دستورالعمل طراحی و اجرای سیستمهای نگهداری تونلهای معدنی
پیش گفتار:
نظام فنی و اجرایی کشور (مصوبه شماره /۴۲۳۳۹ت ۳۳۴۹۷ه ، مورخ ۱۳۸۵ /۴/ ۲۰هیات محترم وزیران) به کارگیری معیارها، استانداردها و ضوابط فنی در مراحل تهیه و اجرای طرح و نیز توجه لازم به هزینههای نگهداری و بهرهبرداری در قیمت تمام شده طرحها را مورد تاکید جدی قرار داده است.
تونل که سازهای مرکب از سیستم نگهداری و سنگهای اطراف آن است، یک دستگاه نامعین استاتیکی محسوب میشود بنابراین بار موثر بر سیستم نگهداری باید بر اساس تغییر شکلهای سازه و سیستم نگهداری محاسبه شود.
تدوین دستورالعمل برای طراحی و اجرای سیستمهای نگهداری برای معادن زیرزمینی به ویژه تونلهای معدنی با توجه به تنوع سیستمهای نگهداری و تفاوت شکل مقطع، ابعاد و دیگر مشخصات هندسی تونلها بسیار پیچیده است باید آنها را از نظر هندسی در ردههای متفاوتی طبقهبندی کرد. علاوه بر موارد مذکور برای طراحی سازهای سیستم نگهداری تونلها باید پارامترهای مکانیکی سنگ، شرایط محیطی و میدان تنشهای موجود در منطقه به خوبی شناسایی و کمی شود.
در این نشریه با توجه به موارد فوق، دستورالعملی به همراه یک ساز و کار ساده برای طراحی و اجرای سیستم نگهداری تونلهای معدنی ارایه شده است که در عین حال از دقت کافی نیز برخوردار است. به این منظور فرآیند طراحی سیستم نگهداری در سه بخش مجزا، شامل برآورد بار وارد بر سیستم نگهداری، برآورد ضریب اطمینان و در نهایت مدلسازی و تحلیل سازهای سیستم نگهداری ارایه شده است. در این دستورالعمل بار وارد بر سیستم نگهداری به عنوان یک فصل مستقل و ضریب اطمینان لازم برای طراحی انواع سازههای نگهداری تونلها به همراه روش مدلسازی و تحلیل آن در فصلهای جداگانه ارایه شده است.
بر اساس روالی که در این دستورالعمل برای طراحی سیستم نگهداری تونلهای معدنی پیشبینی شده است، پس از محاسبه مقادیر بار وارد بر سیستم نگهداری و برآورد ضریب اطمینان، میتوان سیستم نگهداری را مدلسازی و تحلیل کرد.
با همه ی تلاش انجام شده قطعا هنوز کاستی هایی در متن موجود است که انشاءا… کاربرد عملی و در سطح وسیع این نشریه توسط مهندسان موجبات شناسایی و برطرف نمودن آنها را فراهم خواهد نمود. در پایان، از تلاش و جدیت آقای مهندس غلامحسین حمزه مصطفوی و کارشناسان امور نظام فنی همچنین جناب آقای مهندس وجیه ا… جعفری مجری محترم طرح تهیه ضوابط ومعیارهای فنی بخش معدن کشور در وزارت صنایع ومعادن و متخصصان همکار در امر تهیه و نهایی نمودن این نشریه، تشکر و قدردانی می نماید. امید است شاهد توفیق روزافزون همهی این بزرگواران در خدمت به مردم شریف ایران اسلامی باشیم.