چکیده
قرآن کریم، در برخی از آیات خود با بیان کلی رنگ (لون) به‌طور عام و یا با تفکیک رنگ‌های خاص، ترسیم ذهنی و حسی زیبایی به مفهوم آیه بخشیده است. آیات دربرگیرنده رنگ در دو دسته کلی قرار دارند:
۱) آن‌هایی که به‌طورکلی به بحث رنگ پرداخته و با واژه (لون) یا (صبغه) بیان شده‌اند.
۲) آیات دیگر که دربردارنده مضمون رنگ‌های خاصی چون (سیاه، سفید، زرد، قرمز، سبز، آبی) هستند.
ذکر رنگ‌های مختلف در قرآن کریم در مقام بیان نعمت‌ها و عذاب‌ها و پیوندی که می‌تواند بین آن‌ها برقرار باشد و نیز ارتباط این رنگ‌ها با ویژگی‌های آن‌ها در علوم جدید مسئله‌ای شایسته پژوهش است که توجه قرآن‌پژوهان را به خود جلب می‌کند. بی‌تردید تمامی موارد استفاده رنگ در قرآن کریم¬ با دلیل و حکمت خاصی است که تفاسیر شیعه و اهل سنت به آن اشاره دارند.
علاوه بر این، در دین اسلام پیرامون رنگ، روایاتی آمده که خود بیانگر دید وسیع و دقیق اسلام و نگاه ویژه معصومان(علیهم السلام) در مذهب شیعه و بزرگان اهل سنت به سبک صحیح زندگی اسلامی می‌باشد که مطالعه و بررسی در این باره می تواند به کاربرد رنگ ها در زندگی با توجه به تاثیر آنها در جسم و روح آدمی کمک نماید.
ضرورت بررسی موضوع رنگ در قرآن کریم و روایات، به دلیل توجه قرآن کریم و روایات در تمام مباحث از جمله توجه به موضوع رنگ است که این امر نیازمند انجام پژوهش‌های میان‌رشته‌ای می باشد.
پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تبیین رنگ بر اساس قرآن کریم و روایات مورد مطالعه قرارگرفته که طی آن به بررسی دیدگاه‌های برجسته‌ترین مفسران و محدثان شیعه و اهل سنت و تطابق آن با اکتشافات علوم جدید در این راستا پرداخته است.
از جمله دستاوردهای این پژوهش، کشف واژه‌های دلالت‌کننده بر رنگ در قرآن کریم از منظر برجسته‌ترین مفسران شیعه و اهل سنت و تطابق آن با اکتشافات علوم تجربی، تبیین کاربرد رنگ های خاص در قرآن کریم با توجه به حکمت عذاب و نعمت از دیدگاه مهم ترین مفسران شیعه و اهل سنت و دستاوردهای علوم روز از نگاه هنر و روان شناسی و نیز معرفی گونه شناسی رنگ ها در روایات شیعه و اهل سنت در مباحث زیباشناسی، شفابخشی، کراهت، استحباب و کاربرد استعاری رنگ در روایات است.

کلیدواژه: رنگ در قرآن کریم، رنگ در روایات، قرآن کریم و علوم تجربی، قرآن کریم و هنر.

***

پژوهش گر: فهیمه رضوانی
استاد داور: دکتر محمود کریمی (عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (علیه السلام))
استاد مشاور: دکتر عباس مصلایی پور (عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (علیه السلام))
استاد داور: دکتر عاطفه زرسازان (عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی)