سرپرستار NICU بیمارستان ولیعصر تغییر نگرش و رفتار کارکنان با والدین نوزادان بستری در این بخش را موجب تسهیل روند درمان نوزادان و رضایتمندی والدین دانست و بر الگوسازی این رفتار در دیگر بیمارستان‌ها تاکید کرد .

سرکار خانم آبرون ابتدا پیشینه‌ای از بخش NICU نوزادان این بیمارستان بفرمایید؟
زمانی که در سال ۱۳۸۲ به بخش NICU نوزادان منتقل شدم مادران نوزادانی که در این بخش بستری بودند به‌جز زمان ملاقات اجازه عیادت از فرزند خود را نداشتند. این موضوع همیشه موجب نگرانی و نارضایتی آن‌ها بود. چند سال قبل‌تر روشی به نام مراقبت کانگورویی در نگهداری از نوزادان نارس در دنیا مطرح‌شده بود که نوزادان نارس و کم‌وزنی که علائم حیاتی ثابت و پایداری نداشتند را به‌جای نگهداری در انکوباتور، روی سینه و شکم مادر قرار می‌دادند تا تماس پوست به پوست برقرار شود. از شواهد پیدا بود که این روش نسبت به نگهداری در تخت یا انکوباتور مزایای بیشتری برای نوزاد دارد. به همین علت بعضی اساتید بخش، به راه‌اندازی این روش در بخش خود علاقه بسیاری نشان دادند. در سال ۱۳۸۴ با شرکت در سمیناری به نام مراقبت آغوشی مادر و نوزاد، بر آن شدیم تا تغییراتی در بخش ایجاد کنیم. در این سمینار صحنه‌هایی از بیمارستانی در خارج از کشور به نمایش درآمد که این روش در آنجا اجراشده بود ونشان می‌داد که علاوه بر مزایای دیگر موجب پیوند عاطفی بیشتر بین نوزاد و مادر می‌شود .
به نظرم رسید که انجام این کار در بیمارستان ما، موجب بهبود وضعیت نوزادان خواهد شد به همین دلیل اجرای این کار را با نوزادی آغاز کردیم که به دستگاه تهویه مکانیکی وصل بود و روند درمان خوبی نداشت. البته به دلیل بستری بودن مادر نوزاد در بخش ICU از پدر برای مراقبت آغوشی (مراقبت کانگورویی) جهت نوزاد استفاده کردیم پس از یک هفته نوزاد از دستگاه جدا شد و رو به بهبود رفت. این معجزه موجب شد تغییر نگرشی درروند درمان و رفتار کارکنان این بخش ایجاد شود. پس‌ازاین واقعه به دستور رئیس بخش وقت، درب این بخش به روی والدین گشوده شد تا بتوانند در کنار فرزندانشان در مراقبت از آن‌ها نقش داشته باشند و البته که این کار موجب اعتماد آن‌ها به کادر درمان شد .
مورد دیگری هم خانمی جوان بود، بلافاصله بعد از زایمان به علت آنکه در حین بارداری مبتلا به بیماری بدخیم شده، برای درمان در ICU بستری شد. نوزاد او که نارس متولدشده بود به دلیل ابتلا به دیسترس تنفسی، بلافاصله بعد از تولد به NICU منتقل شد. برای اینکه مادر و نوزاد بتوانند یکدیگر را ببینند و مادر نوزاد خود را در آغوش بگیرد با هماهنگی‌های لازم نوزاد را به بخش آوردند تا در آغوش مادر قرار گیرد. از دیدن این صحنه مادر و پدر اشک شوق می‌ریختند و پرستاران خستگی مرارت و زحمت‌هایشان را فراموش کردند .

آیا امکانات بخش جوابگوی این اقدام شما بود؟
البته که نه؛ اما هرچند امکانات برای حضور والدین مهیا نبود ولی آن‌ها هر ساعتی که می‌خواستند برای عیادت نوزادان خود می‌آمدند. به‌تدریج و طی چند سال امکانات راحتی و حضور والدین به‌خصوص مادران را فراهم کردیم خوشبختانه پس از ساخت بخش جدید، اتاقی هم برای مادران در نظر گرفته شد که شبانه‌روز در کنار فرزندشان باشند .

آیا برای گسترش و اشاعه این فرهنگ اقداماتی انجام گرفت؟
بله. با توجه به اینکه بیشتر مراجعین این بیمارستان از شهرستان‌ها هستند و امکانات برای انجام خدمات کافی نبود بر آن شدیم تا از کمک‌های خیرین استفاده کنیم. خرید وسایلی مثل مبل راحتی، زیر پایی، کاناپه تختخواب‌شو، روکش انکوباتور یا پاراوان برای داشتن محیطی خصوصی برای والدین نوزادانی که مشکلات بسیاری دارند و به درمان پاسخ نمی‌دهند که متاسفانه به مرگ آن‌ها می‌انجامد. قطعاً ایجاد محیطی صمیمی و خصوصی برای خداحافظی والدین با نوزاد خود درروند پذیرش مرگ فرزندشان تاثیر بسزایی دارد .
این مسائل موجب شد تا حضور والدین برای کادر درمان مانوس‌تر شود چون مقاومت کادر درمان در این بخش به دلیل اشاعه عفونت و اختلال درروند درمان یکی از معضلات بیمارستان‌ها به شمار می‌آید، والدین عضوی از تیم درمان شناخته شدند و با حضورشان مدت‌زمان بستری را به‌طور چشمگیری کاهش دادند. ضمن اینکه کمک به تیم درمان موجب افزایش آگاهی والدین از نوع بیماری و روش‌های نگهداری نوزادشان می‌شود و هنگام نیاز مانند یک پرستار عمل می‌کنند ضمن اینکه انجام این کار برای آن‌ها لذت‌بخش هم خواهد بود .

فکر می‌کنید این تغییر رفتار در بخش NICU چه تاثیری در انجام مراقبت‌های والدین می‌گذارد؟
بیشتر بیماران این بیمارستان، از مراکز دیگر ارجاع می‌شوند آموزش والدین برای مراقبت از کودکان کم‌وزن و نارس موجب می‌شود که پس از ترخیص و بازگشت به شهر خود، با نحوه‌ی مراقبت‌هایی که آموزش‌دیده‌اند روند درمان نوزاد خویش را سرعت بخشند .

در زمان حضور نداشتن مادر و پدر مراقبت آغوشی چگونه انجام می‌گیرد؟
در این زمان از مادربزرگ، عمه یا خاله نوزاد استفاده می‌کنیم تا از ایجاد عواقب روحی و عاطفی ناگوار برای نوزاد پیشگیری کنیم حتی زمان‌هایی هم پیش‌آمده که نوزاد را تحت کنترل برای مراقبت آغوشی به نزد مادر برده‌ایم تا خللی درروند درمان ایجاد نشود .

برای ادامه مسیر موفقیت‌آمیز خود از مسئولان دانشگاه چه انتظاری دارید؟
از مسئولان دانشگاه انتظار داریم به بخش نوزادان به‌خصوص نوزادان نارس نگاه ویژه‌ای داشته باشند. چون ممکن است آسیب‌هایی که به دلیل کمبود نیرو به این نوزادان وارد شود جبران‌ناپذیر باشد ضمن اینکه هزینه سنگینی بر دوش اجتماع خواهد بود .
گزارش: مقدم