کتاب «هزارویک‌شب در سینمای قرن ۲۱»
کتاب «هزارویک‌شب در سینمای قرن ۲۱» نوشته اعظم حسن‌پور و با پیشگفتاری از دکتر احمد الستی(عضو هیات علمی دانشگاه تهران) از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.
نویسنده این کتاب با زبانی ساده به طرح پیچیده‌ترین الگوهای روایتگری فیلمهای حاشیه‌ای تاریخ معاصر سینما پرداخته و معادلهایی برای پیچیدگیها و درهم‌تنیدگیهای قصه‌های هزارویک‌شب پیدا کرده است.
این کتاب که دستاورد پژوهش انجام‌شده در دانشگاه تهران و با راهنمایی دکتر احمد الستی است، به دنبال معرفی تواناییهای بالقوه هزارویک‌شب از نظر روایتهای درهم‌تنیده و مرتبط با هم است. ارائه تحلیلی از امکانات «زمانی» در روایتهای هزارویک‌شب؛ ارائه روایتهای درهم‌تنیده و طرح پیچیدگی‌های اشکال مختلف روایت و پیوستگیهای درونی آنها؛ مطالعه و پژوهشی در تغییر روایتگر در درون متن؛ جابه‌جایی نقطه دید روایتگر از اهداف دیگر این پژوهش است.
نویسنده این اثر در واقع در جستجوی آن است که بداند چگونه و با چه شیوههایی هزارویک‌شب داستانهای مختلف را به هم پیوند می‌زند، زمانِ این آثار چگونه قابل‌بازگشت به گذشته و قابل‌رجعت به آینده است، چگونه روایتهای گسسته هزارویک‌شب به متن سینمایی پیوستهای تبدیل میشوند و چگونه شگردهای روایتی در هزارویک‌شب قابل‌انطباق با شگردهای روایتی در سینما هستند.
به زعم نویسنده این کتاب، داستان «هزار ویک‌شب» به رغم برخورداری از نقدوبررسی‌های بسیار از سوی پژوهشگران و منتقدان، اما یکی از مهم‌ترین جنبههای آن یعنی ساختار روایی اثر به‌ویژه از منظر سینمایی کمتر بدان توجه شده است. این کتاب استدلال میکند که در شکل روایتهای بسیاری از قصه‌های هزارویک‌شب نوعی از داستانگویی دیده میشود که شبیه آن چیزی است که دیوید بوردول، نظریه‌پرداز معاصر سینمایی، آن را «ساختار شبکه‌ای» مینامد. اهمیت بررسی و تحقیق درباره این اثر ادبی این است که میتوان وجوه بسیار فراموش‌شدهای از تکنیکهای روایت را که تصور میشود ابداع‌کننده اصلی آنها غرب است، در این اثر کاملاً شرقی جست‌وجو کرد. در واقع با بررسی سینمایی این اثر ادبی، میتوان وجوه بسیار فراموش‌شدهای از تکنیکهای روایت را که تصور میشود ابداع‌کننده اصلی آنها غرب است، در این اثر کاملاً شرقی جست‌وجو کرد.
دکتر الستی در پیشگفتاری این کتاب ضمن بیان توضیحاتی درخصوص ویژگی‌های این اثر، خواندن کتاب «هزارویک‌شب در سینمای قرن ۲۱» را به همه علاقه‌مندان روایت‌شناسی در ادبیات و سینما با نگاهی به تحولات معاصر توصیه کرده است. الستی تاکید میکند که این کتاب با تکیه بر تفسیرهای نظریه‌پردازان روایت، زمینه تحقیقی محکمی را برای موقعیتهای «داستان در داستان»، «روایتهای غیرخطی کثرت‌گرا» و غایتاً «الگوهای ساختار زمانی نو» فراهم میکند. همچنین استدلال‌های نو و بدیع به راویهای «برون‌داستانی و درونداستانی»، روایتگر «دگرگو» و «هم‌گو» و بالاتر از همه گسترش «کانونیسازی» به سطحی قابل‌توجه، از مهم‌ترین ویژگی این کتاب در گسترش روایت‌شناسی در ایران است.
کتاب «هزارویک‌شب در سینمای قرن ۲۱» در چهار فصل، ۲۰۲ صفحه، قطع رقعی و با قیمت ۱۶هزار تومان وارد بازار نشر شده است.