نشست تخصصی "فرصت‌ها و چالش‌های جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک"، دوشنبه ۳۰ مهر با حضور بنفشه بدیعی دستیار دبیر هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران و مرجان پورغلامحسین مدیر بخش بین‌الملل دوره هفدهم و صاحب اثر برگزیده دوره شانزدهم این جشنواره در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار ‌شد.

در ابتدای این نشست بنفشه بدیعی تاریخچه‌ای مختصر از نمایش عروسکی و برگزاری جشنواره آن در ایران را شرح داد و گفت: پیشینه نمایش عروسکی به شیوه سنتی از چند قرن پیش در ایران وجود داشته ولی به شکل آکادمیک از دهه ۱۳۵۰ در ایران پایه‌گذاری شد. جشنواره نمایش عروسکی نیز از سال ۱۳۶۸ با مدیریت علی منتظری و تعدادی از فارغ‌التحصیلان گرایش‌های مختلف تئاتر شروع شد. ویژگی مهم این جشنواره که از همان دوره اول برگزاری وجود داشته، "بین‌المللی" بودن آن است. چهل سال اول این جشنواره تا سال ۱۳۷۱، به شکل مستمر و سالانه برگزار شده و از آن تاریخ به بعد به‌شکل دوسالانه برگزار می‌شود. تعداد شرکت‎‌کنندگان و کارهای نمایشی این جشنواره در دوره‌های آغازین برگزاری محدودتر بوده ولی درحال حاضر میزان حضور هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی ارتقا پیدا کرده است.

بنفشه بدیعی ویژگی دیگر این جشنواره را "غیررقابتی" بودن آن دانست و اظهار داشت: اکثر جشنواره‌های در سطح دنیا غیررقابتی هستند. در واقع درست است که نمایش عروسکی مجموعه‌ای از هنرها را دربرمی‌گیرد ولی چون تنوع زیادی دارند، نمی‌توان آن‌ها را باهم مقایسه کرد و مقایسه آن‌ها دشوار است. البته غیررقابتی بودن محدودیت ایجاد می‌کند و ممکن است آن شور و شوق شرکت در جشنواره‌های رقابتی را نداشته باشد ولی رقابتی شدن این جشنواره منوط به اعمال تغییراتی است.

این هنرمند نمایش عروسکی افزود: نکته‌ای که در سیاستگذاری جشنواره وجود دارد این است که در این جشنواره عموماً یا "نیروی متخصص" راهبر آن بوده و یا اینکه این نیروی متخصص، نقش راهنما و مشاور آن را داشته است. بنفشه بدیعی هم‌چنین به تحولات مهمی که جزء دستاوردهای سه دوره دبیری جشنواره توسط مرضیه برومند بود اشاره کرد و "دومرحله‌ای کردن بازبینی‌ها" و"برپایی متفاوت شکل افتتاحیه جشنواره" را ازجمله آن‌ها دانست که در حیطه موضوع اول گفت: گروه‌ها در مرحله‌ای زودتر توسط تیم داوری مورد ارزیابی قرار می‌گیرند تا از اتلاف زمان جلوگیری شود و اگر گروهی نیاز به اصلاح داشت بتواند سریع نقاط ضعف خود را اصلاح و در مسیر جشنواره قرار گیرد و یا در غیر اینصورت حذف شود. دررابطه با موضوع دوم نیز با توجه به اهمیت شاد کردن محیط و جامعه برای خانم برومند، برنامه با یک کارناوال یا یک شادپیمایی شروع شد که بسیار مردمی و بزرگ برگزار شد.

بنفشه بدیعی سپس به بخش‌های مختلف جشنواره اشاره کرد و گفت: بخش‌های جشنواره شامل دو بخش‌ "اصلی" و "فرعی" است که بخش "صحنه" و "فضای باز" از بخش‌های اصلی جشنواره است که در اکثر دوره‌ها وجود داشته ولی بخش فرعی جشنواره بنا به سلیقه دبیر جشنواره در دوره‌های مختلف اضافه و یا کم می‌شود. ازجمله بخش‌های فرعی که در این دوره به جشنواره اضافه شد و تجربه خیلی خوبی بود، بخش"مدارس" و "تجربه" بود که بخش آخر برای کارهای کوتاهی که تجربیات ارزنده‌ای داشتند و برای آن‌ها امکان قرارگرفتن در چارچوب اصلی صحنه نبود، فراهم شد.

در ادامه نشست مرجان پورغلامحسین، مدیر بخش بین‌الملل دوره هفدهم جشنواره، اعلام کرد: در بخش بین‌الملل از سیاست پیوسته‌ای در سه دوره دبیری مرضیه برومند تبعیت شد؛ درنظر گرفتن تنوع تکنیک‌ها و شیوه‌های مورد استفاده کشورهای دیگر، درنظرگرفتن تنوع مخاطبان و استفاده از گروه‌های تئاتر کشورهای همسایه از جمله این سیاست‌ها بوده است.

او سپس به مهمانان و گروه‌های نمایشی از کشورهای تایوان، ارمنستان، هلند، کرواسی، فرانسه، هند، آلمان و ... اشاره کرد که هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ تنوع در سطح خوبی بودند. این هنرمند نمایشی اظهار داشت: در این سه دوره علاوه بر گروه‌هایی که به برنامه دعوت شدند، از استادان، کاردارهای فرهنگی و روسای یونیما (نمایش بین‌المللی نمایش عروسکی) نیز دعوت شد و تلاش کردیم آن‌ها را به‌نحوی در این برنامه شرکت دهیم تا از طریق این اقدام، فرصت‌های بیشتری برای دیدن نمایش عروسکی ایران در سطح دنیا به‌وجود آید.

در پایان این نشست، بنفشه بدیعی به مشکلات موجود در برگزاری این جشنواره اشاره کرد و به مواردی از جمله نبود آیین‌نامه و سیاست‌های واحد، مشکلات تخصیص بودجه، دوسالانه برگزار شدن جشنواره و... پرداخت که مورد آخر را ازجمله مهم‌ترین مشکلات دانست که نیاز به حمایت جدی دارد چراکه همین انفصال باعث جزیره‌ای شدن جشنواره شده و بسیاری از قابیلت‌ها و موفقیت‌های کسب‌شده در هر دوره را با مشکلات بسیاری مواجه می‌کند.

گزارش از:فریبا رضایی