هم‏زمان با هفته پژوهش، میزگرد نیازسنجی و مساله‏‌شناسی پژوهش در هنر ایران با موضوع «تئاتر» دوشنبه ۲۶ آذر ۹۷، با حضور دکتر بهروز محمودی بختیاری، رحمت امینی، دکتر عطاء‌الله کوپال و منوچهر اکبرلو در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در ابتدای این برنامه، دکتر رحمت امینی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ایراد سخن کرد و گفت: نیازهای پژوهشی ما به‌طور خودجوش از دل دانشگاه‌ها بیرون نمی‌آید تا نیاز به پژوهش در حوزه‌های مختلف امکان‌سنجی شود. وی بیان کرد: یکی از مسیرهای توسعه تئاتر و نهادینه کردن آن در میان جمعیت کشورمان، «نمایش‌های ایرانی» هستند ولی در این زمینه جز برگزاری نشست‌های مربوطه کار دیگری انجام ندادیم. دکتر امینی افزود: در نظام پژوهشی چه دانشگاهی و چه غیردانشگاهی، اگر پژوهش‌هایی هم صورت گرفته باشد، عمدتاً مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی است؛ این پژوهش‌ها عمدتا‌ً در حوزه محتوا و منابع هستند نه در مورد «رویکردها» و «روش‌ها»ی گسترش هنرهای نمایشی.

این عضو هیئت علمی تصریح کرد: ما در حوزه نمایش ایرانی به‌شدت نیازمند پژوهش‌های کاربردی هستیم. او اظهار داشت: در مورد پدیده‌هایی مثل performance یا تئاترهای عصر جدید و به‌طور کلی در مورد مکتب‌های نوظهور، دچار یک نوع گیجی هستیم. در این زمینه نیز یافته‌ها و اتکای پژوهشگران برمینای همان ذوق و سلیقه فردی است. به‌همین دلیل دچار اغتشاش تعاریف در پژوهش‌ها هستیم. دکتر امینی ادامه داد: در این زمینه امکان پژوهش کاربردی وجود ندارد؛ بخش مهمی از پژوهشگری، «مشاهده» است که ما آن را نداریم و این یکی از مشکلات اساسی در حوزه پژوهش است. او اضافه کرد: یکی از راه‌حل‌های حل این مساله، این است که در فرصت‌های مشخصی در طول هر سال، تعدادی از پژوهشگران را به کشورهای دیگر بفرستیم تا آن‌ها تئاتر را به معنای اخص کلمه از نزدیک مشاهده کنند و یادداشت‌ها و اطلاعاتشان را برای ما بفرستند.

دکتر بهروز محمودی بختیاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، به ارکان پژوهش اشاره کرد و گفت: اصولاً پژوهش سه پایه دارد: «منابع پژوهش»، «اعتبارات پژوهش»، و «رسانه»ای که پژوهش بتواند در آن‌ها عرضه شود. وی افزود: ما درحال حاضر در هرسه مورد دچار چالش هستیم. منابع ما، منابع به‌روزی نیست، ضمن اینکه در این زمینه پایگاه داده‌ای نداریم که دانشجویان بتوانند در آن جستجو و اطلاعات مورد نیازشان را استخراج کنند. او هم‌چنین به حمایت از پژوهش‌ها اشاره کرد و گفت: نمی‌توانیم اعتبارات کافی برای یک پژوهش دریافت کنیم و اگر سازمان یا نهادی نباشد که این پژوهش‌ها را حمایت و پشتیبانی کند، چه‌بسا بسیاری از پژوهش‌های خوب نتوانند عرضه شوند.

در ادامه منچهر اکبرلو پژوهشگر، منتقد و نویسنده حوزه ادبیات نمایشی با تقسیم مسائل حوزه پژوهش به مسائل «ساختاری»، «پژوهشگران» و «حوزه‌های پژوهشی»، مسائل حوزه ساختاری را برشمرد و مواردی را ذکر کرد ازجمله: پایین بودن شاخص سرمایه‌گذاری، نبود ارتباط منسجم و عدم هماهنگی پژوهش‌های انجام شده، عدم دسترسی به منابع و اطلاعات به‌روز، نبود قوانین حمایتی حوزه فرهنگ و ...

دکتر عطاء‌ا... کوپال عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد کرج، با اتخاذ رویکرد آرمانی بیان کرد: اگر فرض بگیریم که تمام محدودیت‌های ذکرشده در عرصه تئاتر مرتفع شده باشد، حال باید ببینیم که نیازهای پژوهشی ما چیست و در مورد چه چیزی باید پژوهش صورت گیرد. او اظهار داشت: اولین چیزی که ما نیاز به پژوهش و تحقیق در آن داریم، «کمدی» است. سرزمین ما نیاز به پژوهش کمدی دارد و در این عرصه زمینه‌هایی نیز فراهم شده است.

گزارش از: فریبا رضایی