عمومی | دانشگاه کردستان

نشست «نقد و بررسی رمان ملت عشق»

در این جلسه دکتر جمال احمدی (نظریه و نقد ادبی)، دکتر فواد حبیبی (علوم ارتباطات) و دکتر مسعود بیننده (جامعه‌شناسی) مشارکت داشتند. جلسه با مدیریت دکتر بهمن باینگانی (جامعه‌شناسی) برگزار شد. رمان ملت عشق نوشته الیف شاکاف  در سال ۲۰۱۰ به‌صورت هم‌زمان به دو زبان انگلیسی و ترکی منتشر شد. این کتاب تاکنون بیش از ۵۰۰۰ بار در ترکیه تجدید چاپ شده و رکورد پرفروش‌ترین کتاب تاریخ ترکیه را از آن خود کرده است. ترجمه فارسی این اثر نیز در مدتی کوتاه، عنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های بازار نشر ایران را به‌دست آورده است.
بحث اصلی نشست این بود که علل استقبال مخاطبان ایرانی از این اثر چیست؟ پاسخ دکتر احمدی به این پرسش را در یک کلام می‌توان این‌گونه خلاصه کرد: «از آن‌جاکه این رمان حکایت مولانا و شمس را در قالبی مدرن بازگو می‌کند و عشق الهی مولانا در سرتاسر رمان ساری و جاری است، بدیهی است که این عشق، صرف‌نظر از فرم و قالبی که به‌خود می‌گیرد، از سوی مخاطبان مورد استقبال قرار گیرد». اما دکتر حبیبی تحلیل دیگری داشتند: «عشق استعلایی مولانا به آن صورت قدیمی اکنون دیگر در جهان مدرن خریدار چندانی ندارد. بااین‌حال، نویسندگان رمان‌های عامه‌پسند برای رنگ‌ولعاب بخشیدن به عشق‌های جدید از آن عشق قدیمی استفاده می‌کنند تا آثار پرفروش تولید کنند. واقعیت این است که هیچ‌یک از این دو عشق رهایی‌بخش نیستند، بلکه عشق رهایی‌بخش زمانی متحقق می‌شود که به حقیقتِ رهایی کل جامعه یا انبوه خلق گره بخورد. ». دکتر بیننده عمدتاً از منظر جامعه‌شناسی رمان، این اثر را تحلیل کردند و معتقد بودند که: «این رمان به‌لحاظ فرمی فاقد ویژگی‌های اصلی رمان‌های طراز اول است، بدین‌معنا که چندصدایی نیست، شخصیت‌ها فردیت ندارند و کشمکش‌های بین آن‌ها مصنوعی است و آخرسر صدای مسلط متن، که صدای راوی است، تعارض‌های مصنوعی بین شخصیت‌ها را به‌شیوه‌ای ساختگی حل می‌کند. به-لحاظ جامعه‌شناختی هم علت پرفروش‌بودن این اثر فقط عامه‌پسند بودن آن است. فروش این‌گونه آثار عامه‌پسند حقیقتاً داروی مسکنِ موقتی است برای التیام موقت زخم‌های عمیقی که سرمایه‌داری بر پیکر بشریت ایجاد کرده است».
این سومین نشستی بود که انجمن جامعه‌شناسی کردستان (سنندج) در پاییز ۱۳۹۷ برگزار کرد. عنوان نشست اول که اوخر مهرماه برگزار شد «سرشت و کارکرد جامعه‌شناسی» بود و نشست دوم نیز در آبان‌ماه به «نقد و بررسی فیلم سینمایی عصبانی نیستم» اختصاص داشت. امید است که این انجمن بتواند گامی، هرچند کوچک، در جهت تبیین و حل مسایل اجتماعی جامعه بردارد.