به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه یزد، مجتبی فرهمند شهردار یزد و معاون معماری و شهرسازی شهرداری یزد در مراسم افتتاحیه این کارگاه با اشاره به اینکه شهرتاریخی یزد ساختار پیوسته‌ای از سنت‌های فرهنگی و اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، بازرگانی و هنری را در پرتو معماری خشتی به وجود آورده است، اظهار داشت: یزد میراث جهانی، نیازمند مدیریتی شایسته ماهیت میراثی و در خور مقیاس جهانی است.
وی افزود: یزد کهن‌شهر زیبای ایران زمین یادگار هنر و اندیشه مردمانی است که پایمردی و سخت‌کوشی و عشق را سرلوحه زندگی خود قرار دادند و طرح شهری درانداختند که گذر صدمات و خروش بادها و هجوم دشمنان را از سرگذرانده اما رو به ویرانی نگذاشته است بلکه پس از هر فرودی فرازی جاودانه یافته است.
فرهمند گفت: بدون تردید این سیر بی‌نظیر تاریخی بدون باور، اندیشه، آموختن، عشق و بردباری میسر نبوده است و تداوم این مسیر نیز بدون اینها ممکن نخواهد بود. مردمان یزد در گذر تاریخ نظام یکپارچه به وجود آوردند که بازتاب هنرمندانه جهان‌بینی و پاسخ هوشمندان به سبک زندگی آنها بوده است.
به گفته وی شهر تاریخی یزد ساختار پیوسته‌ای از سنت‌های فرهنگی و اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، بازرگانی و هنری را در پرتو معماری خشتی به وجود آورده است و جریان پویای زندگی در سایه‌سار همین سنت‌ها را تا به امروز تداوم داده است.
فرهمند با اشاره به اینکه این موضوع به همان اندازه که ارزش آفرین است در بازه‌هایی از زمان مسئله ساز نیز شده است، گفت: حفاظت و توسعه، حفاظت از ارزش‌های ناملموس، روابط میان محلات، نحوه ایجاد تعامل میان فعالیت‌های سکونتی و گردشگری از جمله دغدغه‌هایی است که در سال‌های گذشته در شهر تاریخی یزد به شکل خاص خودنمایی کرده است.
وی تصریح کرد: تلاش‌های مدیریت شهری در این چند سال اخیر این بوده است که با استفاده از ارزش‌ها، پتانسیل‌ها و داشته‌های شهر، هر تهدید و محدودیت را به فرصت تبدیل کند.
به گفته فرهمند بزرگترین کامیابی این سال‌ها را می‌توان وفاق به وجود آمده میان مردم ومسئولان در راستای حفاظت از ارزش‌های شهر تاریخی دانست که مسیر توسعه را بر حفاظت معطوف ساخته و توسعه حفاظت محور را رویکرد اصلی خود در مواجهه با شهر تاریخی در نظر گرفته است.
وی اظهارکرد: یکی از رویکردهای مدیریت شهر تاکید بر مرمت اجتماعی است. درواقع مسئله شهر ارتقا یافته و وارد مرحله تازه ای شده است که به جای کالبد زیست را مورد توجه قرار داده است و نمونه بارز دیگر پس از ثبت جهانی شهر یزد بوده که شرایطی متفاوت از گذشته را پدیدار ساخته است.
شهردار یزد تصریح کرد: یزد میراث جهانی، نیازمند مدیریتی شایسته ماهیت میراثی و در خور مقیاس جهانی است و اینجاست که رسالت و اهمیت این کارگاه بین المللی در آینده شهر تاریخی یزد بیش از پیش نمایان است.
وی افزود: شایسته است که کنفرانس شهرهای تاریخی نه تنها در پی شناسایی و پاسخ به بعضی از مشکلات و مسایل شهرهای تاریخی باشد بلکه گامی بردارد به سوی نحوه شناسایی و چگونگی پاسخ دادن به مسایل است و ارائه راهکارهای مفید و اثربخش است.
یوکا یوکیلتو نماینده ایکروم در نخستین کارگاه بین‌المللی معماری خشتی در این مراسم با اشاره به تاریخچه ایکروم گفت: ما دراین نهاد به صورت خاص در حوزه آموزش حفاظت از معماری تمرکز داریم و آموزش یکی از برنامه‌های اصلی ایکروم است. مفهوم آموزش بسیار مرتبط با موضوع میراث است.
وی افزود: امروزه آموزش یعنی ظرفیت‌سازی و ایجاد بستر لازم برای آموزش و اطلاع‌رسانی به عموم مردم، املاک و متخصصان است و دانشگاه نقش کلیدی را در این راستا با برگزاری دوره‌های آموزشی و تخصصی برای کارشناسان و مردمی که مرتبط با میراث هستند ایفا می‌کند.
استاد افتخاری دانشگاه یورک تصریح کرد: یکی از نکته‌های مهم در ایران حفاظت از میراث بناهای تاریخی و چشم‌اندازهای شهرهای تاریخی است و مسئولیت کشور ایران است که از این بناها حفاظت کند و یزد در این مسیر گام‌های بسیار مهمی برداشته و به عنوان نماینده این میراث در جهان است.
وی گفت: مردم یزد باید از این میراث لذت ببرند و زندگی روزمره خودشان را بگذرانند در این راستا ما باید الزامات و نیازهای مردم را در این شهر تاریخی بازتعریف کنیم و چالش‌ها را بشناسیم و جامعه میراثی ایجاد کنیم.
ماریانا کوریا رییس کمیته علمی جهانی میراث معماری خشتی در ایکوموس بین المللی دراین مراسم گفت: یکی از مهمترین مسائلی که وجود دارد تعامل متخصصان سازمان‌های مختلف در زمینه معماری خشتی است و این کارگاه‌ها بسیار در این راستا کمک‌کننده است.
وی با اشاره به تکنیک‌های معماری خشتی گفت: حفاظت از معماری خشتی آسان نیست و ما باید با تعامل با یکدیگر چالش‌ها را شناسایی کنیم و با تبادل اطلاعات و دانش کارشناسان یزد و کشورهای دیگر از معماری خشتی محافظت کنیم.
کوریا گفت: میراث ناملموس و مشارکت مردمی بسیار مهم است و اینکه چگونه می‌توانیم از ظرفیت‌های نهادهای مردمی برای حفظ این میراث و زنده نگهداشتن تاریخ استفاده کنیم از اهمیت بسزایی برخوردار است.
مهتا محقق نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران نیز در این مراسم گفت: معماری خشتی دربرگیرنده سازه‌های مختلفی است و این امر منجر شده به اینکه به عنوان میراث مشترک انسانی به آن توجه شود.
وی افزود: تاثیرات طبیعی و غیرطبیعی و انسانی و غیرانسانی بر روی این معماری باعث کمرنگ شدن شیوه‌های سنتی می‌شود به همین دلیل باید نسبت به آن توجه داشته باشیم.
مهتا تصریح کرد: معماری خشتی در تعریف هویت مردم محلی نقش اساسی دارد و بر حفظ دارایی‌های فرهنگی و اجتماعی جوامع از دیرباز توجه ویژه‌ای داشته است.
به گفته محقق این معماری نظر دارد به نبوغ جهانی و حفاظت از ارزش‌ها و عدم توجه به آن خسران جبران‌ناپذیری برای بشریت دارد و ما باید با همکاری با یکدیگر به ترویج شیوه‌های موفق برای حفاظت از این معماری بپردازیم و سازمان یونسکو توجه ویژه‌ای برای حفاظت از معماری خشتی دارد.
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به اهمیت حفاظت و توسعه میراث خشتی گفت: در این سرزمین بیشتر آثار و دانش ما با خشت بوده است، معماری خشتی قدمتی به درازای تاریخ ایران دارد و درواقع برای ما جنبه هویتی دارد و ما باید بیش از گذشته به این امر توجه کنیم.
وی تصریح کرد: در دانش مدرن و مهندسی جدید این بخش از معماری مورد غفلت قرار گرفته است و همچنان با همت استادکاران نفس می‌کشد.
طالبیان گفت: از جمله چالش‌های موجود در بحث معماری خشتی و حفاظت از آن این است که نظام مهندسی مدرن با معماری خشتی بیگانه است، در مراکز علمی و دانشگاه‌ها هنوز تلاش جمعی برای شناخت مصالح بومی ما انجام نشده است، بناهای خشتی به رسیدگی منظم نیاز دارند و به دلیل تغییر در نسل‌ها نگاه به ساختمان خشتی باید متفاوت باشد، متروک شدن تعداد زیادی از روستاهای مهمی که معماری ویژه‌ای دارند عنوان کرد.
وی با اشاره به ثبت جهانی شهر یزد و اقداماتی که در این راستا انجام شده است تاکید کرد: ما باید تلاش کنیم نگاه و رویکرد دستگاه‌های اجرایی نسبت به این نوع مصالح عوض شود.
دکتررسول وطن‌دوست مدیر این کارگاه بین‌المللی گفت: از زمان برگزاری نخستین و دومین کنگره بین المللی معماری خشتی در یزد نزدیک به ۴۰ سال می‌گذرد یعنی یزد آغازگر یک حرکت جهانی در معماری خشتی در جهان بود و همین کنگره‌ها منجر به برگزاری کنگره‌های دیگر شد.
وی یادآورشد: دراین کنگره ۱۶ شرکت‌کننده از کشورهای مختلف جهان از جمله فیلیپین، افغانستان، لبنان، کویت، اردن، پرتغال، الجزایر و آلمان حضور دارند که امیدوارم باحضور کارشناسان داخلی و خارجی کارگاه موفق و سازنده‌ای برگزار کنیم و بتوانیم ارزش‌های شهر جهانی یزد را به جهانیان معرفی کنیم.
گفتنی است این کارگاه بین‌المللی ۲۱ تا ۲۷ بهمن‌ماه با همکاری دانشگاه یزد، شهرداری یزد، سازمان‌های یونسکو، ایکروم (مرکز بین‌المللی مطالعه، حفاظت و مرمت آثار تاریخی فرهنگی و ایکوموس (شورای بین المللی ابنیه محوطه‌ها) در دانشگاه یزد برگزار می‌شود.
ل.س ۴۲/ ل.م ۵۴