درحالیکه دستورالعمل مصرف لبنیات در طول سالهای متمادی، بر «پرهیز از مصرف لبنیات پرچرب برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن» تاکید داشته اند، بزرگترین مطالعه کوهورت آینده نگر چند ملیتی جهان در زمینه «ارتباط مصرف فرآورده های لبنی با مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی»، طی نتایجی بسیار مهم، قاطعانه اعلام کرده است که مصرف لبنیات پرچرب نه تنها تاثیری در بروز این بیماری ها ندارد بلکه باید بر استفاده از این فرآورده ها به مقدار بالا  در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط ، تاکید و بر «سالها تشویق به عدم مصرف لبنیات پرچرب» پایان داده شود.

اتهام زدایی از لبنیات پرچرب در بروز بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی، چرا؟

به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران، دستورالعمل غذایی فعلی در مورد مصرف لبنیات که با انتشار بزرگترین مطالعه آینده نگر مبتنی بر جمعیت چند ملیتی جهان، با مهر پایان حاکمیت مواجه شده است، لبنیات پرچرب را منبع چربی های اشباع شده دانسته که باعث بروز و یا افزایش چربی خون و بیماری های قلبی عروقی می شوند؛ اما  شواهد و مدارک علمی دال بر این دستورالعمل، چه اندازه دارای پشتوانه جهان شمول بوده است؟

مطالعه مهم جهانی «ارتباط مصرف فرآورده های لبنی با مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی  که با همکاری موسسه ملی سلامت آمریکا، موسسه تحقیقات سلامت کانادا، دانشگاه مک مستر و …. انجام و در مجله معتبر بین المللی لنست منتشر شده است، ۱۳۶ هزار و ۳۸۴ نفر از افراد ۱۸ تا ۷۰ سال در ۲۱ کشور ( آرژانتین، بنگلادش، برزیل ، کانادا ، شیلی، چین، کلمبیا، هند، ایران، مالزی، فلسطین، پاکستان، فیلیپین، لهستان، آفریقای جنوبی، عربستان، سوئد، تانزانیا، ترکیه، امارات، زیمبابوه )  را پوشش تحقیقاتی داده است .

این مطالعه مهم را  می توان سرآغاز دستورالعمل «سودمندی مصرف لبنیات پرچرب در کاهش بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن» دانست که نتایج قبلی مطالعات را به دلایل متعدد ، کاملا معکوس کرده است.

مطالعه طولانی مدت (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸) پیش رو، ضمن اشاره به شواهد و مدارک ناکافی مطالعات حاکم بر دستورالعمل غذایی « عدم مصرف و یا مصرف حداقلی لبنیات پرچرب» نتایج این مطالعات را متهم به «تمرکز بر عوارض احتمالی یک ماده غذایی (اسیدهای چرب اشباع شده) و تاثیر آن بر روی یک نشانگر زیستی (چربی خون / LDL ) کرده است و یادآور می شود که محصولات لبنی یک گروه غذایی متنوع هستند و تاثیر آنها بر سلامتی نمی تواند در اثرات احتمالی اسیدهای چرب اشباع شده خلاصه شود .

مطالعه کوهورت آینده نگر چند ملیتی بزرگ جهان، دامنه این یادآوری را وسعت بیشتری هم داده و تاکید کرده است که حتی اسیدهای چرب اشباع شده نیز شامل محصولات متنوع هستند و اثرات آن بسته به محتوای یک اسید پرچرب متفاوت است.

مطالعه حاضر ، با طرح این پرسش که «آیا تاثیر مصرف لبنیات پرچرب در بروز بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن در مناطق مختلف جهان یکسان است؟» ۲۱ کشور مورد بررسی را به لحاظ الگوی مصرف لبنیات در ۷ منطقه جغرافیایی (چین، جنوب آسیا، اروپا و آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، خاورمیانه، جنوب شرق آسیا، آفریقا) توزیع کرده است. همچنین شرکت کنندگان  این مطالعه، بر اساس میزان مصرف لبنیات، در چند گروه صفر وعده،  یک وعده، دو وعده و بیش از دو وعده در روز تقسیم و  مقدار هر محصول لبنی مورد مصرف را با یک لیوان شیر، یک فنجان ماست، ۱۵ گرم پنیر، یک قاشق چای خوری کره (۵ گرم) اندازه گیری کرده است.

یافته های این مطالعه آینده نگر وسیع پس از بررسی ۱۵ ساله نمونه ها و ثبت ۱۰ هزار و ۵۶۷ رویداد مهم قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن، نه تنها نشان داده است که مصرف لبنیات پرچرب هیچ ارتباطی با بروز بیماری های قلبی و عروقی و مرگهای ناشی از آن نداشته، بلکه حتی ارتباط معکوس مصرف بالای لبنیات با بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میرناشی از آن را اثبات کرده است.

همچنین طبق نتایج مطالعه، تاثیر محصولات لبنی پرچرب (شیر، ماست، پنیرهای مختلف، دوغ و ترکیبی از آنها) در یک گروه چند ملیتی متفاوت است. حال آن که دستورالعمل غذایی قبلی، برگرفته از مطالعات مربوط به کشورهای پردرآمد بوده (آمریکای شمالی و اروپا)  است که مصرف لبنیات در آنها بسیار بیشتر از کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط است.

این مطالعه که در روند بررسی های خود، مقالات Pubmed مرتبط با «تاثیر مصرف محصولات لبنی بر بروز بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن» را از اول ژانویه ۱۹۷۰ تا آوریل ۲۰۱۸  نیز بررسی کرده است، یادآور می شود که نتایج تاثیر مصرف لبنیات پرچرب بر بروز بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن حتی در مردم آمریکای شمالی و اروپا نیز متضاد بوده است! بنابراین کاهش و بویژه قطع مصرف لبنیات پرچرب در کشورهای کم درآمد و حتی دارای درآمد متوسط ابدا توصیه نمی شود.

مطالعه ، طی بررسی های صورت گرفته به این یافته رسیده است که خطر سکته مغزی در مناطقی که مصرف بیش از حد لبنیات را شاهد هستند، به طور قابل توجهی پایین تر بوده است و نیزهیچ ارتباطی بین مصرف بالای لبنیات با Myocardial infarction (حمله قلبی) یافت نشده است.

نتایج این مطالعه بزرگ جهانی، با اذعان قاطعانه به این که مصرف بالای لبنیات (بیش از دو وعده در روز) با فشار خون پایین نیز مرتبط بوده است، تحولی جدید در دستورالعمل فعلی مصرف محصولات لبنی ایجاد می کند که مصرف دو وعده و نهایتا ۴ وعده از لبنیات کم چرب را توصیه کرده است.

بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی در حال حاضر مهمترین علت مرگ و میر کلی در جهان هستند و هم اکنون ۸۰ درصد بار بیماری های قلبی عروقی در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط  جهان است.

نتایج این مطالعه وسیع، با بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران (کوهورت گلستان) همخوانی دارد.

بر اساس مطالعه بزرگ ۵۰ هزار نفره کوهورت گلستان که به سرپرستی دکتر رضا ملک زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و جمعی از محققان علوم پزشکی  کشور ، به منظور بررسی علل شیوع سرطان مری در شمال شرق ایران (گلستان) انجام شده و در ادامه به یافته های مهمی در ارتباط با علل بروز بیماری های مزمن، سکته های قلبی و مغزی و نهایتا علل کلی مرگ و میر در ایران رسیده است ، ۵۰    درصد مرگ و میرهای ثبت شده،  ناشی از حوادث قلبی عروقی بوده است .

بخشی از یافته قابل توجه مطالعه کوهورت گلستان اما، نشان می دهد مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در بین افرادی که محصولات لبنی را در بالاترین میزان، مصرف می کردند، کمتر از افرادی بوده است که این محصولات را در کمترین میزان مصرف کرده اند. مطالعه کوهورت گلستان همچنین نشان داده است که ارتباطی بین مرگ و میر ناشی از سرطان و بیماری های کلیوی با مصرف بالای لبنیات وجود ندارد.

انتهای پیام