خسارات ناشی از جاری‌شدن سیل در نتیجه شهرنشینی در حاشیه رودخانه‌ها همواره متوجه ساکنان این مناطق بوده‌است. هدف از ارائه این رساله، تعیین میزان و مناطق آسیپ‌پذیر شهر همدان نسبت به خطر سیل می‌باشد. استفاده از سیستم اطلاعات مکانی، در پهنه‌بندی خطر سیل و آسیب‌پذیری مناطق شهری توسط محققین زیادی مدنظر قرار گرفته است. نقشه‌های پهنه‌بندی خطر سیل، به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ممکن، نقش بسزایی در ارتقای نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت سوانح حاصل از سیلاب‌های فصلی ایفا می‌کنند. بر این اساس، ایجاد یک مدل تحلیلی برپایه سیستم اطلاعات مکانی و فرایند سلسله مراتبی تحلیلی برای ارزیابی ریسک ناشی از سیلاب‌ها در شهر همدان مدنظر قرار گرفته است. معیارها و پارامترهای موثر بر پهنه بندی خطر سیل با بررسی و مطالعه تحقیقات صورت‌گرفته در این زمینه شناسایی شد. ۸ معیار و پارامتر که به لحاظ مکانی بر این موضوع تاثیرگذار هستند، مورد توجه قرار گرفتند. داده‌ها و اطلاعات لازم برای ارزیابی و انجام پهنه‌بندی خطر سیل شامل تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی، شیب زمین، مدل رقومی ارتفاعی زمین، کاربری اراضی، رودخانه و مسیل‌ها در خصوص منطقه مورد مطالعه گردآوری شد. لایه‌های مکانی مربوط به هرکدام از پارامترها برای استفاده از ابزارهای سیستم اطلاعات مکانی آماده‌سازی شد. سپس ضریب تاثیر هرکدام از پارامترها بر مساله مورد تحقیق، با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و نظریات کارشناسان وتحقیقات مشابه محاسبه شد. تلفیق لایه‌های اطلاعات مکانی با هم منجر به تولید نقشه آسیب‌پذیری خطر سیل در محدوده مورد مطالعه شد. نتایج بدست‌آمده نشان می دهد، ۱۸.۸هکتار از مساحت کل شهر همدان جزو مناطق با پتانسیل آسیب‌پذیری بالا هستند.
واژه های کلیدی: سیستم اطلاعات مکانی، فرایند سلسله مراتبی تحلیلی، AHP، سیلاب.

***

ارائه دهنده: آقای مهندس سجاد رضایی پور، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی نقشه برداری گرایش GIS
استاد راهنما: آقای دکتر مرتضی حیدری مظفر، استادیار رشته مهندسی نقشه برداری گرایش فتوگرامتری
استاد ممتحن: آقای دکتر حسین تراب زاده خراسانی، استادیار رشته مهندسی نقشه برداری گرایش سنجش از دور
استاد ممتحن: آقای دکتر مهدی ریاحی خرم، استادیار رشته مهندسی محیط زیست