برگزاری همایش هنر ایران در دوره قاجار
.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید عبدالمجید شریفزاده، دبیر علمی و هنری همایش هنر ایران در دوره قاجار و رییس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه امروز «یکشنبه » با اعلام این خبر گفت: این همایش دارای ۹ محور اصلی از جمله نقاشی و مجسمه سازی، کتابت و کتابآرایی، نمایشهای سنتی و آئینی، موسیقی کلاسیک(درباری) و مردمی، معماری و شهرسازی، هنرهای صناعی، سینما فیلم و عکاسی، مبانی حکمی-نظری و سایر حوزهها است.
او در ادامه در تعریف هنر دوره قاجار گفت: این هنر به هنری در بازه زمانی دوران سلطنت پادشاهان قاجار اطلاق میشود که در حدود سالهای ۱۱۶۰ تا ۱۳۰۴ هجری شمسی بر ایران حکومت میکردند
او گفت: میراث غنی و سنت هنری صفوی در ترکیب با آنچه در تجربه مواجهه نزدیک جامعه ایران با اروپا در دوره قاجار رخ داد ظهور نوعی از هنر را سبب شد که تا پیش از آن سابقه نداشته است.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه افزود: نابسامانی اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پس از فروپاشی امپراتوری صفوی، در دوران افشاریه و زندیه و تضعیف پشتوانه فرهنگی و نبود حامیان درباری هنر باعث رکود هنر در آن دوره تاریخی شده بود ولی به واسطه تحولاتی که در زمان شاهان قاجار صورت گرفت از جمله روند نوآوری در صنعت، نوسازی قشون، ورود صنعت چاپ و رواج مطبوعات، ورود برخی کارخانجات، تاسیس مدارس به سبک جدید و همچنین فرستادن دانشجویان به خارج از کشور برای فراگیری علم، هنر نیز پا به پای دیگر تحولات دچار تغییرات ژرفی شد.
به گفته وی، واردات گسترده کالاهای اروپایی به ایران که در میان آنها نقاشیها، آثار و مواد هنری نیز وجود داشت و سفرهای مکرر پادشاهان قاجار به غرب و همچنین ورود سیاحان و جهانگردان اروپایی به ایران که اغلب در طراحی مهارت فوق العادهای داشتند، زمینهساز بروز سبکی در هنر ایران شد.
برخوردار ازویژگی های فرهنگ ایرانی اسلامی
او گفت: هنر قاجار با وجود تاثیر پذیری عمیق از هنر غرب دارای عناصر و ویژگیهای فرهنگ ایرانی اسلامی نیز هست و به جرات میتوان گفت که نخستین بارقههای هنر مدرن در ایران در این دوره شکل گرفت که در تلفیق با سنت و فرهنگ ایرانی-اسلامی راهی کاملاَ متمایز از هنر مدرن به معنای اروپایی آن پیمود.
رییس پژوهشکده هنرهای سنتی با اشاره به تاثیر ادیبان، هنرمندان و اشخاص بسیاری در شکلگیری شالوده هنر قاجار گفت: هر کدام از آنها علاوه بر تاثیر گذاری در سبک هنری، با پرورش دادن شاگردان و هنرجویان مختلف سبب تداوم سنت هنری قاجار و رسوخ آن در دل هنر معاصر ایران شدهاند.
او با بیان این نکته که در واپسین سالهای دوره قاجار پشتیبانی دربار از هنر کمرنگ شد ، گفت: آن همه هنرهای زیبا به دلیل هزینه زیادشان پیگیری نشدند، هرچند برخی از این هنرها توانستند در میان مردم عامه به موجودیت خود ادامه دهند که پیامدهای آن بعدها راه را برای برداشت آزاد هنرمندان و ایجاد مکاتب و گروههای هنری باز کرد.
شریف زاده اظهار داشت: امروزه نیز برخی هنرمندان معاصر ایرانی در آفرینش آثار خود تحت تاثیر زیباییشناسی هنری دوره قاجار قرار دارند.
تزیینات فوق العاده معماری
به گفته وی، از جمله هنرهایی که در دوران قاجار رونق داشته و هنوز هم شاهد آنها در عمارتهای مربوط به آن تاریخ هستیم میتوان از تزئینات فوقالعاده معماری شامل آینهکاری، گچبری، گرهچینی، کاشیکاری، سنگتراشی و غیره نام برد که این علاوه بر خود معماری و طراحی منظر در عمارات است.
او در ادامه گفت: همچنین در هنرهای فلزی، بافت و تزئین منسوجات، قالیبافی، هنرهای چوبی، کتابآرایی، نقاشی، عکاسی، خوشنویسی، هنرهای لاکی، نمایشهای سنتی و آئینی و دیگر هنرها هم شاهد آثار بسیار نفیسی از این دوره هستیم.
تولد هنر سینما
رییس پژوهشکده هنرهای سنتی گفت: در این دوره هنر سینما نیز به واسطه ورود دوربینهای فیلمبرداری از اروپا در ایران متولد شد.
او افزود: فیلمهای تهیه شده در آن دوران چه به لحاظ تاریخی و چه به لحاظ اسنادی دارای ارزش فراوانی بوده و پژوهش و مطالعه بر روی آنها راهگشای شناخت هر چه بهتر این دوره خواهد بود.
دبیر علمی و هنری همایش با اشاره به سوابق، اهداف و ضرورتهای برگزاری همایش هنر ایران در دوره قاجار گفت: هر چند تاکنون مقالات بسیاری در حوزه تاریخی قاجار در باب هنر نگاشته شده است و پژوهشهای متعددی در این خصوص ارائه شده ولی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری مطابق با اهداف ستادی خود مبنی بر توسعه و گسترش پژوهش در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری و در راستای احیاء و مستندسازی آثار به منظور حفظ کیفیت آنها و آشکار نمودن حلقه های گمشده فرهنگی، تاریخی و طبیعی، بر آن است که با برپایی همایش هنر ایران در دوره قاجار زمینه تعامل اندیشهها را در این باب فراهم کند.
وی در ادامه با اشاره به گردآوری نظرات، پژوهشها و آراء اندیشمندان و متفکران و نیز ارائه نتایج با هدف بهرهبرداری، ابراز امیدواری کرد که در آینده همایشی در سطح بینالمللی آنچنان که شایسته معرفی هنر ایران است برنامهریزی شود.
او همچنین از برپایی نمایشگاهی از آثار هنری با ویژگیهای دوران قاجار در متن این همایش خبر داد که بتواند از لحاظ بصری به فهم هر چه بهتر محتوای فرهنگی و هنری آن دوران کمک کند.
شریف زاده در پایان اظهار داشت: مطالعه روی این هنرها، ویژگی آنها و تاثیرات متقابل هنرها و حوزههای مختلف علاوه بر یاری ما برای درک این سبک هنری، میتواند در شناخت جامعه، سنت، فرهنگ، سیاست، اقتصاد، و دیگر ابعاد این دوره از تاریخ ایران راهنمای ما باشد.
گفتنی است که در این همایش دو روزه علاوه بر پژوهشگران ایرانی ، پژوهشگرانی از فرانسه و گرجستان مقالاتی در زمینه های مختلف چون هنر قاجار ، مجموعه های قاجار در گرجستان ، تاریخ مناسبات ایران و گرجستان در دوره قاجار و...ارایه خواهند داد.