.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، جواد رحیقی، مدیر طرح چشمه نور ایران و مدیر کمیته آموزش سنکروترون سزامی خاور میانه در این نشست گفت: طرح چشمه نور ایران (شتابگر ملی ایران) ، بزرگترین تسهیلات آزمایشگاهی در مقیاس بزرگ برای پژوهش‌های بین ‌رشته‌ای درکشور  بوده که با هدف تولید تابش سنکروترونی با درخشندگی بسیار زیاد برای انجام آزمایش های گوناگون در زمینه های فیزیک، شیمی، پزشکی، علم مواد، محیط زیست، نانوفناوری، داروسازی و ... به تصویب رسیده است.
او افزود: طراحی این شتابگر به گونه ای است که در هنگام تاسیس، تابش سنکروترونی (نور) تولید شده در خطوط باریکه ابزار مناسبی را برای طیف وسیعی از آزمایش ها تولید کرده و با بسیاری از آزمایشگاه های مدرن دنیا رقابت خواهد کرد.
به گفته وی، آزمایش های مختلف در زمینه های گوناگون علمی در این زمینه انجام گرفته و  می تواند اطلاعات بسیار دقیقی از جزئیات ساختار ماده را در مقیاس اتمی و مولکولی به دست دهد. رحیقی افزود: طراحی و ساخت بخشی از قطعات شتابگر نظیر تقویت کننده بسامد رادیویی حالت جامد ، تفنگ الکترونی گرمایونی، مغناطیس های دوقطبی و چهارقطبی، سیستم های اندازه گیری میدان مغناطیسی و منابع تغذیه با پایداری بسیار زیاد در آزمایشگاه تحقیق و توسعه طرح شتابگر ملی ایران انجام شده است.

تولید تابش سنکروترون و کاربردهای آن در باستان‌شناسی
در ادامه نشست محمد لامعی، مشاور فنی و علمی طرح چشمه نور ایران نیز با اشاره به این نکته که تابش سنکروترون طیف وسیعی از طول موج‌ها از مادون قرمز تا ایکس سخت را پوشش می‌دهد، گفت: درخشندگی بسیار زیاد، قطبیدگی عالی، انرژی قابل تنظیم و هم خط بودن از مشخصه های تابش سنکروترونی است که آن را برای انجام آزمایش های مختلف در زمینه های گوناگون مناسب می کند.
او افزود: تابش سنکروترون در بررسی‌ جزئیات ساختار ماده در مقیاس اتمی به کار می‌آید.
وی اظهار داشت: در حال حاضر بیش از ۷۵ سنکروترون در جهان در حال کار بوده که طیف وسیعی از آزمایش ها در حوزه های متفاوت از جمله فیزیک، زیست شناسی، پزشکی و داروسازی، علم مواد، باستان¬شناسی، شیمی، نانو، الکترونیک و مخابرات، محیط زیست و بسیاری زمینه های دیگر را پوشش می دهد.
مشاور فنی و علمی طرح چشمه نور ایران گفت: بسیاری از جوایز نوبل حاصل مطالعات علمی مرتبط با تابش سنکروترون بوده است.
او با بیان این نکته که خصوصیات ویژه تابش سنکروترون آن را به یک ابزار مناسب برای پژوهش‌های باستان‌شناسی تبدیل کرده است، گفت: آنالیز و شناسایی انواع سنگ‌ها، شیشه و فلزات، چرم، نقاشی، دست‌نوشته‌ها ،رنگدانه‌ها و بقایای موجودات باستانی بخشی از این پژوهش‌ها را شامل می‌شوند.

تحلیل نتایج سینکروترون در آنالیز اولین شیشه های ایران از چغازنبیل
امین امامی دیگر سخنران این نشست درباره نتایج به دست آمده از مطالعات سینکروترون در زمینه مطالعات آثار چغازنبیل به ایراد سخنرانی پرداخت.
او با بیان این نکته که شیشه‌‌های کشف شده از معبد چغازنبیل از نخستین شیشه های کشف شده در ایران هستند که در حفاری های باستان شناس فرانسوی رومان گریشمن به دست آمده اند، گفت: این مفتولهای شیشه‌‌ای در اندازه‌ های کاملا یکسان بوده و دارای نقوش و خطوط رنگی موازی بر روی سطوح خود هستند.
او افزود: تکنولوژی استفاده از پرتوهای پر انرژی سینکروترون این امکان را دارد تا بتوانیم این نمونه‌‌ها را در زیر خطوط باریکه پر انرژی µXRD به صورت Transmission با هدف شناشایی فازهای حاوی نقره استفاده کنیم.
امامی گفت: نتایج مورد تفحص در µXRD-Beamline حاوی فازهای درجه حرارت بالا مانند ترکیبات سیلیس و سیلیکاتهای اهن و منیزیم بود لیکن در برخی نقاط از بدنه شیشه‌ های چغازنبیل فاز کریستالین Argento-Tenantite شناسایی شد.
او افزود: این فاز یکی از مهمترین فازهای حاوی عنصر نقره ((Ag, Cu)۱۰(Zn, Fe)۲(As, Sb)۴S۱۳) است که در درون بافت این شیشه‌‌ها یافت  شد.
به گفته وی، وجود مس بعنوان یک کانی مورد استفاده در این دوران حائز اهمیت بوده و شواهد بسیاری از استفاده از این عنصر در این دوران یافت شده است.
امامی اظهار داشت: حتی چنین عنوان شده که این مفتول های شیشه‌‌ای در داخل خود میله‌ هایی از جنس مسی و برنزی را جای داده‌ بودند و در این راستا استفاده از نقره به عنوان یک عنصر دکوراتیو برای اولین بار در صنعت شیشه‌‌گری در ایران مورد توجه قرار می‌ گیرد.

دسترسی به آزمایشگاه‌های سنکروترونی
در ادامه نشست احسان سلیمی، مدیر ظرفیت سازی طرح چشمه نور ایران با تاکید بر در نظر گرفتن تمهیدات ویژه برای انجام یک آزمایش در آزمایشگاه سنکروترون گفت: انتخاب تکنیک، تکنیک‌های مناسب، نگارش طرح پیشنهادی، انتخاب سنکروترون و خط‌ باریکه مناسب، انجام آزمایش، آنالیز و تحلیل داد ‌ها و امور اجرایی بخشی از این تمهیدات هستند.
او افزود: تابش سنکروترونی  زمانی که با بهترین کیفیت تولید شده و به نحو موثری برای انجام محدوده¬ وسیعی از آزمایش‌ها و تحقیقات در اختیار کاربران قرار گیرد.
او اظهار داشت: در حال حاضر در حدود ۵۲ سنکروترون در حال کار در دنیا وجود دارد که دسترسی کاربران ایرانی به برخی از آن‌ها بسیار مشکل است با این حال‌، سنکروترون‌هایی مانند سزامی در اردن، الترا در ایتالیا و آلبا در اسپانیا گزینه‌های مناسبی برای همکاری با کاربران ایرانی به شمار می‌روند.