و قطعاً این تجربیات می‌تواند در حل مسائل داخل کشور در قالب فرصت‌های تحقیقاتی داخلی همراه باشد که قطعاً منجر به عقد قراردادهای طرح‌های پژوهشی و ارتباط با صنعت در این زمینه خواهد شد. این‌جانب نیز تلاش داشته و دارم تا از هر دوی این فرصت‌ها استفاده بهینه کرده تا این بهره‌وری را برای دانشگاه و کشورم به ارمغان بیاورم. بنابراین همانطور که از نام این فرصت‌ها نیز بر می‌آید، فرصت‌های مطالعاتی خارج و داخل کشور واقعاً یک فرصت مناسب هستند برای مطالعه کردن، تجربه نمودن و دانش‌افزایی علاوه بر کسب منابع مالی خوب جهت پیش‌برد تحقیقات که باید آن‌ها را مغتنم شمرد. خصوصاً فرصت‌های کوتاه‌مدت که موجب استفاده بهینه از دوران تعطیلات آموزشی در دانشگاه نیز می‌شوند. اگرچه در کنار فرصتی که این دوره‌ها جهت تمرکز بر پروژه‌های تحقیقاتی در اختیار می‌گذراند، آشنایی با پژوهشگران، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح بین‌المللی و ملی مولّد ایده‌هایی نوین جهت ارتباطات آینده و استفاده در پژوهش‌های آتی هستند و به نوبه خود موجب افزایش کیفیت پژوهش‌ها و در نتیجه‌ی آن افزایش اعتماد به نفس پژوهشگران داخلی شده که بسیار ارزشمند است.

* چه پیشنهاداتی جهت ارتقای پژوهش در دانشگاه دارید؟

همان‌طور که مستحضر هستید، تغییرات اخیر نرخ ارز مشکلات متعددی در زمینه‌ی انجام فرصت‌های مطالعاتی کوتاه‌مدت ایجاد کرده است. چرا که دریافت گرنت‌های بین‌المللی برای پژوهش‌های کوتاه‌مدت به مراتب دشوارتر از دوره‌های طولانی‌مدت بوده و در بسیاری اوقات نیاز به استفاده از منابع داخلی جهت انجام آن‌ها می‌باشد. لذا ضمن سپاس و قدردانی از مسوولین محترم دانشگاه در بخش‌های مختلف جهت برقراری گرنت‌های پژوهشی جهت انجام دوره‌های کوتاه‌مدت خارج از کشور که به حق نیز در زمینه ارتقاء پژوهش در فضای دانشگاه دلسوزانه و راه‌گشا نیز می‌باشد، پیشنهاد می‌شود ساز و کارهایی جهت اختصاص گرنت داخلی به صورت ارزی داشته باشند تا این گرنت مستقل از تغییرات نرخ ارز باشد. همچنین اختصاص گرنت به فرصت‌های داخل کشور می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد و در واقع هزینه‌‌ای است که می‌تواند انعقاد قراردادهای ارتباط با صنعت توسط اعضای محترم هیات علمی و درآمدزایی حاصل از اتمام این طرح‌ها را برای اساتید و نیز دانشگاه به همراه داشته باشد. یکی دیگر از مشکلات جدی در زمینه‌ی دریافت گرنت‌های بین‌المللی، چه در زمینه فرصت‌های مطالعاتی خارج از کشور و چه در زمینه کنفرانس‌های معتبر بین‌المللی، عدم اتصال شبکه‌ی بانکی کشورمان یا در برخی مواقع اتصال ناقص آن به شبکه بانکی بین‌المللی است که انتظار می‌رود با ایجاد مسیری امن، این مهم برای پژوهشگران، متخصصین و اساتید داخلی، تسهیل گردد. همچنین پیشنهاد می‌گردد با توجه به ساز و کار بسیاری از گرنت‌های بین‌المللی، امکان استفاده از فرصت‌های مطالعاتی طولانی‌مدت (فرصت‌هایی با دوره‌ی یک تا حدود ۲ سال) بیش از پیش برای محققین داخلی فراهم شود. چرا که بسیاری از تحقیقات مستلزم حضور اساتید و پژوهش‌گران بیش از مدت معمول فرصت‌های مطالعاتی کوتاه‌مدت شش‌ماهه هستند.

* حرف پایانی

در پایان از جنابعالی که با صبر و دقت به این گفتگو گوش جان سپردید و قطعاً درخواست‌ها و پیشنهادات ما را به اطلاع مسوولین محترم ذی‌ربط در دانشگاه می‌رسانید؛ صمیمانه سپاسگزارم. در کنار بحث فرصت مطالعاتی که دغدغه‌ها و پیشنهادات مربوط به آن پیش‌تر نیز توسط همکاران ارجمندم بیان شده است، یکی از مواردی که برخی از اساتید و محققان دانشگاه حکیم سبزواری با آن روبه‌رو هستند، بعضاً فضای اندک آموزشی و تحقیقاتی و در بسیاری از موارد امکانات محدود پژوهشی است. به‌طوری‌که علاوه بر جلسات با نمایندگان صنعت، به دلیل کمبود فضای آموزشی، حتی برخی کلاس‌ها و جلسات دوره‌ی کارشناسی‌ارشد نیز در اتاق اساتید برگزار می‌شود. همچنین با توجه به استفاده از محاسبات و تحلیل‌های عددی و یا کارهای آزمایشگاهی توسط اساتید محترم دانشکده فنی و مهندسی، نیاز به وجود سیستم‌های پردازش‌گر تحلیلی پیشرفته و نیز فضا و تجهیزات آزمایشگاهی به شدت محسوس می‌باشد. لذا در این راستا از مسوولین محترم مربوطه در دانشگاه علی‌رغم درک مشکلات و دغدغه‌های این عزیزان، صمیمانه تقاضا دارم این مسائل مهم را به بهترین شکل که صلاح می‌دانند حل و مرتفع نمایند. چرا که ارتقای هر دانشگاه در گروی فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و صنعتی اساتید و محققان آن دانشگاه است، و اولین شرط انجام پژوهش‌های مفید کاربردی و پژوهشی با کیفیت و حائز اهمیت، داشتن مکانی مناسب جهت تمرکز و انجام آن است.