نشست علمی ساحت پیامبر اعظم (ص) از نگاه شرق شناسان
نشست علمی ساحت پیامبر اعظم (ص) از نگاه شرق شناسان ، به همت انجمن علمی و بخش تاریخ دانشگاه شیراز و انجمن ایرانی تاریخ اسلام (فارس) و با حضورجمعی از اساتید و دانشجویان ، در تالار علامه جعفری دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز برگزار شد.
در ابتدای این نشست علمی ،خانم دکتر معصومه دهقان، به عنوان مدیر جلسه ضمن عرض خیر مقدم به میهمانان و حاضران ، مقدمه ای درخصوص نگاه شرق شناسان به ساحت پیامبر اعظم (ص) بیان نمود.
در ادامه دکتر شکرالله خاکرند ،عضو هیئت علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز و و دبیر انجمن ایرانی تاریخ اسلام، به ارزیابی و نقد تطبیقی شیوه سیره نگاران و خاورشناسان و مورخان مسلمان پرداخت و گفت : رویکردی که اروپاییان بعد از جنگ های صلیبی نسبت به اسلام و تاریخ اسلام داشتند در قالب خاور شناسی بیان می شود.
وی با بیان اینکه خاور شناسی به ۲ دسته خاورشناسی در خدمت کلیسا و خاور شناسی در خدمت استعمار تقسیم می شود ، تصریح کرد : در هر دو مورد فوق ،چهره ای نامناسب از پیامبر(ص) و اسلام معرفی می شود.
دکتر خاکرند در پاسخ به این پرسش که چرا همگان به دنبال سیره نگاری و شناخت پیامبر بودند؟ بیان داشت: پیامبر ، انسانی در تراز اسلام است و مورخان مسلمان به دنبال معیار و شاخصی برای الگو و اسوه سازی بودند که این اسوه و الگو در سوره مبارکه الأحزاب آیه ۲۱(لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَة)ٌ نیز بیان شده است.
این استاد دانشگاه شیراز در ادامه به نقد و بررسی روش برخی از سیره نگاران و مورخان مسلمان پرداخت و گفت: حدیث نگاران مسلمان به دنبال جمع آوری متون دینی -که شامل فقه و حدیث می شد- بودند و از همین رو به ۴۰ سال اول زندگی پیامبر(ص) اعتنایی نکردند و یکی از اشکالات مربوط به این سیره نگاران همین مورد است.
دبیر انجمن ایرانی تاریخ اسلام با بررسی روش سیره نگاران مسلمان و شرق شناسان خاطر نشان کرد : اصلی ترین منبع برای شناخت سیره پیامبر قرآن کریم است.
خانم دکتر یاسمن یاری، محقق تاریخ اسلام، نیز در نشست علمی ساحت پیامبر اعظم (ص) از نگاه شرق شناسان به بیان مطالبی درخصوص تاثیر ایستارهای مسیونری بر گفتمان های تولید شده توسط غربی ها پیرامون پیامبر اسلام(ص) پرداخت.
این استاد دانشگاه گفت: شرق شناسی در ابتدا نوعی تبلیغ دین مسیحیت بوده و در صدد بودند سیطره جغرافیایی این دین را گسترش بدهند و در همین راستا به شناخت کشور هایی پرداختند که احتمال تبلیغ دین خود را در آن داشتند و بنابرین کشور های مسلمان اولین مقصد آنها بود.
وی افزود: در دوره استعمار، سیاست غرب و کشورهای استعماری سیطره و نفوذ بر کشور های اسلامی بود و سیاست و مذهب همسو شده با هم ، در این جهت حرکت می کردند.
این محقق تاریخ اسلام در ادامه به بررسی دیدگاه و گفتمان های تولید شده ویلیام هنری، تمپل گاردنر و ویلیام مویر در خصوص پیامبر پرداخت.
حجت الاسلام و المسلمین ، دکتر قاسم کاکایی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز و رئیس دانشکده الهیات دانشگاه شیراز هم در این نشست علمی به تبیین واژه شرق شناسی پرداخت .
وی با بررسی وضعیت اسلام در دوره های مختلف تاریخی اظهار داشت: شرق شناسی در یک دوره ای از دانشگاه ها و محافل آکادمیک آغاز شد و شرق شناسان در این زمینه تحقیقات زیادی انجام داده اند و آثار خوبی هم تالیف کرده اند، زیرا به دنبال شناخت اسلام بوده اند و بیشتر از همه به جنبه های تاریخی پرداختند و جنبه های الوهیت را نادیده گرفتند.
این استاد دانشگاه، در پایان به دیدگاه شرق شناسان در مورد اسلام و پیامبر پرداخت.
خانم راضیه سیروسی، محقق تاریخ اسلام نیز به عنوان آخرین سخنران در این نشست علمی ، مطالبی را درخصوص دیدگاه ویلیام مونتگمری وات درباره پیامبر(ص) بیان کرد و گفت: امروزه نظام سلطه در غرب با تکیه بر موقعیت برتر خود سعی در القای یک تصویر هراس آمیز از اسلام دارد و این در حالی است که حجم مطالعات پیرامون پیامبر (ص) در قرون اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است و محققانی با ملیت های مختلف کتاب هایی در این زمینه منتشر کرده اند.
این محقق تاریخ اسلام در ادامه اظهار دشت: نخستین موضع گیری ها در خصوص پیامبر از طرف روحانیون کلیسا و همزمان با ظهور اسلام صورت گرفت و اسقف ها و مبلغان مسیحی در وقایع نگاری های جهانی خود، به بررسی پیامبر(ص) پرداختند که اصولا این بررسی ها با شخصیت حقیقی پیامبر در تضاد است.
خانم راضیه سیروسی افزود: تصویری که در آثار "وات" در مورد پیامبر(ص) ارائه شده کاملا تصویری متعادل است و از پیامبر(ص) به عنوان شخصیتی رئوف و نیکو یاد می کند.
در پایان نشست علمی ساحت پیامبر اعظم (ص) از نگاه شرق شناسان ،اساتید حاضر در جلسه به پرسش های مطرح شده از طرف دانشجویان و حاضرین پاسخ دادند.