نشست تخصصی «کلان‌داده‌ها و توسعه سرمایه‌داری پلتفرم- مبنا» با سخنرانی دکتر حسین حسنی، دوشنبه ۸ بهمن ۹۷، در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

نقش کلان‌داده‌ها در زندگی روزمره موضوع آغازین این نشست بود که دکتر حسین حسنی، پژوهشگر ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در رابطه با آن سخن راند. او در این زمینه گفت: زندگی ما به‌طور ناخودآگاه با انواع پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها گره خورده است؛ استفاده از اپلیکیشن‌های تعیین مسیر، سفارش غذا، پرداخت قبوض و ... جریان فراگیری است که اصطلاحاً به این رویداد، « datafication » شدن زندگی روزمره می‌گویند. دیتافیکیشن به‌معنای توانایی پلتفرم‌های شبکه‌ای برای تبدیل بسیاری از جنبه‌های جهان به دیتا است؛ چیزهایی که پیش از این هرگز کمّی‌سازی نمی‌شدند.

دکتر حسنی ادامه داد: بیگ‌دیتا به‌معنای مجموعه‌ای از داده‌های پیچیده و بزرگ است که گردآوری، پردازش، ذخیره‌سازی و تحلیل آن‌ها بااستفاده از سیستم‌های پایگاه داده متعارف دشوار است. کاربردهای بیگ دیتا در حال شکل دادن به دنیای اطراف ما است و بینش‌های کیفی­تری درباره زندگی روزمره ما ارائه می‌کند. او «حجم»، «سرعت»، «تنوع» و «صحت یا درستی» را ازجمله ویژگی‌های بیگ‌دیتا دانست.

این پژوهشگر ارتباطات سپس به موضوع اقتصاد پلتفرمی اشاره و بیان کرد: از ظهور پلتفرمهای دیجیتال به منزله عامل پیشران رشد اقتصادی و نوآورانه فناورانه استقبال شده است. افراد می­توانند بهره­های زیادی از این دگرگونیها ببرند، زیرا سبب توانمندی برای راه­اندازی کسب و کار، تجارت کالاها و مبادله اطلاعات آنلاین می­شوند و درعین حال از واسطه­های شرکتی یا دولتی احتراز می­کنند. پلتفرمهای آنلاین بر نهادها، تراکنشهای اقتصادی و کردارهای اجتماعی و فرهنگی اثر می­گذارند و بنابراین حکومتها و دولتها را وادار می­کنند تا ساختارهای قانونی و دموکراتیک خود را با آنها سازگار کنند.

دکتر حسنی در پایان با اشاره به موضوع سرمایه‎داری پلتفرمی تصریح کرد: «طی دهه­های اخیر با افول سودآوری در بخش تولید، سرمایه‌داری برای تداوم رشد اقتصادی و ادامه حیات خود به داده‌ها روی آورده است». او اظهار داشت: در قرن بیست‌ویکم به دنبال تغییرات در فناوری‌های دیجیتال، داده بیش از پیش برای شرکت‌ها و روابط‌شان با کارکنان، مشتریان و سرمایه‌داران دیگر نقش محوری پیدا کرده است. پلتفرم به عنوان یک مدل جدید تجاری ظاهر شده است که قادر به استخراج و کنترل مقادیر عظیمی از داده است و با این تغییر جهت ما شاهد ظهور شرکت‌های بزرگ انحصاری هستیم. امروزه سرمایه‌داری بیش از پیش تحت سلطه این شرکت‌ها است و این روند تداوم دارد.

دکتر حسنی اینطور نتیجه‌گیری کرد: سرمایه‌داری پیشرفته طی دو دهه اخیر برای بازسازی خود به استخراج و استفاده از یک ماده خام جدید به‌نام «داده» تکیه کرده است. نکته اساسی در این تغییر مسیر، مقدار داده‌هایی است که استفاده می‌شود. در این تحول جدید داده‌ها بیش از پیش، از جنبه حاشیه‌ای کسب و کارها به یک منبع مرکزی تبدیل شده‌اند.

گزارش از: فریبا رضایی

گزارش تصویری