به گزارش روابط عمومی دانشگاه مفید، نشست علمی: «بررسی تطبیقی ربا از دیدگاه فلسفه زبان و اصول لفظی»، به همت مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید و با سخنرانی حجت الاسلام سیدمحسن سجادی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد، روز سه شنبه ۲۵ دیماه ۱۳۹۷ برگزار گردید.

حجت الاسلام سید محسن سجادی در این نشست علمی بیان داشتند: تجربه بیش از سی سال قانون عملیات بانکی بدون ربا در ایران و کسری بودجه های مزمن دولت که منجر به تورم متوسط سالیانه بیست درصد در طی این دوره شده است، باعث شده علاوه بر نگاه انفعالی که ربا را در همه زمان ها و مکان ها جاری و ساری می داند، دیدگاه فعالی که با پذیرش اصل ربا، تلاش برای خروج موضوعی را بیش از پیش به حرکت درآورد. بنابراین توجه به فلسفه حرمت ربا شامل تمرکز ثروت، نابرابری و فاصله طبقاتی، جلوگیری از رکود و تعطیلی کار خیر، و یا مساله مستحدثه ای که در صدر اسلام وجود نداشته، تفکیک ربای تولیدی و مصرفی، لحاظ نمودن کاهش ارزش پول، جنبه نمادین داشتن تحریم ربا که گوهر آن مبارزه با ظلم، بی عدالتی، تن پروری و تنبلی است؛ گوشه ای از تلاش اندیشه ورزان مسلمان ایرانی است.

عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه مفید در ادامه به آیات مرتبط با ربا پرداختند و عنوان داشتند: مهمترین مطالب موجود در آیات ربا این است که: ۱ - رباخواران همچون انسان «جن زده‏» رفتار متعادل ندارند. ۲ - علت این «کج رفتاری» اندیشه اقتصادى آنان‏است که معتقدند، ربا همچون سایر معاملات [ داد و ستدها] است. ۳- صریحا ربا را حرام و سرانجام آن را جاودانگى در آتش خشم الهى اعلام مى دارد. ۴ - خداى متعال، ربا را نکوهش، و صدقه دادن را تشویق میکند. ۵ - مومنان رباهاى باقیمانده را رها کنند، و در صورت ادامه آن در حقیقت‏با خدا و پیامبر«صلى الله علیه وآله وسلم‏» اعلان جنگ مى کنند. ایشان در ادامه به موضوع بندی روایات ربا پرداختند و روایات را براساس بحار الانوار، وسائل الشیعه و جامع احادیث شیعه را بیان نمودند.

سیدمحسن سجادی با بیان اصول لفظیه گفتند: اصل لفظی، قانون مرجع هنگام شک در مراد گوینده است. مهم‌ترین اصول لفظی عبارتند از: اصل حقیقت، اصل عموم (اصل عدم تخصیص)، اصل اطلاق (اصل عدم تقیید)، اصل عدم نقل، اصل عدم اشتراک، اصل ظهور و اصل عدم قرینه می باشند.که مجرای اصل لفظی مواردی است که مراد گوینده روشن نیست؛ بنابراین، جایی که مراد گوینده معلوم است، لیکن چگونگی اراده، مشکوک می‌باشد، جاری نمی‌شود. برای مثال، اصل عدم قرینه در موردی که مراد از لفظ روشن است، امّا حقیقت یا مجاز بودن آن مشکوک می‌باشد، جاری نمی‌شود تا در پرتو آن، حقیقی بودن استعمال اثبات گردد، بلکه مجرای آن جایی است که احتمال اراده یکی از دو معنای حقیقی و مجازی آن داده شود، لیکن تعیین آن برای ما ممکن نباشد. در چنین موردی با اجرای اصل عدم قرینه، معنای حقیقی متعیّن می‌گردد.

عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد عنوان داشتند: فلسفه زبان در واقع تلاشی است برای روشن کردن مفاهیمی اساسی که به هنگام تفکر درباره زبان انجام می‌دهیم. فلسفه زبان در واقع پژوهشی فلسفی در باب ماهیت زبان و چیستی آن، رابطه بین زبان، کاربران زبان و جهان است. فلسفه زبان دانشی متفاوت با زبان‌شناسی است هر چند که بایستی به مواردی توجه کند که زبان شناسان و علوم مضبوط مرتبط پدیدار می‌کنند. ایشان در ادامه به بیان ربا از دیدگاه فلسفه زبان پرداختند و سه نظریه مصداقی، تصوری و رفتاری را بیان نمودند.

عضو هیات علمی دانشگاه مفید در این نشست علمی با فرض پذیرش حرمت ربا از دیدگاه اسلامی، همچنین فرض صحت گزاره هایی که در منابع معتبر امامیه آمده؛ فقط این موضوع را از نگاه مباحث الفاظ مانند: مقدمات حکمت، اصاله العموم، اصاله الظهور که در اصول آمده و دیدگاه های فلسفه زبان، مانند نظریه معنی، نظریه صدق و نظریه ارجاع، مورد بررسی قرار دادند.
در ادامه نشست سایر اعضای هیات علمی دانشکده اقتصاد و اساتید و دانشجویان حاضر، نقطه نظرات و دیدگاه های خود درخصوص « بررسی تطبیقی ربا از دیدگاه فلسفه زبان و اصول لفظی» مطرح نموده و دیدگاه مطرح شده توسط جناب آقای سیدمحسن سجادی به موضوع مورد اشاره را مورد نقد و بررسی قرار دادند.