سخنان خانم دکتر الهام حیدری عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی
صبح چهارشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۷، جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی با رهبر انقلاب دیدار کردند و تعدادی از شرکت کنندگان نیز در ابتدای این برنامه به بیان دغدغه ها و دیدگاه های خود در مسائل مختلف علمی، پژوهشی، مدیریتی و فناوری پرداختند.
حضرت آیت الله خامنه ای در ابتدای سخنانشان به مطالب عنوان شده از سوی نخبگان اشاره کردند و فرمودند ''برخی از مطالبی که اینجا گفته شد، صددرصد مورد قبول و تایید بنده است؛ البتّه بعضی از حرفها تخصّصی بود، خارج از حوزه ی اطّلاعات و معلومات بنده بود، لکن برخی از مطالبی که دوستان در اینجا گفتند -آقایان و خانمها- حرفهای بسیار متین و متقنی بود و مخاطب بعضی از آنها هم ما هستیم که ان شاءالله دنبال میکنیم، (مخاطب) بعضی از آنها هم مسئولین محترمند که در جلسه حضور دارند -وزرای محترم، معاون محترم رئیس جمهور مخاطب این حرفها هستند''.
در این دیدار خانم دکتر الهام حیدری عضو هیات علمی دانشگاه شیراز و برنده جایزه دکتر کاظمی آشتیانی از سوی بنیاد ملی نخبگان، در سخنانی به بررسی ''لزوم توجه هر چه بیشتر به حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی'' پرداخت که متن آن به شرح زیر است :
به استحضار رهبر معظم انقلاب می رسانم که یکی از حوزه های بسیار مهجور و مظلومی که در محافل علمی و دانشگاهی و حتی سیاستگذاری کمتر به آن پرداخته شده است و حتی در نشست هایی که نخبگان و دانشجویان با جنابعالی نیز داشته اند به آن اشاره ای نشده، حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی می باشد. چراکه در کشور عمده بحث ها و سرمایه گذاری ها در حوزه تعلیم و تربیت عمدتاً بر روی قلمرو تعلیم و تربیت رسمی یعنی آموزش و پرورش و آموزش عالی تمرکز دارند و در اسناد بالادستی نیز هرجا که از تعلیم و تربیت سخنی به میان آورده شده است، قلمرو رسمی مدنظر بوده است. به هر حال، حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی، حوزه ای است که علیرغم دارا بودن پتانسیل بسیار قوی در رشد و شکوفایی توانایی ها و قابلیت های علمی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افراد جامعه و نهایتاً رشد و توسعه قابل قبول، پایدار و فراگیر کشور، دچار نوعی نابسامانی و رهاشدگی است. این در حالی است که با توجه به نقش و اهمیت بی بدیل نهادها و مراکز تعلیم و تربیت غیررسمی، در دهه های اخیر سرمایه گذاری و برنامه ریزی و ایجاد نهادها و سازمان ها در این حوزه به عنوان یکی از راهبردهای مهم کشورهای جهان در زمینه توسعه همه جانبه به حساب می آید. چراکه این اعتقاد وجود دارد که تعلیم و تربیت غیررسمی می تواند به ارتقاء سطح کیفیت زندگی، شکل دهی به جهان بینی جوامع، شکل دهی و تغییر باورها و نگرش ها، ایجاد فرهنگ یادگیری مادام¬العمر، ارتقاء سطح مهارت افراد جامعه و شکل دهی به جامعه ای پیشرفته کمک نموده و نهایتاً منجر به توسعه همه جانبه کشورها گردد.
به استحضار می رساند که در کشور ما صدها هزار مرکز، سازمان و نهاد درگیر ارائه تعلیم و تربیت غیررسمی در قالب دوره های سواد آموزی و آموزش های پایه، تکمیلی، علمی، فنی و حرفه ای، فرهنگی، مذهبی و هنری مانند موسیقی، نقاشی، خطاطی، زبان های خارجی و امثال اینها و آموزش های مرتبط با توانمندسازی به اقشار مختلف افراد جامعه هستند، که متاسفانه به نظر می رسد که حاکمیت هدایت و کنترل های لازم را بر این حوزه ندارد و این ضعف ساماندهی و هدایت باعث ایجاد مشکلات عدیده ای در این زمینه گردیده، به گونه ای که به تعبیر یکی از اساتیدم ''یک انقلاب آرام و خاموش فرهنگی گسترده و فراگیر'' در کشور در حال به وقوع پیوستن است.
البته لازم به ذکر است که به منظور سازماندهی به این حوزه تلاش هایی صورت گرفته است و این موضوع اخیراً در دستور کار شورایعالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته، اما هنوز نتایج این تلاش ها مشخص نشده است و به نظر می رسد که این امر خطیر و سرنوشت ساز نیازمند توجه و اهتمام بیشتری می باشد. تا بتواند نقش تکمیلی و سازنده خود را خود در کنار حوزه تعلیم و تربیت رسمی ایفا کند و منجر به توانمندسازی هدفمند آحاد جامعه و ازجمله تحقق اهداف الگوی جامع پیشرفت اسلامی و ایرانی و همچنین اقتصاد مقاومتی گردد. در این رابطه به منظور جلوگیری از اطاله کلام فهرست وار تنها به برخی از مشکلات این حوزه اشاره می گردد:
۱-عدم وجود مرکز ساماندهی و یا سازمانی در سطح ملی به منظور هدایت و ساماندهی فعالیت های حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی در راستای اهداف متعالی جمهوری اسلامی ایران و کمک به تحقق اهداف توسعه ملی
۲-ضعف نظارت در حوزه مجوزدهی و ارزیابی کیفیت عملکرد فعالان این حوزه
۳-نا مناسب بودن شرایط فیزیکی، فرهنگی و علمی حاکم بر بسیاری از مراکز فعال در این حوزه
۴-ایجاد نیازهای آموزشی کاذب توسط برخی موسسات و جهت دهی سرمایه های انسانی به سمت اهداف و نیازهای غیرضرور
۵-مالیات گریزی برخی از این مراکز علیرغم گردش های مالی بسیار زیاد آنها
۶-ارائه دوره های آموزشی ناکارآمد توسط برخی از مراکز
۷-عدم استفاده جامع و مناسب از قابلیت های فضای مجازی به عنوان یکی از مجاری بسیار مهم تعلیم و تربیت غیررسمی در ارتقاء سطح یادگیری و توانمندسازی افراد جامعه
در عین حال، علیرغم برخی از مشکات و اشکالات مهم و قابل ذکر در این حوزه، عرصه تعلیم و تربیت غیررسمی در انواع مختلف آن خدماتی را نیز در سطح کشور نموده است که در جای خود قابل تقدیر است. در این راستا و به منظور استفاده حداکثری از قابلیت تعلیم و تربیت غیررسمی پیشنهاد های زیر ارائه می گردد:
۱-ایجاد سامانه و سازمان ملی هدایت و ساماندهی به حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی در سطح ملی
۲-تدوین برنامه های راهبردی بر اساس شرایط و مقتضیات ملی و بین المللی و چشم اندازهای راهبردی ملی برای شناخت ابعاد و زوایای تعلیم و تربیت غیررسمی و هدایت این عرصه مهم و مغفول تعلیم و تربیت در جهت رشد خودکفایی و کاهش وابستگی کشور
۳-تدوین نظام نامه و چارچوب های قانونی و عالمانه در حوزه فعالیت نهادها و مراکز تعلیم و تربیت غیررسمی.
۴-هدایت فعالیت های فعالان این عرصه در جهت رفع نیاز کشور و واقعیت های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی جامعه.
۵-تدوین نظام نامه فلسفه تعلیم و تربیت غیررسمی جمهوری اسلامی ایران.
۶-ایجاد پژوهشگاه مطالعات در حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی.
۷-راه اندازی رشته های ویژه دانشگاهی مرتبط با تربیت نیروی انسانی برای مراکز و نهادهای تعلیم و تربیت غیررسمی
۸-تعبیه سیستم نظارت مستمر، راهبردی و ملی بر فعالیت موسسات و مراکز فعال در این حوزه و مجوزدهی منطقی و مبتنی بر نیازسنجی به مراکز مذکور.
در پایان خداوند متعال را شاکرم که توفیق حضور در محضر حضرتعالی و مطرح نمودن موضوع و مساله ای مهم، حیاتی و جدی و سرنوشت ساز، اما نسبتاً مغفول و مطرود یعنی حوزه تعلیم و تربیت غیررسمی را برای این حقیر فراهم نمود و از خداوند متعال توفیق روز افزون جنابعالی و شکوفایی هر چه بیشتر ایران اسلامی را خواستارم.