ارزیابی دیپلماسی علمی، فرهنگی، آموزشی و رسانه ای انقلاب اسلامی در جنوب شرق آسیا

همایش یک روزه «رسانه ها و انقلاب اسلامی: تجربه ها و روندها» شانزدهم بهمن ماه ۱۳۹۷به میزبانی پژوهشگاه علوم انسانی  و مطالعات فرهنگی، توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد، در این همایش اساتید دانشگاه و محققان ایرانی و اندونزیایی در نشستی تحت عنوان " ارزیابی دیپلماسی علمی، فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای انقلاب اسلامی در جنوب شرق آسیا" به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.
در ابتدای نشست، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدمحسن میری، رئیس پژوهشکده اسلام و غرب در این نشست گفت: اندیشه و سنت اسلامی ایرانی که با اندیشه ساکنان شبه جزیره مالایا شباهت دارد، امکان تعامل را فراهم کرده است. وی در خصوص چگونگی ورود اسلام به اندونزی خاطرنشان کرد: عارفان و تجار، اسلام را به منطقه اندونزی معرفی و ابعاد معنوی و جنبه های اخلاقی اسلام را برجسته‌تر کردند. وی با بیان اینکه گرایش های هندویی و بودایی به عنوان گرایش‌های معنوی در پذیرش بعد معنوی و اخلاقی اسلام موثر بوده، افزود: این موضوع به مردم اندونزی کمک کرد راحت تر آموزه های دینی اسلامی را بپذیرند.
مدیر سابق نمایندگی جامعه المصطفی العالمیه در اندونزی در مورد قانون اساسی کشور اندونزی، خاطرنشان کرد: قانون اساسی اندونزی دارای پنج اصل است و به تعامل فرهنگی کمک کرده است. در دوره های اخیر هم برخی از متفکران و اندیشمندان این کشور، به دلیل سفرهای خارج از اندونزی با نواندیشان و اصلاح گران مسلمان مرتبط شدند.
به گفته میری، جامعه المصطفی در اندونزی راه اندازی شد و با توجه به نیاز اهالی اندونزی و دانشجویان، این مرکز می‎توانست نتایج خوبی در برداشته باشد. وی گفت: مقطع کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی با هدف تقویت گرایش‌های عقلانی راه اندازی شد. رشته عرفان اسلامی را هم به دلیل این که عرفان به شکلی از جریان‌های تجارب شخصی خانقاه و گرایش‌های اجتماعی که می شناسیم وجود دارد، راه اندازی کردیم.
در بخش دوم این نشست، عباس قنبری باغستان عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران که سابقه رایزنی علمی و سرپرست دانشجویان ایران در شرق آسیا را نیز در کارنامه خود دارد به تشریح نقش دانشجویان و محققان ایرانی در تولید اسناد علمی مشترک با کشورهای منطقه پرداخت.
رایزن سابق علمی ایران در شرق آسیا با این عنوان که ایران بیش از ۷ هزار سند علمی مشترک با اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا موسوم به آ.سه.آن دارد، تصریح کرد: بر اساس نتایج به دست آمده کشور ایران طی یک دوره پنج ساله هفت هزار و ۳۷۳ سند علمی معتبر به صورت مشترک با کشورهای آ سه آن تولید کرده است.
قنبری باغستان ادامه داد: در سال ۲۰۱۱ میلادی، سازمان ملل سندی تحت عنوان ابتکار دیپلماسی علمی و فناوری تنظیم کرد. خلاصه سند یاد شده این است که دیپلماسی علمی بهترین نفوذ نرم و هوشمند است. اواسط سال ۲۰۱۸ میلادی بحثی تحت عنوان ارزیابی از نفوذ علمی ایران در منطقه شرق آسیا مطرح شد.
به گفته قنبری باغستان، سندهای یاد شده از نظر محتوایی و روشی از ارزش بالایی برخوردار است. این سندهای علمی از مجموع ۵۴ هزار و ۸۳۵ سند علمی است که به صورت کلی ایران با ۱۸۰ کشور تولید کرد. بیشترین سند مشترک را کشور مالزی با تعداد ۵ هزار و ۵۶۹ سند، دارد. ۸۲۳ سند علمی مربوط به ایران و تایلند، ۲۱۴ سند مربوط به ایران و ویتنام، ۱۳۴ سند مربوط به ایران و اندونزی، ۱۰۰ سند مربوط به ایران و فیلیپین و ۵۳۳ سند علمی هم مربوط به ایران و سنگاپور است. به گفته وی در مجموع ۱۵هزار و ۸۰۲ محقق از کشور ایران و کشورهای منطقه در تولید این میزان سند علمی نقش داشتند.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از این نشست در مورد دیپلماسی علمی ایران و با کشورهای شرق آسیا اظهار کرد: در جنوب شرق آسیا، مالزی به سومین شریک بین المللی ایران از نظر تولید سند علمی تبدیل شده است که با توجه به ظرفیتی که در ایران داریم، باید روی همه کشورها سرمایه گذاری کنیم. قنبری باغستان با بیان اینکه ایران از نظر علمی و فناوری دارای پتانسیل بالایی است، گفت: باید به دنبال متنوع ساختن منابع قدرت علمی خودمان باشیم.
در بخش دیگری از این نشست، داود مهرابی عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با مروری بر اشتراکات فرهنگی ایران و شبه جزیره مالایا به بازنمایی انقلاب اسلامی در رسانه‌های این منطقه پرداخت.
مهرابی بیان کرد: در تاریخچه مالزی اشاره‌هایی وجود دارد که فرهنگ و تمدن ایران در این منطقه شناخته می‌شده و حتی مورد استقبال واقع شد. تا سال ۱۱۰۰ میلادی، ایرانیان با منطقه جنوب شرقی آسیا روابط تجاری داشتند که بیشتر از طریق شبه جزیره پرلک در سواحل شمال شرقی سوماترا صورت می گرفت.
وی افزود: از سال ۱۱۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی افراد برجسته ای در منطقه جنوب شرق آسیا و شبه جزیره مالایا حضور داشتند که ایرانی بودن برخی از آنها مشخص است. از سال ۱۵۰۰ تا سال ۱۹۷۹ میلادی روابطی با این منطقه داشتیم که در این دهه با حمله پرتغالی ها به مالاکا در جنوب مالزی حضور قدرتمند ایرانیان، همزمان با روی کار آمدن سلسله صفوی مورد توجه قرار گرفته است. نخستین سفیر ایران هم در زمان شاه سلیمان صفوی عازم تایلند قدیم شد.
مهرابی گفت: نگرش مثبتی که در متن و بطن جامعه اندونزی و مالزی نسبت به انقلاب و فرهنگ ایران وجود دارد، باعث پذیرش انقلاب شده است.  وی با اشاره به اینکه مسئله مهم و قابل توجه نگرش مثبت مردم منطقه نسبت به انقلاب اسلامی ایران است، در خصوص اهمیت بازتاب اخبار جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: در بازتاب اخبار بین المللی در رسانه های منطقه، باید به میزان آزادی مطبوعات در هر یک از این کشورها توجه داشت.
مهرابی افزود: امروزه با توجه به تحولاتی که در عرصه رسانه و اطلاع رسانی رخ داده است، پیشبرد اهداف سیاسی بیش از پیش با قدرت حضور در رسانه‌ها گره خورده، به گونه ای که حتی می توان مدعی شد که حضور موثر در رسانه‌ها می‌تواند موفقیت عرصه سیاسی را نیز هموار و حتی تضمین نماید، این موفقیت به نحوی با دیپلماسی رسانه ای مرتبط است.
مهرابی در ادامه با تاکید بر ضرورت پرهیز از جریان یک طرفه تولید و بازتاب اخبار، 'شناسایی اولویت جامعه میزبان و انتشار اخبار بر اساس این اولویت‌ها، 'استفاده از ظرفیت های رسانه های اجتماعی از طریق نیروهای بومی'، 'انتشار اخبار مقامات ایرانی با زبان بومی کشورهای هدف در فضای مجازی و رسانه های جریان اصلی'، و 'ایجاد صفحه ویژه ایران در رسانه های محلی' را به عنوان راهکارهای پیشنهادی با هدف استفاده از ظرفیت های رسانه ای در منطقه جنوب شرق آسیا معرفی کرد.
در بخش پایانی این نشست، سوپراتمان، استاد دانشگاه حسن الدین مکاسر اندونزی با بیان اثرگذاری انقلاب اسلامی ایران در اندونزی گفت: انقلاب اسلامی ایران باعث شده تا شخصیت هایی مانند امام راحل، رهبرمعظم انقلاب ، شهید مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی در اندونزی بسیار محبوب باشند.
به گفته این کارشناس، شکل‌گیری بنیاد جنبش شیعه در استان های مختلف اندونزی و تاسیس دو سازمان بزرگ اسلامی- شیعی از دیگر تاثیرات انقلاب اسلامی ایران در اندونزی محسوب می شود. همچنین بسیاری از روشنفکران و دانشجویان اندونزی در مورد شخصیت‌های برجسته ایران می نویسند و افکار آنان را بررسی می کنند.
استاد دانشگاه حسن الدین مکاسر اندونزی، توضیح داد: جمهوری اسلامی ایران و اندونزی باید همکاری خود را در تمامی جنبه‌ها تقویت کنند تا به نماد وحدت اسلامی در جهان تبدیل شود. این دو کشور از دو مذهب بزرگ یعنی شعیه و سنی تشکیل شده اند که اتحاد این دو مذهب باعث قدرتمند شدن دو کشور می شود.
وی تاکید کرد: سیاستگذاران ایرانی می‌توانند با همکاری دانشکده های اندونزی باعث تقویت فرهنگ و تفکر ایرانی در این کشور شوند و با حمایت‌های خود، تفکر اسلام ناب را در این کشور گسترش دهند.