عمومی | پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

کشف یک بنای باشکوه ساسانی در خراسان

.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، میثم لباف خانیکی، سرپرست خواناسازی و مستند نگاری و حفاظت چاله حفاری غیرمجاز قلعه دختر بازه هور امروز چهارشنبه با اعلام این خبر گفت: این قلعه، بخشی از محوطه تاریخی بازه هور در جنوب غرب مشهد است که بر فراز گردنه ای واقع شده که راه قدیم خراسان- سیستان از میانه آن عبور می کند.
او افزود: گرچه حفاری های غیرمجاز متعدد، سیمای این محوطه را در هم ریخته است ولی به نظر می رسد همچنان شواهد ارزشمندی از معماری دوران ساسانی در این محوطه مدفون باشد که کاوش علمی آنها خواهد توانست بخش مهمی از سوالات و ابهامات موجود پیرامون تاریخ و فرهنگ خراسان پیش از اسلام و اوایل دوران اسلامی را پاسخ دهد.
لباف گفت: دومین فصل از برنامه پنجساله مطالعات باستان شناسی در محوطه تاریخی بازه هور به کاوش در قلعه دختر اختصاص یافته بود و پیش از آنکه اعتبار لازم برای تحقیقات مزبور فراهم آید، فصل جدیدی از حفاری های غیرمجاز در این محوطه انجام شد و کلنگ جهالت عده ای سودجو زخمی تازه بر پیکره یکی از آثار شکوهمند دوران ساسانی وارد آورد.
وی افزود: آثار عیان شده به اندازه ای بود که در اوایل مردادماه گذشته همراه با دکتر شیرازی، رییس پژوهشکده باستان شناسی به محل رفته و انجام عملیات نجات بخشی در دستور کار قرار گرفت.
وی اظهار داشت: پس از صدور مجوز توسط ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در شهریور ماه سال جاری، گروهی متشکل از باستان شناسان ارشد (حبیب عمادی و مستنصر قلی نژاد)، متخصص معماری دوره ساسانی (علیرضا شاه محمدپور) و عضو ناظر اداره استان (طغرایی) عازم محل شده و عملیات خواناسازی، مستند نگاری و حفاظت موضعی آثار مکشوفه در چاله حفاری غیرمجاز انجام شد.
لباف خانیکی از شناسایی گوشه ای از یک فضای معماری در جریان این عملیات خبر داد و گفت: در این فضا ستون هایی مزین به گچبری های کم نظیر از عصر ساسانی انباشته شده بود و قطعات پاره پاره گچبری که روزگاری زینت بخش آن بنا بوده، در اثر حفاری غیرمجاز به اطراف پراکنده شده بود.

نقوش هنرمندانه پیکره انسان
وی افزود: در میان گچبری ها، نقوش هنرمندانه ای از پیکره انسان، بوته های تاک، اشکال هندسی متنوع و مهمتر از همه کتیبه های فارسی میانه شناسایی شد که هرکدام بخش مهمی از تاریخ و هنر خراسان و ایران را در دوران ساسانی روایت می کنند.
این باستان شناس اظهار داشت: اگرچه اقدامات کور و ناآگاهانه حفاران غیرمجاز نشان داده که در این محوطه هیچ خمره مملو از سکه و هیچ مجسمه زرین و سیمینی وجود ندارد ولی واضح است که حفاظت از این آثار و مطالعه و کشف علمی آنها خواهد توانست علاوه بر حل مسائل مهمی درباره تاریخ و فرهنگ ایران زمین، ثروت، رونق و توسعه اقتصادی را برای منطقه به ارمغان آورد.
وی افزود: در راستای تحقق اهداف نجات بخشی، پس از مستند نگاری آثار مکشوفه، سطح آثار مکشوفه با حفظ موازین علمی حفاظت، پوشش یافت تا از گزند عوامل طبیعی مصون مانده و در جریان کاوش های باستان شناسی آتی در ارتباط با دیگر عناصر مکشوفه مجموعه ای بی نظیر از هنر معماری و تاریخ فرهنگ خراسان را در معرض رای و نظر پژوهشگران و علاقه مندان قرار دهد.