اقتصاد دیجیتال یا اقتصاد فردا، اقتصادی است که در دور تحولات فناورانه پر پیچ و خم، مجالی به سالخوردگان فناوری می‌دهد و با تولید ثروت و خلق کسب‌وکارهای نوین، به‌راستی‌که می‌تواند از سنت به قدرت و خلق ایده‌های جدید و کارآمد برسد.



به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با ظهور اقتصاد دیجیتال، اقتصاد سنتی با تخریب خلاقانه‌ای همراه شد که از طریق آن راه‌های جدیدی برای رفع نیازها و اجرای وظایف و عملکردهای قدیمی شناسایی شد. از سوی دیگر نباید فراموش کرد که ازیک‌طرف توسعه این زیرساخت‌ها و فراگیر شدن الزامات موردنیاز اقتصاد دیجیتال و از طرف دیگر رسوخ اقتصاد دیجیتال در حوزه‎های سنتی کسب‌وکار و خلق حوزه‌های جدید، رابطه‌ای مستقیم با یکدیگر دارند و هر کدام، موجب ارتقای طرف مقابل در بازه‎های مختلف زمانی شده‌اند.



با توجه به اهمیت این شاخه و بررسی بازار سنتی با  بازار اقتصاد دیجیتال؛ بر آن شدیم تا  در گزارشی به بررسی تفاوت‌های اقتصاد دیجیتال و سنتی و روند آینده‌نگرانه در این حوزه پرداخته است.



تعریف اقتصاد دیجیتال  به بیان ساده



به صورت ساده، اقتصادی است که قسمت اعظم آن بر پایه فناوری‌های دیجیتال شامل شبکه‌های ارتباطی، رایانه‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌‌های اطلاعاتی است و انواع تجارت الکترونیک، بازارهای الکترونیک، دریافت و پرداخت، کارت‌های هوشمند و پول الکترونیک و تراکنش مالی را شامل می‌شود.





اقتصاد بر مبنای دیجیتال دستخوش چه تغییراتی است؟

اقتصاد دیجیتال بر مبنای انقلاب ناشی از ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات است، لذا با توجه به این ماهیت منجر به کاهش شدید هزینه‌های محاسباتی، ذخیره‌سازی و بازگردانی اطلاعات و ارتباطات و نیز افزایش بسیار در سرعت محاسبات و حجم انتقال اطلاعات شده است و در مقابل اقتصاد سنتی در کشورها صرفاً بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات نبوده است و شامل عرضه کالا و خدمات به روش سنتی است که درنهایت منجر به درآمدزایی و عرضه پول می‌شود.





ظهور اقتصاد دیجیتال و بروز نیازهای جدید

با ظهور اقتصاد دیجیتال، اقتصاد سنتی با تخریب خلاقانه‌ای همراه شد که از طریق آن راه‌های جدیدی برای رفع نیازها و اجرای وظایف و عملکردهای قدیمی شناسایی شد؛ به‌عنوان مثال امروزه کتاب‌فروشی‌های آنلاین به‌سرعت در حال جایگزینی با کتاب‌فروشی‌های سنتی است، یا می‌توان به ظهور معاملات اوراق بهادار آنلاین نسبت به کارگزاری‌های سنتی سهام اشاره داشت.



ظهور محصولات و خدمات جدید با خود نیازهای جدیدی را به همراه داشت، که پیش از این وجود نداشت؛ مانند ارسال موقعیت منطقه‌ای خود‌ (GPS) برای خدمات اضطراری جاده‌ای یا سیستم کنترل خودکار در ماشین‌ها. تفاوت اقتصاد دیجیتال با آنچه به‌عنوان اقتصاد و کسب‌وکار سنتی می‌شناسیم را می‌توان به شرح شکل زیر نمایش داد.





به طور کلی اقتصاد دیجیتال را می‌توان یک بازار جهانی دانست که در آن فرآیندها و خدمات برای هر فرد یا سازمانی به‌منظور انجام تعاملات الکترونیکی و از طریق دستگاه‌های آنلاین قابل دسترس است.



اقتصاد دیجیتال یک بازار جهانی است

اقتصاد دیجیتال این فرصت را برای جوامع فراهم می‌آورد تا با ابزارهای جدید قدرتمند به دنبال ایجاد رونق، انسجام محلی و یک آینده پایدار باشند.



همچنین اقتصاد دیجیتال با توجه به ویژگی‌های خود، امکان دسترسی به بازارها و‌ کسب‌وکارهای جدید را فراهم آورده و منجر به بهره‌وری بهبودیافته و سودآوری شده و رقابت‌پذیری را در تمامی بخش‌های اقتصادی افزایش می‌دهد.



اقتصاد دیجیتال امکان دسترسی به بهداشت، آموزش و خدمات اجتماعی را افزایش داده و فرصت ارتقای رفاه اقتصادی و اجتماعی جوامع را فراهم می‌آورد.



با توجه به مزیت‌های اقتصاد دیجیتال و اهمیت آن در خلق ارزش و ایجاد ثروت، دولت‌ها نیز به‌منظور بهره‌گیری از پتانسیل‌های آن و همین‌طور در امان ماندن از تبعات عدم توجهِ به‌موقع به آن، توجه ویژه‌ای به این مقوله داشته و همواره سعی در توسعه فعالیت‌ها در این زمینه‌دارند.



الزامات سیاسی و اقتصادی باید با نوآوری فناورانه همراه باشد

به‌طورکلی می‌توان گفت که در جهان امروزی، الزامات سیاسی و اقتصادی باید با نوآوری فناورانه همراه بوده تا موجب رشد اقتصاد دیجیتال شود، خصوصاً که این نوع از اقتصاد با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های موجود در کشورهای در حال توسعه با رشد بالایی همراه بوده است.



این رشد قابل توجه از اقتصاد دیجیتال، باید از سوی بخش‌های خصوصی مورد برنامه‌ریزی قرارگرفته و بخش دولتی نیز به تعیین و تبیین خط‌مشی‌های لازم در خصوص آن اقدام کند، همچنین جامعه مدنی و دانشگاهی نیز باید به تحلیل ابعاد مختلف آن بپردازند.



دولت‌ها از طریق مکانیسم‌های مختلفی همچون سیاست‌گذاری، تامین زیرساخت‌های لازم و نیز کاهش فاصله یا نابرابری در بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و طراحی مکانیسم‌های تشویقی در توسعه و به‌کارگیری آن، نفوذ و گسترش اقتصاد دیجیتالی را تسهیل می‌کند.



دولت‌ها یکی از نقش‌آفرینان اصلی این اقتصاد دیجیتالی هستند

دولت‌ها یکی از نقش‌آفرینان اصلی این اقتصاد هستند. با حرکت دولت‌ها، بخش‌های مختلف اقتصادی جامعه و سازما‌ن‌ها و کسب‌وکارها می‌توانند با بهره‌گیری از اقدامات دولت، نیازهای کسب‌وکار خود را تشخیص دهند و با تکیه‌بر توانمندی‌های به وجود آمده بستر خاص موردنیاز خود را تامین و از مزایای این اقتصاد بهره‌مند شوند.



درنهایت افراد و گروه‌های جامعه نیز با بهره‌مندی از این بستر و خدمات ارائه‌شده می‌توانند سطح زندگی خود را ارتقاء داده و از حیات در این فضای اقتصادی و اجتماعی لذت ببرند.



نتیجه‌گیری

همان‌گونه که در بخش ابتدایی گزارش اشاره شد، اقتصاد دیجیتال مفهومی است که در نتیجه تغییرات فناورانه، توسعه زیرساخت‌ها و تغییر ماهیت کسب‌وکارها باقوت بیشتری به تغییر و رسوخ در بخش‌های سنتی کسب‌وکار و همچنین ایجاد کسب‎وکارهای جدید و نوین وارد شد. البته نباید فراموش کرد که ازیک‌طرف توسعه این زیرساخت‌ها و فراگیر شدن الزامات موردنیاز اقتصاد دیجیتال و رسوخ اقتصاد دیجیتال در حوزه‎های سنتی کسب‌وکار و خلق حوزه‌های جدید، رابطه‌ای مستقیم با یکدیگر دارند و هر کدام، موجب ارتقای طرف مقابل در بازه‎های مختلف زمانی شده‌اند.



پایان پیام/۳۲