آیین گشایش سیزدهمین گردهم آیی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، امروز چهارشنبه ۱۸ مهرماه ، با پیام های وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در تالار شهید دستغیب مجتمع فرهنگی رفاهی دانشگاه شیراز برگزار شد.
این مراسم با حضور اساتید ، دانشجویان و ادیبانی از سراسر ایران و سایر کشورها ترتیب یافت.
دکتر سیدمجتبی زبرجد، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شیراز در ابتدای این مراسم با خوش آمدگویی به شرکت کنندگان در سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی گفت : دانشگاه شیراز ، از دانشگاه های برتر و سطح یک کشور به شمار می رود و در زمینه های مختلف ازجمله زبان و ادبیات فارسی اقدامات موثری را انجام داده است.
وی با اشاره به وجود اساتید صاحب نظر و بنام در دانشگاه شیراز ، خاطر نشان کرد : این دانشگاه در گسترش تحصیلات تکمیلی و ایجاد گرایش های جدید زبان و ادب فارسی در کشور پیشرو است.
دکترکاووس حسن لی دبیرگردهم آیی سیزدهم نیز در آیین گشایش اظهار داشت : در کمتر همایش ادبی این چنین چهره های ادبی و فرهنگی با سلیقه های گوناگون حضور داشته اندو این نشان اعتبار و شکوه برنامه و سبب دلگرمی برگزارکنندگان همایش است.
وی در گزارش کوتاهی به تشریح برنامه های سه روزه این گردهمایی پرداخت و گفت: بعد از انتشار فراخوان خوشبختانه بیش از هزار و صد نفر از استادان و دانش پژوهان از این گردهمای استقبال کردند و مقاله فرستادند که پس از داوری ۲۹۷ مقاله برای لوح فشرده و ۳۰۷ مقاله برای چاپ در کتاب در نظر گرفته شد.
وی با اعلام اینکه ۷۰ مقاله هم به صورت سخنرانی ارائه می شود، خاطر نشان کرد : برای نخستین بار در کشور توانستیم ۲۹۷ مقاله پذیرفته شده را ÷یش از برگزاری همایش در ISC نمایه کنیم و چکیده مقالات نیز قبل از همایش منتشر کردیم.
این استاد زبان و ادبیات فارسی در ادامه عنوان کرد: ضرورت بازگشت به متن و تلاش برای دستاوردهای تازه از دل متن مهم است زیرا از متن فاصله گرفتیم و گاهی متن فراموش می شود.
وی در پایان با تاکید بر ضرورت کاربردی کردن ادبیات ، گفت: ادبیات ما خیلی غیر کاربردی شده است؛ اصلا آثار ادبی ما روبه مردم نیست و مردم از این تلاش ها خبر ندارند و ادبیات کاربردی نیست.
آقای هادی پژوهش معاون استاندار فارس ، نیز در آیین گشایش یاد روز حافظ و افتتاحیه سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی با بیان اینکه شیراز شهر علم، ادب، شعر، شعور و بزرگان است، گفت: شیراز نگین فارس و ایران و مرکز حضور اندیشمندان در همه عرصه های علمی است.
وی با تاکید بر اینکه نقش شیراز در توسعه زبان و ادبیات فارسی بر کسی پوشیده نیست، افزود: از گذشته زبان و ادبیات فارسی همواره اثر گذار بوده و آثار آن در موزه ها، کتابخانه ها و دانشگاه های سراسر دنیا مشاهده می شود اما براین باورم که نسبت به گذشته کم کار کرده ایم.
معاون استاندار فارس خواستار تلاش مجدانه برای حفظ حریم زبان و ادبیات فارسی و گسترش آن در دنیا شد و نقش اندیشمندان و فرهنگوران را در این زمینه بسیار مهم ارزیابی کرد.
آقای پژوهش با تصریح اینکه زبان و ادبیات فارسی در داخل نسبت به خارج کشور اثرگذاری کمتری داشته است، گفت: امروز اصطلاحات و کلمات غریب به شدت در ادب و زبان فارسی مشهوده بوده و آنچه که جایگزین شده ناملموس است.
دکتر نصرت الله ضرغام، رییس بنیاد ملی علم ایران و رئیس صندوق حمایت از پژوهش گران و فناوران دیگر سخنران مراسم افتتاحیه بود.
دکتر ضرغام به ارایه گزارشی از فعالیت های بنیاد ملی علم ایران پرداخت و گفت: شاید کمتر کسی با این بنیاد آشنا باشند گرچه ماموریت آن توسعه علم و معرفت است تا جهانی پایدار و متکی بر معرفت به وجود آورد.
وی افزود: بنیاد در ۳ محور از توسعه علم و فناوری حمایت می کند و مخاطبش در داخل و خارج است.
دکترضرغام با بیان اینکه اولین محور کار بنیاد علم ایران، مردمی سازی علم است، افزود: مردمی سازی علم، رشد سواد علمی جامعه و رفتن به سمت جامعه ای فرهیخته است.
رئیس بنیاد ملی علم ایران در ادامه عنوان کرد: برنامه ای که ما تدوین و دنبال می کنیم به صورتی است که انگیزه و علاقه ای برای مردم برای رشد درک عمومی از علم ایجاد کنیم، بنابراین ما با ۶ برنامه به کار می پردازیم که نقش سرمایه های انسانی و اقتصاد خانواده، محیط زیست و سبک زندگی از جمله این برنامه هاست.
وی افزود: این درحالی است که ما برنامه های متفاوتی برای حمایت از علم داریم ما بعد از خانواده به سراغ مهدهای کودک رفتیم تا مربیان این مهدها را آموزش دهیم؛ همچنین به سراغ دانشمندان رفتیم و کرسی های پژوهشی را تعریف کردیم.
دکتر ضرغام گفت: حافظ، مولوی، نظامی، فردوسی و... نگاهی فراتر از مرزها داشته اند دنیا نیاز دارد که پیان و دیدگاه این بزرگان را درک کند؛ بنابر این ما باید این پیام را به دنیا برسانیم.
وی افزود: کرسی پژوهشی حافظ به دکتر کاووس حسن لی ، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز اعطا شده و عمومی سازی گفتمان و همچنین رساندن پیام حافظ به دنیا ؛ دو هدف عمده این اقدام است.
دکتر ضرغام حمایت از همایش ها و رخدادهای علمی را دیگر برنامه بنیاد ملی علم ایران برشمرد و اظهار داشت: برگزاری رویدادهای علمی بین المللی سبب بهبود و توسعه دیپلماسی علمی است ؛ چراکه ارتباط فرهیختگان دانشگاهی از کشورهای مختلف سبب ارتباط ملت ها و دستیابی به صلح و آرامش جهانی می شود.
در ادامه تفاهم نامه بین بنیاد ملی علم ایران و انجمن ترویح زبان و ادب فارسی به امضا رسید.
دکتر سیدعلی اصغر میرباقری فرد، رییس انجمن زبان و ادب فارسی سخنران پایانی مراسم افتتاحیه بود که به بیان مطالبی درخصوص «زبان و ادبیات فارسی، وضعیت موجود، وضعیت مطلوب» پرداخت.
دکترمیرباقری فرد اظهار داشت: گردهمایی های انجمن از ابتدا بر این اساس پایه ریزی شد که در یک مجموعه برنامه برگزار شود که خروجی ها و دستاوردهای آن در کوتاه و بلند مدت در ترویج زبان و ادب فارسی موثر واقع شود که خوشبختانه در طول سال موجی در دانشگاه ها ایجاد می کند.
وی افزود: قصد و هدف انجمن با توجه به رسالت های بنیاد علم ایران حتما با مشترکات بسیاری همراه است و باید بتوانیم از برکات صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران بهره مند شویم.
رئیس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی تصریح کرد: این گردهمایی بیش از یکسال زمان نیاز دارد که برگزار شود بنابراین ضرورت دارد از صاحب نظران و استادانی که در این کار مشارکت کردند و امروز حاصل آن را می بینیم تشکر کنیم.
وی در ادامه بیان کرد: با حمایت صاحب نظران و پژوهشگران ، چهاردهمین گردهمایی ، مردادماه سال آینده به میزبانی دانشگاه ارومیه برگزار خواهد شد؛ و امیدواریم با استفاده از تجارب ، برنامه ای درخور زبان و ادب فارسی برگزار شود.
وی در ادامه بیان کرد: برای بررسی هررشته ، باید دید فعالیت های آن رشته چقدر نوآور است و به یافته های تازه می انجامد و اینکه این علم تا چقدر در جامعه حضور می یابد و به مشکلات مردم اهتمام می ورزد، در رشته زبان و ادبیات فارسی حتما باید به این دو شاخص مهم توجه کنیم که قلمرو فعالیت آن رشته ها چیست.
دکترمیرباقری فرد به سه مقطع زمانی ۱۳۸۷، ۱۳۹۷ و ۱۴۰۷ در چشم انداز انجمن ترویج زبان و ادب فارسی اشاره کرد و گفت: در سال ۱۳۸۷ به رشته زبان و ادبیات فارسی توجه شد و نتیجه حاصل شد که بهع ادبیات فارسی در دانشگاه ها توجه می شود و زبان فارسی مغفول مانده است.
رئیس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی گفت: اکنون پس از یک دهه فعالیت ، وضعیت زبان فارسی و ادب فارسی به عنوان ۲ رکن ، بهبود یافته ، اما در زمینه ادبیات خلاق به عنوان رکن سوم باید تلاش شود.
وی با تاکید بر ادبیات خلاق خاطر نشان کرد : در سال ۱۳۹۷ شاهد هستیم که در دانشگاه ها، رکن زبان فارسی - نه به عنوان بخش فرعی- در گروه های زبان و ادبیات فارسی در کانون توجه قرار دارد، بنابر این، امیدواریم در سال ۱۴۰۷ شکل گیری نظام آموزشی زبان فارسی فعال شود و ادبیات خلاق شکل بگیرد.
در ادامه مراسم افتتاحیه ، نخستین نشست علمی با حضور صاحب نظران و استادان زبان و ادبیات فارسی ترتیب یافت.
استاد مهدی محقق با بیان مطالبی درخصوص «فرهنگ اسلامی و ادب فارسی» اظهار داشت: ما باید پاس زبان و ادبیات فارسی را بدانیم و زبان فارسی نهادی از هویت ماست؛ این زبان در قرون وسطی در کشورهای دیگر هم نفوذ کرده است.
وی با بیان اینکه به گواه تاریخ، بنّاهای خانه کعبه به آواز اشعار فارسی مترنم می شوند یا ابن بطوطه در سفرنامه خویش می گوید ملوانان چینی به زبان فارسی ترنم می کردند، افزود: این زبان متعلق به دولت دانشگاه ها و وزارت ها نیست بلکه به مردم تعلق دارد.
استاد محقق افزود: حتی اولین مترجم قرآن کریم سلمان فارسی بوده است؛ از آنجا که سلمان سوره الحمد را به فارسی ترجمه کرد اولین مترجم قرآن کریم اوست و ناحیه فارس مهمترین بخش از زبان و ادب فارسی را گسترش داده است.
این استاد زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: قطب الدین شیرازی در ۱۴ سالگی رییس بیمارستان مظفری شیراز با تخصص چشم پزشکی شد و با وجود شاعرانی نظیر حافظ و سعدی یا فیلسوفانی نظیر ملاصدرا و قطب الدین، خداوند رحمت خود را از این سرزمین دریغ نکرده است.
وی عنوان کرد: یک چنین سرزمینی که بانوان نقش زیادی در گسترش علم داشته است، نباید مورد غفلت قرار گیرد.ادبیات و زبان فارسی همه چیز هست؛ زبان فارسی حاوی فلسفه، کلام، تفسیر قرآن، تاریخ، ریاضیات و... است؛ مثنوی حدیث پیغمبر و قرآن کریم است.
دکتر محمدیوسف نیری ، استاد بخش زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه شیراز نیز در ادامه نشست نخست علمی سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی به بیان مطالبی با عنوان «درآمدی بر عرفان زبان» پرداخت وگفت: یکی از ظرفیت های زبان فارسی عرفان زبان است؛ منظور از عرفان زبان واکاوی زبان است.
دکتر محمدیوسف نیری افزود: با عمل صالح زبان به سامان می شود و زبان که صالح شد، دل هم صالح می شود، زبان شان وجودی دارد که از جنس تجلی است زیرا کلمات شان تجلی دارند.
مولف کتاب دو رساله در حالات و کرامات حضرت شاهچراغ علیه السلام، افزود: علم دانستن است و عرفان شناختن است؛ زبان حال، ترکیبی از علم و معرفت است، امروز به چنین میراث گرانسنگی رسیدیم که لطیف ترین اشارت زبان است.
وی با بیان اینکه زبان و ادب فارسی به شدت در تهاجم بی رحمانه قرار گرفته است که یکی فضای مجازی و دیگری بازار است.
دکتر نیری در عین حال عنوان کرد: اسم هایی که روی بچه های می گذارند نه فارسی، نه دینی و حتی شرقی نیست.
این استاد ادب و زبان فارسی تصریح کرد: متاسفانه این میراث بزرگ هیچ متولی ندارد یا کثرت مولی باعث شده که این متولی گم شود؛ هیچ بازوی اجرایی ندارد و این تهاجم بی رحمانه در حال انجام است.
دکتر آذرمیدخت صفوی از کشور هندوستان سخنران پایانی نخستین نشست علمی بود که با موضوع «شعر فارسی هند؛ تار حریر دو رنگ» به سخنرانی پرداخت و گفت: رابطه شعر و عرفان در سرزمین ایران از قرن ششم محسوس و نمایان می شود و در قرن هفتم با هم در آمیختند و چون به سرزمین هند رسید مملو از فکر تصوف و عرفان بوده است و بذر آن را در سرزمین هند افشانده و پراکنده است.
وی افزود: عجین شدن فکر هندی و ایرانی در شعرهای شاعران این کشورها متجلی است؛ هند به وحدت و یگانگی بیشتر از کشور ایران نیاز داشت و این تحت تاثیر عرفا و دراویش هند بود که این وحدت و یگانگی نیاز جامعه چند فرهنگی این کشور بود.
خانم دکتر صفوی با اشاره به نمونه هایی از اشتراکات زبان فارسی در اشعار شاعران هندی گفت: نفود افکار عرفانی ایران در هند آنچنان بود که افزون بر شعرا، اندیشمندان هندی هم متاثر از عرفا و شعرای ایرانی بودند.
گفتنی است برنامه های سیزدهمین گردهمایی بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی و یادروز حافظ تا ۲۰ مهرماه ادامه دارد.