یکی از موضوعات محوری در ژئومرفولوژی کاربردی، شناسایی پدیده های مخاطره آمیز و علل شکل گیری آن ها می باشد، درکل بر اثر رفتارهای نادرست انسانی در کاربری های اراضی و تنگناهای محیطی، فرایندهای ژئوم رفولروژی تبدیل به عوامل مخاطره زا می شوند، به طوری که زمین لغزه ها و حرکت های توده ای خاک و مواد رنگی هر ساله در برخی نقاط جهان و ایران رخ داده و خسارات جانی، مالی و زیست محیطی قابل توجهی به بار می آورند. ایران با توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، فعالیت زمین ساختی و لرزه خیزی زیاد، شرایط طبیعی لازم را برای ایجاد طیف وسیعی از زمین لغزش ها داراست، از این رو شناسایی و تهیه نقشه مناطق دارای پتانسیل خطر وقوع زمین لغزش، اولین گام در مدیریت منابع طبیعی و برنامه های عمرانی است. هدف این پژوهش، ارزیابی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز رودخانه اعلاء استان خوزستان با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی است. بدین منظور عوامل موثر در وقوع زمین لغزش از قبیل ارتفاع ، شیب و جهت شیب، وضعیت زمین شناسی، بارندگی سالیانه، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و حریم جاده، لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS)) تهیه و وزن هرعامل با روش تحلیل سلسله مراتبی AHP)) تعیین گردید. تعیین توابع عضویت برای عوامل مذکور، نقشه پهنه بندی به¬صورت فازی تهیه شد. نتایج نشان داد که عملگر فازی گامای ۰.۴ با مقدار جمع کیفی Qs =۱. ۰۲۷ بالاترین و عملگرهای Sum، And و OR با مقدار جمعی کیفی کمتر، پایین ترین دقت را نسبت به سایر عملگرهای فازی در پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه آبخیز رودخانه اعلاء دارا می باشند. نقشه های با عملگر گامای ۰.۴ نشان می دهند که حوضه آبخیز مورد پژوهش با مساحت کل ۱۴۱۶۵۶ هکتار، به چهار طبقه خطر وقوع زمین لغزش کم به مساحت ۷۸۳۴۴ هکتار، طبقه خطر متوسط به مساحت ۳۸۸ هکتار، طبقه خطرزیاد به مساحت ۱۳۶۷۴ هکتار و طبقه خطر خیلی زیاد به مساحت ۴۹۲۴۹ هکتار پهنه بندی می شود.

کلمات کلیدی: تحلیل سلسله مراتبی AHP))، حوضه آبخیز رودخانه اعلاء، زمین لغزش، مدل فازی.

***

ارائه دهنده: آقای مهندس محمد خسروی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی نقشه برداری گرایش GIS
استاد راهنما: آقای دکتر حسین تراب زاده خراسانی، استادیار رشته مهندسی نقشه برداری گرایش سنجش از دور
استاد مشاور: آقای مهندس محمد عباسی، مربی رشته مهندسی نقشه برداری گرایش GIS
استاد ممتحن: آقای دکتر مرتضی حیدری مظفر، استادیار رشته مهندسی نقشه برداری گرایش فتوگرامتری
استاد ممتحن: آقای دکتر مهدی ریاحی خرم، استادیار رشته محیط زیست