مهارت‌های روانی-اجتماعی پیش‌شرط موفقیت در عرصه کارآفرینی
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ در شرایط کنونی که دانشگاه‌های کشورهای توسعه‌یافته از نسل‌سوم عبور کرده و خود را برای انقلاب صنعتی چهارم آماده می‌کنند، موضوع اشتغال تحصیلکرده‌های دانشگاهی همچنان یکی از مشکلات کشورهای در حال‌توسعه است.
در ایران، تجاری‌سازی اخترعات و ابتکارات، تاکید بر عملیاتی‌بودن تحقیقات دانشگاهی، رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین توسعه مراکز رشد و پارک‌های علم‌وفناوری توانسته است تا حد بسیاری در اصلاح نگرش دانش‌آموختگان به اشتغال، تاثیرگذار باشد و این مشکل را حداقل به لحاظ روانی تا حد بسیاری تقلیل داده و افراد را بیش از «استخدام» به سمت کارآفرینی و اشتغال‌زایی سوق دهد.
در همین راستا، تجاری‌سازی اخترعات و ابتکارات و همچنین اشتغال‌زایی در سه حوزه مختلف علوم‌پایه، علوم‌پزشکی و علوم‌ورزشی در قالب گفت‌وگو با سه تن از اساتید برجسته هر حوزه مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه از نظر می‌گذرد:
حسن ابراهیم‌زاده معبود؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران ضمن بیان اینکه می‌توان با مدیریت صحیح و با استفاده از ظرفیت‌های موجود، حتی در علوم پایه نیز تجاری‌سازی و سودآوری داشت، می‌گوید: بسیاری از ایده‌ها در فیزیولوژی گیاهی را می‌توان به تولید انبوه و محصول تجاری تبدیل کرد. با کمی اندیشه درست و فراهم کردن بستر برای کارآفرینی افراد نه تنها به اشتغال‌زایی برای دانشجویان پرداخت بلکه مسئله عام بیکاری را تقلیل داد و حتی به افزایش درآمد و ارزش‌افزوده نیز اندیشید.
محقق برجسته رشته زیست‌شناسی، ادامه می‌دهد: پرورش ماهی، زالو، گیاهان دارویی و حتی پلانتون‌ها بخشی از ظرفیت‌های موجود در فیزیولوژی گیاهی در حوزه‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی است. البته این اقدام علاوه بر زمان به حمایت لازم از دانشکده‌های علوم و افراد فعال نیز نیاز دارد.
ابراهیم‌زاده با اشاره به موضوع مهم تجاری‌سازی، ادامه می‌دهد: تجاری‌سازی علاوه بر علم، به تحقیقات گسترده در مرکز تحقیقاتی مانند IBB نیاز دارد. مرکزی که نه دانشجویان، بلکه فارغ‌التحصیلان زبده هر گروه در آنجا همه آنچه را در دوران تحصیل آموخته‌اند به بوته آزمایش بگذارند و اطلاعات و آموزش‌های لازم برای ورود آنان به عرصه کسب‌وکار به آنان داده شود. این افراد پس از مدتی به حدی توانمند خواهند شد که هم برای خود و هم برای عده بسیاری ایجاد اشتغال خواهند کرد. البته در اعطای تسهیلات به این افراد باید شایسته‌سالاری مناسب انجام شود. باید دانست دانشگاه برای رفع تمام مشکلات کشور راه‌حل دارد.
همچنین فرهاد رحمانی‌نیا؛ هیئت‌علمی دانشگاه گیلان با بیان اینکه اشتغال نخبگانی تنها در پژوهشگری و یا استاد دانشگاه بودن خلاصه نمی‌شود و نخبگان نباید در «اشتغال واحد» فعالیت کنند، اظهار می‌کند: با توجه به نوع استعداد، علاقه و مهارت فردی، شخص نخبه و یا مستعدبرتر باید راه اشتغال خود را بیابد و بداند در چه نوع اشتغالی می‌تواند به اثرگذاری برسد. البته در این میان نقش نهادهایی مانند بنیاد ملی نخبگان به عنوان حمایت‌کننده‌ای تسهیل‌گر و هدایتگر انکارناپذیر است.
وی می‌افزاید: اصولاً توانایی‌های نخبگان و مستعدان‌برتر با ملاک‌های مشخص کمی مانند مقاله تعیین می‌شود و هر چه فرد به لحاظ آماری عملکرد بهتری داشته باشد، تواناتر به نظر می‌رسد. اما این روش درستی نیست. توانایی‌ها و قابلیت‌های و در یک کلام مهارت نخبگان و مستعدان‌برتر را می‌توان در سه دسته تقسیم کرد. برخی از این افراد مهارت‌های دانشی دارند، برخی فنی و تعدادی دیگر مهارت روانی-اجتماعی. فرد باید باتوجه به استعداد درونی، علاقه و مهارت فردی زمینه کاری خود را انتخاب کند تا به نقطه اثرگذاری مثبت برسد.
رحمانی‌نیا تصریح می‌کند: دسته اول افرادی هستند که در حوزه دانش و مسائل و چالش‌های مرتبط با آن مانند تحقیق و پژوهش بسیار توانا و علاقمند هستند. این افراد غالباً درون‌گرا هستند و برای اثرگذاری نیازی به ارتباط فیزیکی با جامعه ندارند. به عبارت دیگر می‌توانند در آزمایشگاه و یا کتابخانه فعالیت علمی خود را دنبال کنند. هوش بالای در تجزیه و تحلیل یکی از شاخصه‌های متمایز آنان است. نخبگان و مستعدان‌برتر این گروه معمولاً در رشته‌های علوم‌پایه مشغول تدریس و تحصیل هستند. نتیجه فعالیت این افراد را می‌توان بخوبی در قالب تولید علم و مقاله دید. این قبیل نخبگان و مستعدان‌برتر در همه رشته‌ها حتی علوم تریت‌بدنی نیز حضوری فعال دارند. دسته دیگر افرادی هستند که مهارت فنی دارند. به بیان دیگر تخصص و تبحر این افراد در عملیاتی‌کردن ایده و فعالیت‌های کاربردی مانند طراحی، ساخت و تولید و در رشته تربیت‌بدنی در عرصه مربیگری متبلور می‌شود. به جرات می‌توان ایده‌پردازی را وجه ویژه هوش این افراد دانست.
استاد برجسته تربیت‌بدنی تاکید می‌کند: دسته سوم اما نخبگان و مستعدان‌برتری هستند که مهارت‌های روانی-اجتماعی دارند. مهمترین شاخصه این گروه ارتباط مداوم با جامعه است. این افراد به دلیل قابلیت‌های ویژه‌ای که دارند می‌توانند بخوبی در عرصه‌های مدیریتی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان در حوزه‌های مختلف سیاسی، ورزشی، بنگاه‌‌داری و غیره ایفای نقش کنند. نخبگان و مستعدان‌برتر این گروه استعداد برون‌گرا دارند و به کارگروهی، روحیه داوطلبی و همچنین رقابت‌پذیری شهرت دارند.
عبدالوهاب البرزی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز نیز با بیان اینکه باید در جامعه پزشکی برنامه‌ریزی دقیق برای اشتغال انجام شود، معتقد است: معضل اشتغال در بین دانش‌آموختگان پزشکی نیز وجود دارد؛ در شرایط کنونی اشتغال در قالب استخدام نمی‌تواند پاسخگوی نیاز روز پزشکی باشد.
وی توسعه علوم بین‌رشته‌ای را نشانی از حرکت جدید علم می‌داند و می‌گوید: امروزه بسیاری از ابزارها و تجهیزات پزشکی توسط مهندسین ساخته می‌شود که این نشان از اختلاط رشته‌ها است؛ بنابراین نیاز است این بخش از علم بیشتر مورد تاکید قرار بگیرد.
البرزی خاطرنشان می‌کند: بدون گسترش تحقیق و پژوهش و حرکت در مرزهای دانش پزشکی، نمی‌توان دوشادوش دنیا حرکت کرد. باید دانست، جامعه پزشکی ایران بخشی از جامعه بزرگ پزشکی جهان است در نتیجه برای پیشرفت نیازمند توسعه تحقیقات است.