دومین همایش جشن ها و آیین های شادمانی ایرانیان از دیرباز تا کنون با محوریت "عید نوروز" به همت انجمن علمی تاریخ و بخش تاریخ دانشگاه شیراز و با همکاری معاونت فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان ، در سالن کوهپایه دانشگاه برگزار شد.
در ابتدای این همایش دکتر احمد فضلی نژاد رئیس بخش تاریخ دانشگاه شیراز به عنوان مدیر جلسه ضمن عرض خیر مقدم به میهمانان و حاضران، در خصوص اهمیت شادی در فرهنگ ایرانیان و بازتاب آن در متون و کتیبه های باستانی مقدمه ای بیان کرد.
وی با اشاره به متون دینی و کتیبه های باستانی افزود: ایرانیان خداوند را شادی آفرین می نامیدند.

سپس دکتر کتایون نمیرانیان عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و متخصص فرهنگ و زبان های باستانی به بررسی جشن های ایران باستان پرداخت و گفت: بحث جشن در ایران باستان فقط جنبه شادی و سرور آن نیست و نخستین پایه جشن و سرور، ستایش خداوند می باشد.
دکتر نمیرانیان افزود: تقویم ایران باستان همان تقویم خورشیدی است و سال به ۳۶۵ روز و یک چهارم تقسیم می شد و شامل ۱۲ ماه ۳۰ روزه و پنج روز پنجه به نام روز اضافه بود. که بر همین اساس هنوز در روستا های یزد مراسم آیینی پنجه در نیمه های تیر برگزار می گردد.
دکتر نمیرانیان در ادامه جشن های ایران باستان را به سه دسته ی جشن های ماهیانه، فصلی و سالیانه تقسیم کرد و گفت: ۱- جشن های ماهیانه که مصادف با یکی شدن نام روز با نام ماه بود مانند روز مهر از ماه مهر و جشن مهرگان و روز آذر از ماه آذر، جشن آذرگان.
۲- جشن های فصلی: جشن های فصلی پنج روز است و گاهنبار ها را شامل می شوند
۳- جشن های سالیانه: این جشن ها هر سال یک بار برگزار می شدند و مهمترین آنها نوروز بود و در ایران باستان نوروز با یک پنجه مخصوص که ویژه استقبال از نوروز بود آغاز می شد.

دکتر مصطفی ندیم، عضو هیئت علمی بخش تاریخ، نیز در خصوص جشن نوروز در فرهنگ عامه و نوروز در شیراز سخنانی ایراد کرد.
وی گفت: نوروز یکی از مهمترین جشن های ملی ایرانیان است که از قرن ها پیش در نجد ایران برپا می شده و دارای آداب و رسوم خاصی بوده که تفاوت در جغرافیای فرهنگی موجب شده است که این آداب و رسوم در برخی از شهرها و روستاها متفاوت باشد و آداب نوروز ما برگرفته از ادوار مختلف تاریخی از دوره پیش از اسلام تا کنون است که در دوره هخامنشیان، ساسانیان، آل بویه، صفویه و قاجاریه، تغییرات زیادی داشته است.
دکتر ندیم ،در خصوص نوروز در شیراز اظهار داشت: از نشانه های نوروز در شیراز می توان به مرغ نوروزی که به رودخانه خشک می آمد و گربه نوروزی (حشرات با رنگ های بسیار زیبا) که در کوه های اطراف شیراز می آمدند و در آخر حاجی فیروز که در سرتاسر ایران هم هست، اشاره کرد.
استاد تاریخ دانشگاه شیراز ادامه داد :نوروز در پیش از ایام نوروز آغاز می شده و اول از همه چهارشنبه سوری است که ریشه در باور ها و عقاید دارد و به اسطوره خلقت بر می گردد. در شیراز و در ایام نوروز، رفتن به زیارت شاه چراغ و آستانه، رفتن به حوض ماهی سعدیه، پختن آش ابودردا، خوردن آجیل، پختن نان شیرینی، پختن شیربرنج برای سفره هفت سین، پختن سمنو و سبز کردن سبزه دو هفته پیش از نوروز، جمع شدن دراویش ( مخصوصا فرقه خاکساریه) در خانه بزرگان و گرفتن عیدی و رفتن به گلگشت ها(صحرا های اطراف شیراز) مثل صحرای جعفر آباد و صحرای آقا باباخانی در جنوب شیراز و دریاچه مهارلو بوده است.
دکتر ندیم، در پایان به ۴ مولفه اصلی نوروز یعنی زمان، شادی ، خرد و همبستگی قومی اشاره کرد و گفت : ایرانیان بر اساس این چهار مولفه جشن نوروز را برپا می کنند.
در ادامه پروفسور کامیار عبدی، باستان شناس ، در خصوص نوروز در تخت جمشید اظهار داشت: تخت جمشید و پاسارگاد یکی از اولین مقاصد سفر های نوروزی مردم ایران است و در دوران هخامنشی تخت جمشید محلی برای برگزاری جشن نوروز بوده است.
دکتر عبدی افزود: از دوره رنسانس به بعد ، یک تصور بین جهانگردان وجود داشت که تخت جمشید یک معبد و نیایشگاه است. از اوایل قرن ۱۹ دیدگاه نوروز در تخت جمشید رواج پیدا کرد و ۳ نفر از ایران شناسان قرن ۲۰ یعنی ارنست هرتسفلد، آرتور پوپ(مورخ هنر ایران) و رومن گیریشمن، نسبت نوروز و تخت جمشید را مطرح کردند.
پروفسور عبدی اضافه کرد: بر اساس منابع دوره ساسانیان و اشکانیان در متون به جشن نوروز اشاره شده است چراکه تخت جمشید پایتخت پاییزی و محل برگزاری جشن مهرگان بوده است.
پروفسور عبدی در ادامه برای تبیین چگونگی شباهت های موجود بین برخی از آیین های بابلی و ایرانی به بررسی برخی از شباهت های باستان شناسی از آثار بابلی و هخامنشی پرداخت‌.
پروفسور عبدالرسول خیراندیش ،استاد بخش تاریخ دانشگاه شیراز آخرین سخنرانی بود که در این همایش به بررسی نوروز در خلیج فارس پرداخت.
پروفسور خیراندیش اظهار داشت: در جواب چرایی به وجود آمدن نوروز ۲ روایت وجود دارد: ۱- کیومرث روزی که آفتاب به برج حمل وارد می شد، آن روز را جشن گرفت
۲- هنگامی که جمشید بر دیو ها پیروز شد و جشن گرفت.
در ادامه دکتر خیراندیش به بررسی چگونگی به وجود آمدن تقویم در بین ملت های مختلف پرداخت و گفت: برای تمام انسان ها و در همه جای دنیا وجود یک سیستم شمارش تقویم لازم است که بدون تقویم بدون شک با انهدام تمدن مواجه هستیم و هرگاه در تاریخ ایران صحبت از پیدایش یک تقویم می شود، منظور اصلاح تقویم، آمارگیری از زمین و جمعیت برای ثبت در دفتر های جدید مالیاتی است. در شرایطی که پدیده تقویم بخواهد جهانی بشود باید مبتنی بر محاسبات دقیق نجومی و کارآمدی در بسیاری از مکان ها باشد، به همین جهت با بر تخت نشستن پادشاهی مقتدر و جهانگیر در یک روز و ساعت معین اعلان نوروز می شد.
این استاد دانشگاه شیراز اضافه کرد: اگر ورود خورشید به برج حَمَل مبنای آغاز سال نو است، در آن موقع اعتدال بهاری است و بنابراین نوروز باید مربوط به نیم کره شمالی باشد، زیرا همین موقع نیمکره جنوبی وارد پاییز می شود.
استاد تاریخ دانشگاه شیراز خاطر نشان کرد :اگر تقویمی بر مبنای حرکت خورشید شکل بگیرد و با محاسبات دقیق همراه باشد و هر جا که تغییرات فصلی بستگی کاملی فقط به شرایط محلی نداشته باشد، می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. به همین جهت نوروز در هر مکانی مبنایی برای شمارش باد ها بوده است و کشاورزان و دریانوردان برهمین اساس کار می کردند که این موارد در میان مردم جنوب و در فولکلور نواحی جنوب قابل مشاهده است.
دکتر خیراندیش در پایان اضافه کرد: مسائل تقویمی در خلیج فارس خیلی دقیق بوده و برگزاری نوروز و مهرگان هم حتی در قرون اول و دوم هجری با دقت کامل انجام می گرفته است و این به دلیل پیوند نوروز با زندگی مردم بوده است.
در پایان ، دکتر فرخ حاجیانی ،رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی از برگزاری این همایش توسط انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز به ویژه استاد مشاور انجمن علمی ،خانم دکتر دهقان و بخش تاریخ تشکر و قدردانی کرد و هدایایی به رسم یادبود به سخنرانان این همایش اهدا گردید.
رونمایی از سفره هفت سین انجمن علمی تاریخ دانشگاه شیراز پایان بخش مراسم بود.