.

به گزارش خبرنگار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، روح الله شیرازی رییس پژوهشکده مردم شناسی این مطلب را در «شانزدهمین گردهمایی باستان شناسی ایران » مطرح کرد و گفت :سرزمین دیرپا و کهن سال ایران به عنوان یکی از کانون های مهم تمدن بشری و نیز برخوردار از شمار عظیم محوطه های باستانی همواره مورد توجه دانش پژوهان و متخصصین باستان شناسی و علوم وابسته به آن بوده است.
او با بیان اینکه در یک قرن گذشته به یمن رهیافت های باستان  شناسانه، برگ های زرین و پرافتخار بی شماری بر سرگذشت نامه ایرانیان افزوده شده است تصریح کرد : هرچند دانش باستان شناسی در مقایسه با سایر علوم بومی در ایران رشته ای جوان و نو نهال به شمار می آید، اما راه تعالی و کمال را بسیار پرشتاب سپری کرده و اکنون درختی تناور و پر ثمر شده است.
به گفته این باستان شناس ، چند نسل است که باستان شناسان ایرانی گام در این وادی پر فراز و نشیب برمی دارند و همواره دغدغه همه آنها این بوده که با وسواس و دقت فراوان برگ های کتاب ارزشمند تاریخ تطور انسان و جوامع انسانی را از دل خاک این مرز و بوم بیرون کشند و در معرض دید و قضاوت پژوهشگران قرار دهند.
شیرازی با بیان اینکه در این میان برگزاری نشست های علمی و تخصصی باستان شناسی همیشه فرصتی بوده است که زمینه تضارب افکار و اندیشه ها را در میان پژوهشگران باستان شناس فراهم می آورده است افزود : این امر خجسته خود منجر به شکوفاتر شدن اندیشه ها و رهیافت های نوین در حوزه باستان شناسی شده است.
او گفت : واقعیت این است که آشنایی با روش ها و کاربردِ تکنیک های جدید باستان شناسانه، که از قضا در این روزگار توسعه و تکامل آنها آهنگی پرشتاب یافته است، باعث می شود تا دست آوردهای حوزه باستان شناسی پربارتر و غنی تر گردد.
وی با بیان اینکه ابتکار برگزاری گردهمایی های سالانه باستان شناسی در ایران نزدیک به نیم قرن قدمت دارد تصریح کرد : از نخستین گردهمایی باستان شناسی ایران که در سال ۱۳۵۱ خورشیدی به همت و کوشش فیروز باقرزاده برگزار شد تاکنون، این رخداد بزرگ علمی همواره فرصتی بوده که آخرین دست آوردهای پژوهش های باستان شناسی در دسترس باستان شناسان ایران و جهان قرار گیرد.
شیرازی با اشاره به این نکته که شانزدهمین گردهمایی سالانه  باستان شناسی با تاخیری یک ساله برگزار می شود گفت : در حقیقت، پژوهشکده باستان شناسی می باید در سال جاری هفدهمین همایش سالانه را برگزار می کرد  اما به دلایلی که سخن در باره  آن را در این جا مجالی نیست، این امر میسر نشد و رسم و سنت معمول در برپایی گردهمایی سالانه در سال ۱۳۹۶ به تعویق افتاد.
او اظهار داشت: هرچند چشم انداز سال ۱۳۹۷ نیز برای به انجام رسانیدن گردهمایی روشن نبود، با وجود این پژوهشکده باستان شناسی مصمم شد تا علی رغم دشواری های پیش رو، شانزدهمین گردهمایی را برگزار کند ؛ دلیل اصلی این تصمیم آن بود که تاخیر مکرر در برگزاری گردهمایی های سالانه همواره خیل بزرگی از مشتاقان و علاقه مندان باستان شناسی را از دست یابی به آخرین اطلاعات و داده های کاوش و سایر فعالیت های میدانی محروم می کرد.
شیرازی گفت :پژوهشکده باستان شناسی به عنوان رکن اصلی باستان  شناسی کشور در تلاش است تا برای دست یابی به افقی روشن و امیدبخش در قلمرو باستان شناسی چالش های پیش رو را بر طرف کند .
رییس پژوهشکده باستان شناسی با بیان اینکه  در حال حاضر مهم ترین چالش های باستان شناسی را می توان در سه حوزه آموزش، پژوهش و مطالعات اضطراری (نجات بخشی) دسته بندی کرد تصریح کرد : غلبه بر چالش های آموزشی باستان شناسی بی تردید با همکاری و همراهی مراکز دانشگاهی امکان پذیر است.
او گفت : به رغم سابقه نزدیک به هشتاد ساله  امر آموزش باستان شناسی در ایران و نیز تعدد گروه های آموزشی باستان شناسی دانشگاهی در سراسر کشور، رهیافت های نوین هنوز آن چنان که باید در باستان شناسی ایران مرسوم نشده است.
او اظهار داشت : خوشبختانه از حدود دو دهه پیش گام های قابل ستایشی در این زمینه  برداشته شده است، اما واقعیت این است که تا رسیدن به جایگاه شایسته و بایسته فاصله  زیادی است.
به گفته این باستان شناس ، ورود دانش های میان رشته ای در مباحث آموزشی و سرفصل های درسی دانشجویان، آشنا کردن آنان با رهیافت های نظری نوین باستان شناسی، آموزش ابزارهای بروز و کارآمد در مستندنگاری های رقومی از جمله گام هایی است که می تواند به بروز رسانی و بر طرف کردن اینگونه چالش ها در باستان شناسی یاری رساند.
شیرازی با بیان اینکه بخش دیگری از چالش های در ارتباط با فعالیت های میدانی و پژوهشی در دو سال اخیر برنامه-های بررسی و کاوش های اضطراری بوده که در محدوده  طرح های عمرانی به اجرا در آمده ایران را کشوری دانست  که برنامه های توسعه محور و عمرانی در جای جای آن در حال اجرا است و گفت : انجام پروژه های عمرانی در کشوری همچون ایران که دارای تاریخی چند هزار ساله و غنای تاریخی و فرهنگی فراوان است باید همواره با در نظر داشتن ملاحظات میراث فرهنگی همراه باشد.
او گفت : خوشبختانه، الزام دستگاه های اجرایی به تهیه پیوست فرهنگی در هر پروژه گام موثری در این زمینه است و باید به فال نیک گرفته شود و انجام کاوش های باستان شناسی اضطراری در برخی از این محوطه ها داده های ارزشمندی را در باره  روند تطور فرهنگی در بخش های مختلف کشور فراهم آورده است.
او به عنوان نمونه به کاوش های اضطراری در برخی از محوطه موجود در حاشیه سد سیلوه در آذربایجان غربی اشاره کرد که دست آوردهای آن در این همایش عرضه می شود و تصریح کرد : بی تردید، انتشار نتایج کاوش های اضطراری در محدوده پروژه های عمرانی به ثبت و شناخت جنبه های مهمی از فرهنگ و تمدن ایران زمین خواهد انجامید.
وی افزود :مجموعه  گزارش های کوتاهی که در دو مجلد به علاقه مندان و دانش پژوهان باستان شناسی در این گردهمایی ارائه می شود، بازتابی از فعالیت های میدانی است که در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ انجام شده است.
او با بیان اینکه در سال ۱۳۹۵ خورشیدی ۱۳۸ مجوز و در سال بعد ۱۳۳ مجوز فعالیت میدانی اعم از بررسی، کاوش و برنامه های مستندنگاری صادر شده افزود : مایه مباهات است که دو مجلد گزارش های کوتاه شانزدهمین گردهمایی سالانه  ایران می تواند تصویری جامع از وضعیت مطالعات باستان شناسی در ایران را نشان دهد.
شیرازی با اشاره به فعالیت های پژوهشکده  باستان شناسی گفت : جدای از برنامه های متعدد تعیین عرصه و پیشنهاد حریم که تعداد آنها در مجموع به ۸۶ مورد می رسد، بررسی های باستانشناسی (۶۰ مجوز بررسی) بخش قابل توجهی از فعالیت های پژوهشی را به خود اختصاص می دهد.
او با بیان اینکه انجام بررسی های باستان شناسی از اهمیتی دوگانه برخوردار است تصریح کرد : این بررسی ها علاوه بر شناسایی محوطه ها و آثار ناشناخته باستانی کشور، منجر به تکمیل نقشه باستان شناسی می شود که دیربازی است همت متولیان میراث فرهنگی مصروف آن شده است.
شیرازی  کاوش های باستان شناسی را از دیگر برنامه های میدانی اعلام کرد  که در دو سال اخیر به مرحله اجرا در آمده است و گفت : اجرای برنامه مطالعات باستان¬شناختی در قالب هیئت های مشترک از دیگر برنامه های علمی بوده که در دو سال اخیر تداوم یافته است.
وی با اشاره به این نکته که نقشه باستان شناسی ایران از مهترین سرمایه‌های میراث فرهنگی کشور است تصریح کرد : در طی بیش از ۴ دهه تلاش و جدیت برای تکمیل این نقشه ده‌ها برنامه بررسی و شناسایی اجرا شده که پهنه سرزمین ایران را پوشش می‌دهد.
او گفت :در طی این سال‌ها از روش های متفاوتی برای تکمیل نقشه باستان‌شناسی استفاده شده که بسته به تجهیزات روز و کارآمدی روش مفید بوده است و برنامه تکمیل نقشه باستان‌شناسی با اهداف بلند مدت تدوین شده و با حمایت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با گام‌های بلند، آهسته و پیوسته پیش می رود.
وی اظها رداشت : امروز به لطف بهره برداری از فن‌آوری‌های مدرن می توان رویکردهای نوینی را در این زمینه به کار گرفت که از آن جمله می توان به سامانه تحت وب نقشه باستان‌شناسی با بیشترین کیفیت و امکان بهره‌برداری اشاره کرد .
شیرازی گفت : در فاصله  سال‌های۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ تا به امروز برنامه‌های نقشه‌باستان شناسی ایران با تکمیل ورود اطلاعات مکانی و اطلاعات توصیفی، به روز رسانی نقشه پایه، اجرای کارگاه های آموزشی، بررسی درخواست‌های بررسی و شناسایی، تعیین عرصه و حریم و کاوش به صورت کامل و پیوسته انجام شده است.
او افزود : بر این آگاهیم که با توجه به ظرفیت‌های موجود و تجربیات گذشته هنوز کاستی‌هایی در این زمینه وجود دارد  اما برطرف کردن آنها جز با یاری باستان‌شناسان، همکاری استان‌ها و تجهیز نقشه باستان شناسی میسر نخواهد شد.
او  مهمترین دست آورد نقشه باستان‌شناسی در دو سال گذشته را تدوین و به روز رسانی سامانه نقشه باستان‌شناسی مناسب با حداکثر توان بهره‌برداری فنی و با تعریف بالاترین سطح امنیت و دسترسی سرور دانست و ابرازامیدواری کرد این طرح  طی سال ۱۳۹۸ اجرایی شود.