دانشگاه علامه طباطبائی؛ میزبان اولین همایش ملی اقتصاد آموزش و پرورش
دانشگاه علامه طباطبائی؛ میزبان اولین همایش ملی اقتصاد آموزش و پرورش
اولین همایش ملی اقتصاد آموزش و پرورش: مدیریت منابع انسانی و مالی (چالشها، مسائل و راهکارها) با تاکید بر تحقق سند تحول بنیادین با همکاری دانشگاه علامه طباطبائی و وزارت آموزش و پرورش ۲۷ و ۲۸ بهمن ماه جاری در محل تالار اجتماعات دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی برگزار میگردد.
دکتر عباس عباس پور، دبیر علمی این همایش در گفتگو با روابط عمومی دانشگاه ضمن تشریح اهداف برگزاری این همایش دور روزه گفت: در این همایش مدیریت منابع انسانی و مالی (چالشها، مسائل و راهکارها) در آموزش و پرورش با تاکید بر تحقق سند تحول بنیادین موردبررسی صاحب نظران این حوزه قرار خواهد گرفت و راهکارهایی در این خصوص ارائه خواهد شد. او افزود: در این همایش دکتر محمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش، دکتر سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر خنی فر رئیس دانشگاه فرهیختگان، دکتر اللهیار معاون پشتیبانی وزارت آموزشوپرورش و دکتر نوید دبیر شورای عالی آموزش و پرورش در مراسم افتتاحیه این همایش سخنرانی خواهند کرد. با توجه به اهمیت موضوع برگزاری این همایش متن گفتگو با دکتر عباس پور را برای اطلاع بیشتر از جزئیات این همایش در ذیل میخوانیم.
ازنظر جنابعالی همایش اقتصاد آموزش و پرورش چه اهمیتی دارد که برگزاری آن را در سطح ملی توجیه مینماید؟
همانگونه که استحضار دارید عنوان اصلی این همایش، اولین همایش ملی اقتصاد آموزش و پرورش: مدیریت منابع انسانی و مالی (چالشها، مسائل و راهکارها) با تاکید بر تحقق سند تحول بنیادین است. در این عنوان از ابتدا تلاش گردید که ارتباط منطقی مدیریت منابع انسانی و مالی با رویکرد مدیریت منابع حفظ شود و دوم آنکه موضوع سند تحول بنیادین مدنظر قرار گیرد؛ چراکه امروز آموزشوپرورش اهتمام دارد تا رسالت اصلی خود را در پاسخگویی بهضرورت تحولی عمیق و ریشهای، همهجانبه، نظاممند، آیندهپژوهانه و مبتنی بر آموزههای وحیانی و معارف اسلامی قرار دهد. همچنین قصد نداریم که در این همایش صرفاً بر روی چالشها و مسائل تمرکز کنیم. مسیر و جهتی دنبال میشود که ان شاءالله بتواند با مشارکت حداکثری صاحب نظران و متصدیان حوزه مدیریت منابع در آموزش و پرورش راهگشا و مبتنی بر راه کار اصلاحی و بهبود باشد.
باید به خاطر داشته باشیم که منابع مالی و سرمایه انسانی برگ برنده هر کشور و ملتی است که تصمیم دارد گامهای بلندی را برای پیشرفت و بالندگی خود بردارد و بر قله افتخار بایستد. این دو بال (منابع مالی و انسانی) مکمل یکدیگرند و هیچ گاه یکی از دیگری بینیاز نیست. سهم عمدهای از منابع مالی توسط دولت مدیریت و ساماندهی میشود و تربیت منابع انسانی نیز در دوران آموزش مدرسهای با تلاش وزارت آموزش و پرورش و نقش بیبدیل معلمان فراهم میشود تا بتواند نقش نهادی خود را در تحقق یکی از اساسیترین نیازهای جامعه ایفا نماید و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را در افق چشمانداز ترسیم شده است را همراهی نماید.
از حیث کمی اگر بخواهیم گریزی به اهمیت اقتصاد آموزش و پرورش داشته باشیم باید از یکسو، به سهم بودجه آموزشوپرورش از منابع عمومی دولت در سال ۱۳۹۸ اشاره کنیم که میزان آن به ۵۶ هزار و ۳۰۹ میلیارد تومان رسیده است. در سال جاری، ۱۱.۳ درصد منابع بودجه عمومی کشور به آموزش و پرورش اختصاص یافت که در سال ۹۸ این رقم به ۱۳.۴ درصد رسید و اگر دو هزار میلیارد تومان رتبهبندی معلمان را به آن اضافه کنیم ۱۳.۹ درصد منابع عمومی دولت به آموزش و پرورش اختصاص یافته است. از سوی دیگر، سهم منابع انسانی آموزش و پرورش بهعنوان بزرگترین خانواده دولت یک جمعیت میلیونی را دربرمی گیرد.
همچنین، باید اهمیت اقتصاد آموزش و پرورش را از حیث نظری مورد تاکید قرارداد. بررسیها نشان میدهد که اهمیت مطالعه اقتصاد آموزش و پرورش به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین شاخههای علم اقتصاد روز به روز افزونتر شده و به سرعت در کانون توجه اقتصاد دانان برجسته جهانی واقع شده است. از دهه ۱۹۶۰ میلادی که تلاشهای نظام یافته اولیه برای تبیین جنبههای اقتصادی نظامهای آموزشی آغاز گردید، تا کنون که ایده ارتباط منابع انسانی با رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی به عنوان یکی از دغدغههای صاحب نظران اقتصادی مطرح شده است و به پیامدهای آن در افزایش بهرهوری، اشتغال پذیری، بهبود سطح رفاه اجتماعی و سلامت جامعه توجه میشود، موضوع اقتصاد آموزش و پرورش حائز اهمیت بوده است. به رغم اهمیتی که سرمایه فیزیکی و ملموس از قبیل زمین، ساختمان و تاسیسات صنعتی در توسعه اقتصادی هر کشوری دارند، اما در مقایسه با منابع انسانی که منابع ناملموس به شمار میروند از اهمیت کمتری برخوردارند. بر این اساس میتوان معلمان را مهمترین دارایی آموزش و پرورش در نظر گرفت. به دلیل مشکلاتی که در تامین و تخصیص بهینه و اثربخش منابع در آموزش و پرورش وجود دارد انتظار میرود که شرایط مناسبی ایجاد شود تا به معلمان عزیز این مرزوبوم صرفاً به شکل حقوق بگیران نگاه نشود و بتوانیم در عمل بین نقش معلمان به عنوان هزینه و نقش آنان به عنوان داراییهای ارزش آفرین نسلی تعادل برقرار سازیم. طبیعی است این امر زمانی محقق خواهد شد که به درستی پی به ارزش انسانی داراییهای نامشهود در آموزش و پرورش برده و بتوانیم آن را بهطور اثربخشی مدیریت کنیم. اینگونه است که استدلال میشود اقتصاد آموزش و پرورش تمرکز اصلی خود را به مثابه یک علم معطوف به مطالعه رفتار تخصیص منابع در آموزش و پرورش و فعالیتهای آموزشی قرار میدهد. بر این اساس، ناگزیر باید نسبت به پیامدهای اقتصادی آموزش و سرمایهگذاری آموزش حساس بود و در تحلیل مسائل اقتصادی آموزش و پرورش از مبانی نظری و روشهای روزآمد علم اقتصاد به درستی استفاده نمود.
اهداف اصلی برگزاری اولین همایش ملی اقتصاد آموزش و پرورش چیست؟
هدف کلی این همایش استفاده از ظرفیتهای علمی و آرا و توانمندیهای اندیشمندان و خبرگان کشور در دو حوزه نظری و عملی در جهت کمک به اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی در چارچوب رعایت الزامات قانونی و ایجاد فرصت تبادل نظرات و تجارب و نیز کمک به بهرهمندی از استعدادهای ستادی، استانی، منطقهای و حتی مدرسهای در جهت تلاش هوشمندانه و سازمان یافته برای توسعه مولفههای مدیریت منابع سازمان در آموزش و پرورش بوده است. همچنین، تلاش برای شناسایی علمی و حل اثر بخش مسائل و موانع موجود و پیش روی اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی هدف تکمیلی این همایش در نظر گرفته شد.
اهداف خاص این همایش ناظر بر چند محور اصلی است:
۱. تقویت تفکر کلنگر، راهبردی و سیستمی و تکوین مبانی نظری و ادبیات مشترک در راستای ایجاد چشم انداز واحد و کمک به افزایش همگرایی و وحدت نظر مابین ذینفعان کلیدی در حوزههای راهبردی مرتبط با اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی
۲. تبیین و تحلیل چالشها، محدودیتها، تعارضات، حساسیتها و دغدغههای مرتبط با اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی و ارائه راهکارهای عملیاتی
۳. کمک به بازنگری و تبیین جایگاه، ماموریت، ساختار و الگوی کلان اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی در راستای ارتقای کارایی و اثر بخشی فرایندهای کلی و پشتیبانی مرتبط با آموزش و پرورش
۴. تبیین نقش، جایگاه و تعاملات بخش خصوصی در توسعه اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی
۵. شناسایی و تبیین علمی روشها راهکارهای بهرهبرداری کارآمد و اثربخش از اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی
تاثیرات برگزاری چنین همایشی را در حوزه دانشگاهی و وزارت آموزش و پرورش چگونه ارزیابی مینمایید؟
انتظار میرود با مشارکت حداکثری جامعه علمی و کارشناسی کشور فضای لازم برای تصمیم سازی بخردانه و اثربخش در عرصه اقتصاد آموزش و پرورش و مدیریت منابع انسانی و مالی بیش از پیش فراهم آید. وجه مشترک دیدگاه اغلب صاحب نظران حوزه دانشگاهی و متصدیان آموزش و پرورش با هر نوع جهتگیری سیاسی این است که آموزش و پرورش میتواند و باید در مورد جامعه و انتظارات نسل آتی کاری انجام بدهد؛ یعنی آنچه را که از دست رفته است، باز یابد و آنچه را که موجود است به صورت ریشهای و از طریق تعامل موثر با صاحبان اندیشه و نخبگان دلسوز دانشگاهی تغییر دهد. آموزش و پرورش بیش از هر زمانی نیازمند بازنگری هوشمندانه در روشها و رویکردهای برنامهای خود بر ای فائق آمدن بر چالشهای تامین و تخصیص منابع سازمانی و اتخاذ تصمیمات راهبردیتر و موثرتر است. بر این اساس برگزاری چنین همایشی بخصوص که اگر تداوم نیز داشته باشد بسیار مثبت خواهد بود.
لطفاً پیرامون محورهای (اصلی و فرعی) همایش توضیحاتی بفرمایید؟
این همایش در دو محور اصلی نظام تامین و تخصیص منابع مالی آموزش و پرورش و نیز مدیریت و برنامهریزی منابع انسانی در آموزش و پرورش سازماندهی شد. محورهای فرعی نظام تامین و تخصیص منابع مالی آموزشوپرورش عبارتاند از:
آسیبشناسی سیاستها و روشهای تامین منابع مالی؛ اصل کفایت و تنوع بخشی منابع مالی؛ اصل عدالت و تخصیص منابع مالی؛ روشهای توزیع، تخصیص و مصرف منابع مالی؛ مدیریت بهینه و اثر بخش منابع مالی؛ مدلسازی مطلوب بودجهریزی در آموزش و پرورش.
محور دوم عبارت از مدیریت و برنامهریزی منابع انسانی در آموزش و پرورش بود محورهای فرعی زیر را در بر می گرفت: آسیبشناسی قوانین و مقررات تامین و توزیع منابع انسانی؛ مدیریت یکپارچه و بهینه منابع انسانی؛ نظام رتبهبندی و ارتقای سرمایه انسانی؛ بهسازی و توانمندسازی منابع انسانی؛ برنامهریزی راهبردی سرمایه انسانی در آموزش و پرورش؛ سرمایه انسانی آموزش و پرورش در برنامه ششم توسعه بر اساس الگوی توازن منطقهای.
استقبال از این همایش چگونه بوده است؟
خوشبختانه در سایه همدلی و هماهنگی عمیقی که بین عزیزان ما در وزارت آموزش و پرورش بهخصوص معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه علامه طباطبائی و نیز استادان برجسته سایر دانشگاهها وجود داشته است و با مشارکت جدی کمیته علمی و اجرایی همایش و اطلاع رسانی درستی که به موقع صورت پذیرفته، بیش از ۴۶۰ چکیده به دبیرخانه همایش ارسال گردید که پس از غربالگری انجامشده تاکنون بیش از ۱۲۵ مقاله کامل به دبیرخانه واصل شده است. پس از انجام فرآیند داوری بخشی از آنها بهصورت ارائه شفاهی، به صورت پوستر و یا چاپ در کتاب همایش ساماندهی خواهند شد. برای هریک از محورها تا چهار پنل تخصصی پیش بینی شده است که در نوع خود میتواند بدیع و با بهرهگیری از تعامل دوجانبه اهل نظر و عمل دستاوردهای ارزشمندی را محقق سازد.
لازم به ذکر است این همایش از ساعت ۸:۳۰ مورخ ۲۷ بهمن ماه با حضور و سخنرانی وزیر آموزش و پرورش، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی، رئیس دانشگاه فرهنگیان و مسئولان و مدیرانی از وزرات آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه کشور به طور رسمی افتتاح خواهد شد.