با حضور معاونان وزیر جهادکشاورزی هفتمین همایش ملی سامانه های سطوح آبگیر باران در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد

هفتمین همایش ملی سامانه های سطوح آبگیر باران با حضور دکتر خاوازی معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مهندس طهماسبی معاون وزیر در امور باغبانی، مهندس اکبری معاون وزیر در امور آب و خاک و جمعی ازمحققان، صاحب نظران و رئیسان موسسه های تحقیقاتی وزارت جهادکشاورزی سه شنبه ۱ اسفند جاری در سالن فجر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد.
دکتر خاوازی معاون وزیر و رئیس سازمان در افتتاحیه این همایش با قدردانی از تلاش محققان پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری و همکاری معاونت های باغبانی، آب و خاک وزارت جهادکشاورزی در بیان اهمیت این رویداد علمی خاطر نشان ساخت: طبیعت و منابع طبیعی دارای ساختاری زنده است واجزای این اکوسیستم به نحوی هوشمندانه با یکدیگر در ارتباط منطقی هستند که اگر این نظم منطقی با دخالت عوامل خارجی برهم بخورد کارکرد این اکوسیستم دچار اختلال خواهد شد؛ امروز متاسفانه آن چه به عنوان بحران در منابع طبیعی شاهد آن هستیم، در حقیقت پاسخ طبیعت به زیاده خواهی های بشر در بهره برداری ازاکوسیستم طبیعی است.
وی با اشاره به موضوع " نفوذ پذیری خاک" آن را از جمله مواردی دانست که در حال حاضر با دستکار های بشر دچار نقصان شده است واعلام داشت: آمار رو به افزایش وقوع سیل در سال های اخیر که در مقایسه با دهه ۴۰ این میزان به ۱۰ برابر رسیده است، هشداری برای جلوگیری از فرسایش خاک است؛ فرسایش خاک در کشور معادل ۱۶تن در هکتار که چندین برابر کشورهای مورد انتظار است آمار نگران کننده ای است که رفع آن به عزم جدی و ارتباط تناتنگ کلیه محققان و صاحبنظران و بخش های اجرایی نیاز دارد.
دکتر خاوازی با تاکید بر ضرورت اصلاح رویکرد حل مسائل کلان ملی از جمله مدیریت پایدار خاک بیان داشت: حل چالش های اساسی منابع طبیعی کشور نیاز به رویکرد واحد دارد و آنچه هم اکنون در وزارت جهادکشاورزی با جدیت پیگیری می شود "طرح جامع مدیریت یکپارچه" است که در این راستا از همکاران خود در پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری می خواهم در قالب طرح آمایش سرزمین و در هماهنگی با وزارت متبوع، فعالیت های این پژوهشکده مهم را برای حل بحران های پیش رو به نحوی اثربخش هدایت کنند.
وی با اشاره به موضوع این همایش با عنوان "سامانه های سطوح آبگیر باران" این تکنیک را دارای دستاوردهای دانش بومی ایرانی دانست و بیان داشت: تاریخ دانش بومی استحصال و ذخیره آب در این کشور مربوط به سال های دور است و گذشتگان ما در این کشور به صورت سنتی از این روش برای کشاورزی استفاده می کردند و این تجربیات را نسل به نسل انتقال داده اند؛ اکنون رسالت ما این است که با تکیه بر این دانش بومی و تلفیق آن با تکنولوژی های مبتنی بر حفظ طبیعت، آینده کشور را از خطر بحران کم آبی نجات دهیم.
مهندس طهماسبی معاون وزیر در امور باغبانی سخنران دیگر این همایش، با اشاره به نیاز بخش اجرا در بهره مندی از نتایج همایش های علمی به ویژه در مدیریت بحران آب و خشکسالی بیان داشت: کشور ایران از دیرباز دارای اقیلم خشک بوده ونکته قابل تامل دربازخوانی زندگی گذشتگان در زمینه تامین آب ،" نحوه شکل گیری زیست بوم ایران" است؛ روحیه مشارکت مردمی و کار دسته جمعی مهم ترین رمز ماندگاری شیوه زندگی ایرانیان در گذشته است که از نتایج این سبک از زندگی هوشمندانه در اقلیم خشکی  مثل ایران، ابداعات تمدن سازی مانند "کاریز" ، "آب بندان"، "آب سار"، "آب انبار"برای آیندگان کشور بر جای مانده است.
وی با تاکید بر ضرورت احیای روش های سنتی سازگار با زیست بوم ایران در ذخیره آب در مناطق کویری  بیان داشت: لازم است با بازنگری در روش های رایج امروزی و بهره مندی از آنچه گذشتگان ما در سایه تجارب ارزنده برای تامین نیاز مصرف آب در زیستگاه خود استفاده می کردند، برای کاهش تبخیر ۷۳ درصدی آب در کشور عزم همگانی صورت گرفته ودر این زمینه به پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری که متولی این همایش است پیشنهاد می کنم احیای تکنیک آب انبار برای ذخیره آب در مخازن زیرزمینی را از جمله مصوبات این همایش ارزنده قرار دهند.
مهندس طهماسبی اقدام های معاونت امور باغبانی در راستای مدیریت بهینه منابع آب و خاک را نیازمند پشتوانه علمی محققان و صاحب نظران این بخش دانست و بیان داشت:  افزایش پوشش سبز کشور با در نظر گرفتن محدویت های اقلیمی از جمله کم آبی و افزایش تبخیر، همواره از دغدغه های اصلی این معاونت بوده است به طوری که کلیه برنامه ریزی های صورت گرفته با درنظر گرفتن پیوست های زیست محیطی و منابع طبیعی و همفکری محققان این بخش تدوین و اجرایی می شود که از آن جمله می توان به ابلاغ دستورالعمل کاشت گونه های گیاهی در عرصه های خشک اشاره داشت که با سامانه های استحصال آب باران و سازگارترین روش ها در استان های متعدد و به صورت دیم زیر کشت رفته است.
مهندس اکبری معاون وزیر در امور آب و خاک سخنران دیگر این همایش، از راه اندازی دفتر امور خاک و آب در ذیل این معاونت در وزارت جهادکشاورزی خبر داد و افزود:  در راستای افزایش همکاری معاونت امور خاک وآب وزارت جهادکشاورزی و سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مدیرکل دفتر امور آب و خاک وزارت جهادکشاورزی از اعضای هیات علمی این سازمان منصوب شده است و انتظار می رود با هدایت علمی این بدنه تحقیقاتی شاهد ارتقای مدیریت منابع آب و خاک کشور باشیم.
وی با اشاره به چالش های منابع آب و خاک در کشور نظیر هدررفت میلیاردها متر مکعب آب در حوضه های آبریز استان های شمالی و جنوبی، مدیریت این بخش را نیازمند جامع نگری دانست و بیان داشت: در راستای ارتقای مصرف آب به تازگی طرحی مبنی بر ذخیره آب در آب بندان های شمال کشور در وزارت جهادکشاورزی با همکاری سازمان برنامه و بودجه طرحی تصویب شده است که با اجرای آن سالانه از هدررفت ۲/۱ میلیارد متر مکعب در شمال کشور جلوگیری و این میزان آب جمع آوری شده برای  آبزی پروری و گردشگری به مصرف می رسد.
مهندس اکبری با اشاره به حجم آب رواناب هایی که وارد سد های حوضه های آبریز استان های جنوبی کشور می شود، از افزایش حدود ۲ برابری این میزان در مقایسه با سال جاری خبر داد و افزود: متاسفانه بخشی نگری به مدیریت منابع آب و خاک در کشور سبب شده است که از پتانسیل های عظیم ذخایر آبی غفلت شود و این امر، اهمیت نقش آبخیزداری و اجرای پروژه های علمی دقیق را بیش از پیش روشن می کند؛ به نحوی که هر اقدامی در زمینه بهره برداری از منابع آبی بدون توجه به ارتباط ارگانیک و زنده آب و خاک (با تاکید بر اینکه خاک مخزن آب است) انجام شود، نه تنها حجم عظیمی آب از کشور خارج می شود بلکه این امر پیامدهای ناگواری به لحاظ زیست محیطی در پی خواهد داشت.
دکتر نیک کامی رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با ارائه گزارشی پیرامون اقدام های آبخیزداری  در استحصال آب و کاهش بحران کم آبی بیان داشت: روند نزولی آب تجدید پذیر در کشور در کنار سایر عواملی چون کاهش ذخایر آب زیر زمینی و افزایش وقوع سیلاب ها در سال های اخیر بیانگر لزوم استفاده از پتانسیل های مغفول در تامین نیاز آبی گیاه به ویژه در مناطق خشک است به طوری که می توان از سیستم سطوح آبیگر باران به عنوان تمهیدی مناسب برای برداشت رواناب های سطحی در تامین آب زیر زمینی و حفظ رطوبت پوشش گیاهی اشاره کرد.
دکتر عرب خدری دبیر علمی این همایش و معاون پژوهش و فناوری پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اشاره به اهداف برگزاری این همایش بیان داشت: بررسی راهکارهای استفاده از روش سیستم های سطوح آبگیر باران در مدیریت بحران آب، گرد و غبار و خشکسالی از جمله اهداف مهم این همایش است که از میان ۱۲۹ مقاله پذیرفته شده، مزیت های بهره مندی از این روش در طرح های آبخیزداری و منابع طبیعی و کنترل فرسایش، توسعه باغات در اراضی شیبدار، افزایش عملکرد دیمزارها، تغذیه آب های زیرزمینی و تامین آب برای جوامع شهری و روستایی مورد توجه قرار گرفته است.
وی هم چنین از برگزاری پنل های تخصصی شفاهی و پوستری طی روزهای ۱ و ۲ اسفند در محل برگزاری این همایش واقع در سالن فجر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی خبر داد و افزود: در ادامه مراسم افتتاحیه ، نشست هم اندیشی تحت عنوان توسعه باغات در اراضی شیبدار با حضور مهندس طهماسبی معاون وزیر در امور باغبانی برگزار می شود که در این نشست نحوه اجرایی شدن نتایج این همایش از سوی بخش های اجرایی در تعامل با انجمن های علمی و بخش های تحقیقاتی با حضوررئیسان موسسه ها و سازمان های همکار مور بررسی قرار خواهد گرفت.
روابط عمومی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی